Ampul konusu uzun süredir ilgi ve tartışma konusu. Yıllar geçtikçe, Ampul hem uzmanların hem de meraklıların dikkatini çekerek geniş bir görüş ve bakış açısı yelpazesi oluşturdu. Ampul, kökeninden bugünkü önemine kadar çeşitli alanlarda önemli bir rol oynamış ve dünya çapında milyonlarca insanın hayatını etkilemiştir. Bu makalede, Ampul'in tarihini, etkisini ve gelecekteki sonuçlarını derinlemesine inceleyerek bu önemli konuya kapsamlı ve anlayışlı bir bakış sunacağız.
Ampul (Fransızca: (une) ampoule), elektrik akımıyla temas ettiğinde akkor durumuna gelerek ışık yayan, içinde argon gazı bulunan, armut biçimli cam şişedir. Ampulün içinde çok ince biçimde tasarlanmış filaman adı verilen, genelde tungsten metalinden yapılmış, iki ince destek çubuğu ile tutulmakta olan bir tel bulunur. Bu telden geçen elektrik akımı bu teli aşırı derecede ısıtır (yaklaşık 3000 °C) ve sonuç olarak tel ışık yaymaya başlar. Ampul, Nikola Tesla tarafından icat edilmiştir, fakat tarafından geliştirilerek günümüzdeki çalışma prensibini benimsemiştir.
Şu an günümüzdeki ampullerin kimileri 2 yıl, kimileri 8 yıl dayanabilir.[kaynak belirtilmeli] Thomas Edison'in ampulü icat etmesinden sonra aydınlatma teknolojisine çok büyük adım atılmıştır. Elektrik ile çalışır.
Enerji tasarrufu için tasarruf ampulü kullanılması yararlıdır.
Ampul kelimesi Türkçeye; Fransızcadan ampoule (şişecik, tüp, ampul), Fransızcaya da Latinceden ampulla, ampora (testi) ve Latinceye de Grekçeden αμφορεύς (okunuşu: amphoreús) şeklinde geçmiştir.
Ampul ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Ampulün mucidi ise Nikola Tesla'dır. Fakat ampullerin ömürleri çok kısa olmuştur. İngiliz Joseph Wilson Swan , şaşırtıcı bir şekilde aynı yıllarda daha uzun ömürlü ampulü bulmuşlardır.
Ampulde ısınmayı sağlayan parçadır. Bu ısınma sayesinde elektronlar diotlar arasındaki hızlanma sağlanarak sinyallerin yükseltilmesi sağlanır. Filaman tungsten adı verilen metalden yapılır.
Günümüzde evlerde ve iş yerlerinde yaygın şekilde kullanılan ampuller şu teknolojilerden yararlanmaktadır:
Bu üç yaygın teknoloji dışında tarihsel olarak kullanılmış veya günümüzde daha özel kullanım alanlarında tercih edilen veya henüz geliştirilmekte olan şu teknolojiler mevcuttur:
Birçok ülke aydınlatma teknikleri üzerine ciddi araştırmalar sürdürüyor. Bunun temel nedeni aydınlatma için kullanılan enerjinin ve dolayısıyla harcamaların ciddi rakamlara ulaşması. 2006 yılı verilerine göre ABD, harcadığı enerjinin %7.5’ini aydınlatmaya kullandı. Aynı yıl ABD, Dünya enerji tüketiminin yaklaşık %21’ini sahiplendi. Dolayısıyla ABD aydınlatması aslında tek başına 2006 Dünya enerji tüketiminin yaklaşık %1.6’sını oluşturdu. Bu rakamlar aydınlatma tekniklerinin bizim için aslında ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Hem enerji verimliliğinin düşük olması nedeniyle, hem de dolaylı olarak atmosfere salınan karbondioksit miktarını arttırarak küresel ısınmayı hızlandırdığı için çevreye zararlı olarak değerlendirilen şeffaf akkor ampullerin üretimi, satışı ve ithalatı 1 Eylül 2012 tarihinden itibaren Avrupa Birliği ülkelerinde tamamen yasaklanmıştır. Daha önceki yıllarda sırasıyla 100, 75 ve 60 wattlık ampuller kademeli olarak yasaklanmıştı. Bu yasakla birlikte 40 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu yapılması, ayrıca karbondioksit emisyonunun yılda 15 milyon ton azaltılması amaçlanmaktadır.
Elektrik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |