Günümüz dünyasında Azrail yadsınamaz bir önem kazanmış bir konudur. Ortaya çıkışından bu yana uzmanların ve kamuoyunun dikkatini çekmiş, çeşitli alanlarda yoğun tartışma ve analizlere yol açmıştır. Azrail'in önemi toplum, ekonomi, çevre, teknoloji ve diğer birçok alan üzerindeki etkisinde yatmaktadır. Azrail'e olan ilgi artmaya devam ettikçe kapsamını ve sonuçlarını anlamanın yanı sıra bu konu etrafında var olan farklı bakış açılarını keşfetmek de önemlidir. Bu makalede, okuyucunun gerçekliğimizin geleceğini şüphesiz belirleyecek bir konuyu derinlemesine incelemesine olanak tanıyan kapsamlı bir vizyon sunmak amacıyla Azrail ile ilgili çeşitli yönler ele alınacaktır.
Azrail,[not 1] İslam'da dört büyük melekten biri ve eceli dolmuş kişilerin canını almaya gelen 'ölüm meleği' olarak görülür. Yahudilikte bu melek bazen ölen kişinin ruhunu taşıyan bir melek olarak uyarlanmıştır.
İsmin Süryanice veya İbranice olduğunu söyleyenlere göre azer ve el veya îl kelimelerinden oluşan bir terkiptir ve El'in yardımcısı manasına gelir.
Aslının Arapça olduğunu söyleyenlere göre ise a-ze-ra ve el (îl) kelimelerinden oluşmuştur ve manası da güçlü kuvvetli, salabetli demektir. Kelimenin diğer kullanımları Azeryahu, Azer-el, Azra-el (Yahvenin veye El'in yardımcısı) şeklindeydi ve Yahudilikte Ezra için kullanılmıştı.
Yahudi Angelojisinde birbirinden farklı canlıların ölümleriyle ilgili farklı ölüm melekleri bulunur: Cebrâil kralların, Kapzil gençlerin, Maşbir hayvanların, Maşhit çocukların, Af ve Hemah da insanların ve büyük hayvanların canlarını alır.
Ölüm meleklerinden biri Şeytan ve Samael denir. Günahkarları Tanrı'nın önünde başarılı bir şekilde suçladığında onları öldürür. Yahudilikte Mesih geldiği zaman, ölüm ortadan kalkacak ve Mesih ölüm meleğini yok edecektir.
Allah'ın kendisine verdiği emirle canlıların ruhlarını almakla görevli olan ölüm meleği için Kur'an ve Hadislerde Melekü'l-Mevt (ölüm meleği) terimi kullanılmaktadır. "De ki; üzerinize memur edilen ölüm meleği, canınızı alır Sonra Rabbinize döndürülürsünüz" (es-Secde, 32/11)
İslamda Azrail kelimesi, Kuran veya hadislerde geçmemektedir, ama tefsirle sabittir. Müslüman alimler bu meleğin adının "Azrail" olduğunu bildirmektedir. O ve onun emrindeki meleklerin hepsi ölüm melekleridir. Azrail, İslam dinindeki dört büyük melekten biridir. İnsanların canını almakla görevlidir. Ölüm Meleği, Kur’an ve sahih hadislerde, melekül-mevt (ölüm meleği) şeklinde de anılmıştır. (Secde Suresi: 11)
Onun emrinde de bazı melekler vardır. Bu melekler de kendilerine Allah tarafından ulaştırılan emirleri yerine getirirler. "Nihayet birinize ölüm gelince elçilerimiz onun canını alırlar, onlar hiç geri kalmazlar" (el-En'âm, 6/61) Kur'an'da, meleklerin kâfir olan bir kul ile mümin olan bir kulun canlarını alışları tasvir edilmektedir. Kâfirlerin can verişleri şöyle tarif edilmektedir: "Melekler, kâfirlerin canlarını alırken onları görseydin, onların yüzlerine ve arkalarına vuruyorlar: Haydi, yangın (Cehennem) azabını tadın diyorlardı" (el-Enfal, 8/50) Nâşitat meleklerinin müminlerin canlarını da tatlılıkla alışları şöyle ifade edilmektedir: "Melekler iyi insanlar olarak canlarını aldıkları kimselere de: Selâm size, yaptıklarınıza karşılık Cennet'e girin' derler" (en-Nahl, 16/32)
Ölüm meleği Musa‘ya ruhunu alması için gönderilir. Musa, melekul mevt’e tokat atıp bir gözünü çıkarır. Melekul mevt Rabbine dönerek: “Beni öyle bir kula gönderdin ki, ölümü istemiyor" der Allah O’na gözünü iade eder."