Tu banner alternativo

Birleşmiş Milletler

Günümüzde giderek daha fazla insan bu konu hakkında bilgi ve bilgi arayışına girdiğinden, Birleşmiş Milletler'e olan ilgi önemli ölçüde arttı. Birleşmiş Milletler genel olarak toplumun dikkatini çekerek farklı alanlarda tartışmalara yol açtı. Bu makalede, Birleşmiş Milletler'i daha detaylı inceleyerek onun günümüz dünyasındaki etkisini, alaka düzeyini ve sonuçlarını analiz edeceğiz. Birleşmiş Milletler, kökeninden bugünkü gelişimine kadar her yaştan ve farklı meslek alanlarından insanın ilgisini çeken bir konu haline geldi. Birleşmiş Milletler ve onun günlük yaşamlarımız üzerindeki etkisi hakkında daha fazlasını keşfetmek için bu yolculukta bize katılın.

Tu banner alternativo
Birleşmiş Milletler
  • Arapça: منظمة الأمم المتحدة
  • İngilizce: United Nations
  • Çince: 联合国
  • Fransızca: Organisation des Nations unies
  • Rusça: Организация Объединённых Наций
  • İspanyolca: Organización de las Naciones Unidas
ÖncülMilletler Cemiyeti
Kuruluş26 Haziran 1945
AmaçDünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak
MerkezNew York, ABD
Resmî dillerArapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça[1]
Genel SekreterPortekiz António Guterres
Genel Sekreter YardımcısıNijerya Amina J. Mohammed
Genel Kurul BaşkanıKamerun Philemon Yang
Ekonomik ve Sosyal Konseyi BaşkanıKanada Bob Rae
Resmî siteun.org

Birleşmiş Milletler (İngilizce: United Nations), resmî kısaltmasıyla BM (İngilizce: UN), 26 Haziran 1945 tarihinde Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın imzalanmasıyla kurulan, uluslararası barış ve güvenliği korumak, devletler arasında dostane ilişkiler geliştirmek, uluslararası işbirliğini teşvik etmek ve bu hedeflere ulaşmak için devletlerin eylemlerini uyumlaştırma merkezi olarak hizmet etmek amacıyla kurulmuş küresel bir uluslararası kuruluştur.

Birleşmiş Milletler'in genel merkezi New York şehrinde yer almakta olup, Cenevre, Nairobi, Viyana ve Lahey'de de çeşitli ofisleri bulunmaktadır. BM, altı ana organdan oluşur: Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Uluslararası Adalet Divanı, Sekreterya ve Vesayet Konseyi. Bu organlar, birçok uzman ve bağlı kuruluşla birlikte Birleşmiş Milletler Sistemini oluşturur. Kuruluşun toplamda 193 üye devleti ve 2 gözlemci devleti bulunmaktadır.

Birleşmiş Milletler, özellikle 20. yüzyılın ortalarındaki dekolonizasyon süreci sırasında, öncelikli olarak ekonomik ve sosyal kalkınmaya odaklandı. Birçok yetkilisi ve kurumu Nobel Barış Ödülü'ne layık görülerek barış ve insani kalkınma alanında küresel bir lider olarak tanındı. Bununla birlikte, BM zaman zaman etkisizliği, taraflı tutumları ve yolsuzluk iddiaları nedeniyle eleştirilmektedir.

Tarihi

Milletler Cemiyeti'nin kuruluşu

Haile Selassie, İtalya'nın 1936'daki işgaline karşı Milletler Cemiyeti'ne başvurdu; ancak Milletler Cemiyeti müdahalede bulunmadı.

Birleşmiş Milletler'in kurulmasından önceki yüzyılda, silahlı çatışmaların ve çekişmelerin mağdurlarına koruma ve yardım sağlamak amacıyla Uluslararası Kızılhaç Komitesi gibi birçok uluslararası kuruluş kuruldu.[2]

I. Dünya Savaşı sırasında, özellikle ABD Başkanı Woodrow Wilson başta olmak üzere birçok lider, barışı kalıcı biçimde güvence altına alacak uluslararası bir kuruluşun kurulmasını savundu. Savaşı kazanan İtilaf Devletleri, Paris Barış Konferansı'nda barışın şartlarını belirlemek üzere toplandı. Bu süreçte Milletler Cemiyeti'nin kurulması kararlaştırıldı, ancak Amerika Birleşik Devletleri bu kuruluşa hiçbir zaman katılmadı. 42 ülke tarafından onaylanan Milletler Cemiyeti, 10 Ocak 1920'de resmen yürürlüğe girdi ve faaliyete geçti.[3] Cemiyet Konseyi, Genel Kurul'un çalışmalarını yöneten yürütme organı olarak görev yaptı ve dört daimi üyeden oluşuyordu: Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Japonya.

1920'lerde bazı sınırlı başarılar elde eden Milletler Cemiyeti, 1930'larda etkisiz kaldığını gösterdi. 1933'te Japonya'nın Mançurya’yı işgaline karşı önlem alamadı. Kırk ülke Japonya'nın Mançurya'dan çekilmesini oylasa da Japonya karşı oy kullandı ve geri çekilmek yerine Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı. 1936'da Cenevre'de Etiyopya İmparatoru Haile Selassie'nin uluslararası müdahale çağrısı sonuçsuz kaldı. İtalya'ya yönelik ekonomik yaptırım çağrısı da başarısız olunca cemiyet, İkinci İtalya-Etiyopya Savaşı'na karşı etkili bir tepki veremedi. Bunun ardından İtalya ve bazı diğer ülkeler de Milletler Cemiyeti'nden ayrıldılar.[4] 1939'da II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, Milletler Cemiyeti fiilen kapandı.[5]

II. Dünya Savaşı'nda Müttefiklerin beyanları

Franklin Roosevelt'in 1943 yılında çizdiği BM'nin ilk üç kolu: Dört Polis, yürütme kolu ve 40 BM üye devletinden oluşan uluslararası meclis.

Birleşmiş Milletler'in kuruluşuna giden süreç, 12 Haziran 1941'de Londra'da düzenlenen Müttefikler Konferansı'nda St James's Palace Deklarasyonu'nun kabul edilmesiyle başladı.[6][7] Ağustos 1941'de ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt ile Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill, savaş sonrası dünya düzenine ilişkin hedefleri belirleyen Atlantik Bildirisi'ni yayımladılar. 24 Eylül 1941'de Londra'da yapılan Müttefikler Konseyi toplantısında, Mihver işgali altındaki ülkelerin sürgündeki sekiz hükûmeti, Sovyetler Birliği ve Özgür Fransız Kuvvetleri temsilcileri, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından belirlenen ortak politika ilkelerine uymayı oybirliğiyle kabul ettiler.[8][9]

Aralık 1941'de Roosevelt ve Churchill, Beyaz Saray'da düzenlenen Arkadya Konferansı'nda bir araya geldi. Birleşmiş Milletler'in kurucusu olarak kabul edilen Roosevelt,[10][11] Müttefik ülkeleri tanımlamak için "Birleşmiş Milletler" terimini ortaya attı;[12] Churchill ise bu ifadenin daha önce Lord Byron tarafından kullanıldığını belirterek öneriyi kabul etti.[13] 29 Aralık 1941'de Roosevelt, Churchill ve Harry Hopkins tarafından kaleme alınan Birleşmiş Milletler Bildirisi'nin metni, Sovyetler Birliği'nin önerilerini içeriyordu ancak Fransa'ya herhangi bir rol vermiyordu. Atlantik Bildirisi'nden farklı olarak, Roosevelt'in ısrarı üzerine Stalin'in de onayladığı din özgürlüğü hükmü belgeye eklendi.[14] Roosevelt'in "Dört Polis" fikri, Birleşmiş Milletler Bildirisi'nde ortaya çıkan dört büyük Müttefik ülke olan Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Sovyetler Birliği ve Çin'i ifade ediyordu. 1 Ocak 1942'de Roosevelt, Churchill, Sovyetler Birliği'nin eski Dışişleri Bakanı Maksim Litvinov ve Çin Başbakanı Soong Tse-ven, Birleşmiş Milletler Bildirisi'ni imzaladılar; ertesi gün 22 ülkenin temsilcileri de imzalarını ekledi. Savaş boyunca "Birleşmiş Milletler" terimi, Müttefiklerin resmî adı olarak kullanıldı. Bir ülkenin Birleşmiş Milletler'e katılabilmesi için bildirgeyi imzalaması ve Mihver Devletleri'ne savaş ilan etmesi gerekiyordu.[15]

Ekim 1943'te düzenlenen Moskova Konferansı, "Genel Güvenlik Üzerine Dört Güç Bildirisi" de dâhil olmak üzere Moskova Bildirileri'nin kabul edilmesiyle sonuçlandı. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık ve Çin tarafından imzalanan bu bildiri, "mümkün olan en kısa sürede genel bir uluslararası kuruluşun" oluşturulmasını öngörüyordu. Bu, Milletler Cemiyeti'nin yerini alacak yeni bir uluslararası örgütün kurulmasının ilk kez kamuoyuna açık biçimde gündeme getirilmesiydi. Kısa süre sonra düzenlenen Tahran Konferansı'nda Roosevelt, Churchill ve Sovyet lideri Josef Stalin bir araya gelerek savaş sonrası uluslararası örgüt fikrini ayrıntılı biçimde ele aldılar. Yeni uluslararası örgüt, 21 Eylül-7 Ekim 1944 tarihleri arasında Dumbarton Oaks Konferansı'nda Müttefik Büyük Dörtlü'nün delegasyonları arasında formüle edildi ve müzakere edildi. Yeni örgütün amaçları, yapısı ve işleyişi ile ilgili öneriler üzerinde anlaşmaya vardılar. Tüm sorunların çözülmesi için Şubat 1945'te Yalta'da düzenlenen konferans ve Sovyetler Birliği ile yapılan müzakereler gerekti.

Birleşmiş Milletler'in kuruluşu

1945'teki Birleşmiş Milletler: Kurucu üyeler açık mavi, kurucu üyelerin himayeleri ve toprakları koyu mavi ile gösterilmektedir.
BM kuruluş anlaşmasının imzalanması

1 Mart 1945 tarihine kadar, 21 ülke daha Birleşmiş Milletler Bildirisi'ni imzaladı.[16] Aylar süren planlamanın ardından, 25 Nisan 1945'te San Francisco'da Birleşmiş Milletler Uluslararası Örgütlenme Konferansı başladı. Konferansa 50 ülkenin hükûmetleri ve çok sayıda sivil toplum örgütü katıldı.[17][18][19] Büyük Dörtlü'nün delegasyonları genel kurul oturumlarına başkanlık etti.[20] Daha önce Winston Churchill, Ağustos 1944'te Paris'in kurtuluşunun ardından Fransa'nın büyük güç statüsünü geri kazanması için Franklin D. Roosevelt'e baskı yapmıştı. Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın taslağı iki ay içinde tamamlandı ve 26 Haziran 1945'te 50 ülkenin temsilcileri tarafından imzalandı.[21][22] Antlaşma, Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi olan Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği ve Çin'in yanı sıra diğer 46 ülke tarafından onaylandı. Böylece Birleşmiş Milletler, 24 Ekim 1945'te saat 20.07'de (UTC) resmen kuruldu.[23][24][25]

51 ülkenin temsil edildiği Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi'nin ilk toplantıları, Ocak 1946'da Londra'da yapıldı.[23] Görüşmeler, İran'ın Azerbaycan bölgesindeki Sovyet birlikleri ile Yunanistan'daki İngiliz kuvvetlerinin varlığı gibi güncel konularla hemen başladı.[26] İngiliz diplomat Gladwyn Jebb, geçici genel sekreter olarak görev yaptı. Genel Kurul, Birleşmiş Milletler genel merkezinin New York'ta kurulmasına karar verdi. İnşaat 14 Eylül 1948'de başladı ve 9 Ekim 1952'de tamamlandı. Norveç Dışişleri Bakanı Trygve Lie, Birleşmiş Milletler'in ilk genel sekreteri olarak seçildi.[23]

Soğuk Savaş

Birleşmiş Milletler'in birincil görevi barışı korumak olsa da, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasındaki bölünme genellikle örgütü felç ediyordu; genellikle sadece Soğuk Savaş'tan uzak çatışmalara müdahale etmesine izin veriyordu.[27] Bunun iki önemli istisnası, 7 Temmuz 1950'de Sovyetler Birliği'nin yokluğunda kabul edilen ve ABD liderliğindeki koalisyonun Kuzey Kore'nin Güney Kore'yi işgalini püskürtmesini onaylayan Güvenlik Konseyi kararı ile 27 Temmuz 1953'te imzalanan Kore Ateşkes Anlaşması idi.[27][28]

29 Kasım 1947'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İngiliz Mandası altındaki Filistin'in Yahudi ve Arap devletleri olarak ikiye bölünmesini ve Kudüs'ün uluslararası bir statüye tabi tutulmasını öngören 181 sayılı kararı kabul etti.[29] Plan, 33 lehte, 13 aleyhte, 10 çekimser oyla kabul edildi; bir ülke ise oylamaya katılmadı. Yahudi toplumu planı kabul ederken, Filistinli Araplar ve Arap devletleri reddetti.[30] Bu durum iç savaşa yol açtı. 15 Mayıs 1948'de İsrail Devleti'nin ilanıyla birlikte, çevredeki Arap orduları Filistin'e girerek 1948 Arap-İsrail Savaşı'nı başlattı.[31] İki yıl sonra, BM arabulucusu Ralph Bunche, çatışmaya son verecek bir ateşkes anlaşmasını müzakere etti. Güvenlik Konseyi de "Filistin'in tüm bölgelerinde ateşkes ilan edilmesini" kararlaştırdı.[30] 7 Kasım 1956'da Süveyş Krizi'ni sona erdirmek amacıyla ilk BM Barış Gücü kuruldu.[32] Ancak aynı yıl BM, Sovyetler Birliği'nin Macaristan'ı işgaline karşı bir müdahalede bulunamadı.[27]

14 Temmuz 1960'ta BM, Katanga bölgesine düzen sağlamak ve 11 Mayıs 1964'e kadar Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kontrolünü yeniden tesis etmek amacıyla Birleşmiş Milletler Kongo Operasyonu'nu (UNOC) başlattı.[27] Bu operasyon, örgütün o döneme kadarki en büyük askeri gücüydü. Görev sürecinde, BM'nin en etkili genel sekreterlerinden biri olarak anılan Dag Hammarskjöld, isyancı lider Moise Tshombe ile görüşmek üzere yoldayken geçirdiği uçak kazasında hayatını kaybetti.[27] Kısa süre sonra, ölümünden sonra Nobel Barış Ödülü'ne lâyık görüldü.[27] 1964'te Hammarskjöld'ün halefi U Thant, Kıbrıs'a BM Barış Gücü'nü gönderdi. Bu görev, BM tarihinin en uzun soluklu barış gücü operasyonlarından biri haline geldi.[27]

Örgüt yapısı

Genel Kurul

Birleşmiş Milletler'in New York'taki karargâh binası

Genel Kurul, üye devletlerden oluşur. Her üyenin Genel Kuruldaki temsilcileri 5 kişiden çok olamaz. Genel Kurul'un görevleri şunlardır:

  • Silahsızlanma ve silah denetimi konusunda önerilerde bulunmak.
  • Barış ve güvenliği etkileyecek görüşmeler yapmak, her konuda önerilerde bulunmak.
  • Ülkeler arasındaki iyi ilişkileri bozucu sorunların, barışçıl yollarla çözümü için önerilerde bulunmak.

Güvenlik Konseyi

Ayrıca bakınız: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi

Siyasal alanda bir yürütme organıdır. Konseyin 5 daimi üyesi olan ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve Rusya'nın veto hakkı bulunmaktadır. 10 geçici üye ise iki yıllık bir süreç için seçilirler ve geçici üyelerden 5'i her yıl yenilenir. Geçici üyelik 1 Ocak'ta başlar ve takip eden yılın 31 Aralığında sona erer. Seçimlerinde coğrafi denge esas alınır. 15 üyesi olan Konsey'in görevleri şunlardır:

  • Birleşmiş Milletler'in amaç ve ilkelerine uygun biçimde barış ve güvenliği korumak.
  • Uluslararası bir anlaşmazlığa yol açabilecek her türlü çekişmeli durumu soruşturmak.
  • Uluslararasında çekişmeli konularda anlaşma koşullarını önermek.
  • Silahlanmayı denetleyecek planlar hazırlamak.
  • Barışa karşı bir tehlike veya saldırı olup olmadığını araştırarak, izlenecek yolu önermek.
  • Saldırganlara karşı askerî birlikler kurularak önlemler almak.

Güvenlik Konseyi'nin karar alma süreci

Güvenlik Konseyinin karar alabilmesi için 9/15 oranı gerekli olup daimi üyelerden birisi aksi yönde oy kullanmaması gereklidir. BM içtihatlarına göre Güvenlik Konseyi karar alırken veto yetkisine sahip üyelerden biri veya birkaçının oylamaya katılmaması bu üyelerin kararı veto ettiği anlamına gelmemektedir. Ayrıca daimi üyelerin çekimser kalmaları da aynı sonucu vermektedir.

Konsey'e bağlı başlıca kuruluşlar

Birleşmiş Milletler'e bağlı kuruluşlar

No Kısaltılmışı Bayrak Kuruluş Merkez Başkan Kurulduğu Yıl
1 FAO
Gıda ve Tarım Örgütü
Gıda ve Tarım Örgütü
 Gıda ve Tarım Örgütü İtalya Roma, İtalya Çin Qu Dongyu 1945
2 IAEA
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu
 Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Avusturya Viyana, Avusturya Arjantin Rafael Grossi 1957
3 ICAO
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü
 Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü Kanada Montreal, Kanada Çin Fang Liu 1947
4 IFAD
Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu
Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu
 Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu İtalya Roma, İtalya Togo Gilbert Houngbo 1977
5 ILO
Uluslararası Çalışma Örgütü
Uluslararası Çalışma Örgütü
 Uluslararası Çalışma Örgütü İsviçre Cenevre, İsviçre Birleşik Krallık Guy Ryder 1919
6 IMO
Uluslararası Denizcilik Örgütü
Uluslararası Denizcilik Örgütü
 Uluslararası Denizcilik Örgütü Birleşik Krallık Londra, Birleşik Krallık Güney Kore Kitack Lim 1948
7 IMF Uluslararası Para Fonu Amerika Birleşik Devletleri Washington, ABD Bulgaristan Kristalina Georgieva 1945
8 ITU
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği
 Uluslararası Telekomünikasyon Birliği İsviçre Cenevre, İsviçre Çin Houlin Zhao 1947
9 UNESCO
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
 Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Fransa Paris, Fransa Fransa Audrey Azoulay 1946
10 UNIDO
Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişme Örgütü
Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişme Örgütü
 Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişme Örgütü Avusturya Viyana, Avusturya Çin Li Yong 1967
11 UNWTO
Dünya Turizm Örgütü
Dünya Turizm Örgütü
 Dünya Turizm Örgütü İspanya Madrid, İspanya Gürcistan Zurab Pololikaşvili 1974
12 UPU
Dünya Posta Birliği
Dünya Posta Birliği
 Dünya Posta Birliği İsviçre Bern, İsviçre Kenya Bişar Abdirahman Hüseyin 1947
13 WB
Dünya Bankası
Dünya Bankası
 Dünya Bankası Amerika Birleşik Devletleri Washington, ABD Amerika Birleşik Devletleri David Malpass 1945
14 WFP
Dünya Gıda Programı
Dünya Gıda Programı
 Dünya Gıda Programı İtalya Roma, İtalya Amerika Birleşik Devletleri David Beasley 1963
15 WHO
Dünya Sağlık Örgütü
Dünya Sağlık Örgütü
 Dünya Sağlık Örgütü İsviçre Cenevre, İsviçre Etiyopya Tedros Adhanom Ghebreyesus 1948
16 WIPO
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü
 Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü İsviçre Cenevre, İsviçre Avustralya Francis Gurry 1974
17 WMO
Dünya Meteoroloji Örgütü
Dünya Meteoroloji Örgütü
 Dünya Meteoroloji Örgütü İsviçre Cenevre, İsviçre Almanya Gerhard Adrian 1950

Ekonomik ve Sosyal Konsey

Genel Kurulca seçilen 54 üyeden oluşur. Üyelikleri sona erenler yeniden seçilebilirler. Başlıca görevleri şunlardır:

  • Birleşmiş Milletler'in ekonomik ve sosyal çalışmalarını yürütmek.
  • Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel konularda raporlar hazırlamak.

54 üyeden oluşan bu konsey, BM'in ekonomik ve sosyal sorunlarla mücadele edebilmesi amacıyla kurulan bir organdır. Ekonomik ve sosyal konsey herkesin insan haklarına ve temel özgürlüklere etkin bir şekilde saygı göstermesini sağlamak üzere tavsiyelerde bulunabilir. Yetkisine giren konulara ilişkin olarak, genel kurula sunulmak üzere antlaşma tasarıları hazırlayabilir. Ekonomik ve sosyal konsey görevini daha etkin yapabilmek amacıyla kendi gözetimi altında çalışacak komisyon ve komiteler kurmuştur. Bunlar;

  • İnsan Hakları Komisyonu; 1946 yılında kurulan insan hakları komisyonu, ECOSOC bünyesinde insan hakları normlarının hukuki bir şekle dönüştürülmesiyle ilgili olarak faaliyet gösterir. 43 değişik üye coğrafi bölgelerden eşit temsil esasına göre seçilir. 1967'ye kadar insan hakları ihlalleriyle ilgili olarak şikâyetlere mani olmak için yaptırım gücü veya harekete geçme yetkisi yoktu. 1967'de 1235 sayılı ECOSOC kararıyla komisyon ve onun alt organı olan azınlıkların korunması ve ayrımcılığın önlenmesi alt komisyonu inceleme ve araştırma yetkileriyle donatıldılar. Bu tarihte insan hakları ihlallerine yönelik inceleme ve araştırma yapma yetkisi verilmiştir. 1970'te 1503 sayılı ECOSOC kararı ile komisyona insan hakları ihlallerini soruşturma ve tavsiyelerde bulunma yetkisi verilmiştir. 2006 yılı itibarı ile İnsan Hakları Konseyi bünyesi altında toplanmıştır.
  • İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (UNHCHR); BM şartının 1, 13 ve 55. maddelerinden görevini alan yüksek komiserlik, BM'in insan hakları programlarının koordinasyonunu sağlamak ve insan haklarına evrensel saygıyı güçlendirmek amacıyla kurulmuştur. Merkezi Cenevre'dedir. New York'ta bir bürosu vardır.

UNİCEF Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu

Uluslararası Adalet Divanı

Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletler'in yargı organıdır. Ülkeler, istedikleri davayı Adalet Divanı'na götürürler. Divan 15 yargıçtan oluşur. Yargıçlar, Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi'nce seçilirler. Görev süreleri dokuz yıldır. Divanda bir devletten iki yargıç bulunamaz. Uluslararası Adalet Divanı, Hollanda'nın bir kenti olan Lahey'dedir.

Resmî diller

Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca ve Rusça örgütün resmî dilleridir.

Genel Sekreterlik

Birleşmiş Milletler Genel Sekreterleri[33]
Sıra Ad Ülke Göreve Başlama Görevden Ayrılma Not
1 Trygve Lie  Norveç 2 Şubat 1946 10 Kasım 1952 İstifa etti.
2 Dag Hammarskjöld  İsveç 10 Nisan 1953 18 Eylül 1961 Görevdeyken öldü.
3 Sithu U Thant  Myanmar 30 Kasım 1961 31 Aralık 1971
4 Kurt Waldheim  Avusturya 1 Ocak 1972 31 Aralık 1981
5 Javier Pérez de Cuéllar  Peru 1 Ocak 1982 31 Aralık 1991
6 Boutros Boutros-Ghali  Mısır 1 Ocak 1992 31 Aralık 1996
7 Kofi Annan  Gana 1 Ocak 1997 31 Aralık 2006
8 Ban Ki-mun  Güney Kore 1 Ocak 2007 31 Aralık 2016
9 António Guterres  Portekiz 1 Ocak 2017 Görevde

Genel Sekreterlik, Birleşmiş Milletler'in öbür organlarının çalışmaları için gerekli ortam ve koşulları sağlar. Ortaya konan program ve politikaları uygular. Uluslararası barış ve güvenliği bozucu olaylar konusunda raporlar hazırlayıp Güvenlik Konseyi'ne sunar. Genel Sekreterliği 1 Ocak 2017 tarihinden beri Portekizli António Guterres yapmaktadır. Milletlerarası adalet divanı hariç diğer organlar tarafından verilen görevleri yapar.

Üyelik

Ana madde: Birleşmiş Milletler üyesi devletler

Birleşmiş Milletler, Vatikan dışında sınırlı tanınan veya bağımsızlığını ilan etmiş ülkeleri üye olarak kabul etmektedir.[34] 14 Temmuz 2011 tarihinde Güney Sudan, Birleşmiş Milletlerin son üyesi olup üye sayısını 193 ülkeye taşımıştır.[35]

Birleşmiş Milletler için üyelik şartları şu şekildedir:

  1. BM yükümlülüklerini yerine getirmeyi kabul etmek ve gerekli yükümlülükleri yerine getirebilecek seviyede olmak.
  2. Barışsever bir devlet olmak.

Ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi olmak için Güvenlik Konseyi'nin önerisi sonrası Genel Kurul'un üye başvurusu yapan ülkeyi onaylaması gerekmektedir.[36]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Official Languages 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.un.org. Retrieved 4 Haziran 2016.
  2. ^ "Red Cross-History-Objective". International Committee of the Red Cross. 11 Eylül 2017. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi28 Kasım 2018. 
  3. ^ "League of Nations instituted". History.com. 9 Şubat 2010. 4 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2018. 
  4. ^ Nault, Derrick M. (17 Aralık 2020), Haile Selassie, the League of Nations, and Human Rights Diplomacy (İngilizce), Oxford University Press, doi:10.1093/oso/9780198859628.003.00049 Kasım 2025 
  5. ^ "Why the League failed". johndclare.net. 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2018. 
  6. ^ United Nations, Dept of Public Information (1986). Everyone's United Nations (İngilizce). UN. s. 5. ISBN 978-92-1-100273-7. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  7. ^ Tandon, Mahesh Prasad; Tandon, Rajesh (1989). Public International Law (İngilizce). Allahabad Law Agency. s. 421. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  8. ^ Lauren, Paul Gordon (2011). The Evolution of International Human Rights: Visions Seen (İngilizce). University of Pennsylvania Press. ss. 140-141. ISBN 978-0-8122-2138-1. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  9. ^ "Inter-Allied Council Statement on the Principles of the Atlantic Charter". The Avalon Project. Lillian Goldman Law Library. 24 Eylül 1941. 3 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2013. 
  10. ^ "Without Global Cooperation Between Great And Small Alike, No Progress And No Peace Can Last Forever, Secretary-General States". UN Press. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  11. ^ "Press Conference On Franklin Delano Roosevelt Disability Award". UN Press. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  12. ^ Ward, Geoffrey C.; Burns, Ken (2014). "Nothing to Conceal". The Roosevelts: An Intimate History. Knopf Doubleday Publishing Group. s. 397. ISBN 978-0-385-35306-9. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020. 
  13. ^ "United Nations". Wordorigins.org. 3 Şubat 2007. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  14. ^ Roll, David (2013). The Hopkins Touch: Harry Hopkins and the Forging of the Alliance to Defeat Hitler. Oxford University Press USA. ss. 172-175. ISBN 978-0-19-989195-5. 
  15. ^ Schlesinger 2003.
  16. ^ Osmańczyk 2004.
  17. ^ "Charter of the United Nations". United Nations. 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2016. 
  18. ^ "History of the United Nations". United Nations. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2016. 
  19. ^ "San Francisco – the birthplace of the United Nations". San Francisco Chronicle. 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2016. 
  20. ^ "1945: The San Francisco Conference". United Nations. 12 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015. 
  21. ^ Progress in International Law. Leiden, the Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers. 2008. s. 837. 
  22. ^ "South Africa: Time Running Out", The Study Commission on U.S. Policy Toward Southern Africa, University of California Press, s. 31, 1981, ISBN 978-0-520-04547-7 
  23. ^ a b c "Milestones 1941–1950". United Nations. 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  24. ^ Hulen, Bertram D. "Charter Becomes 'Law of Nations,' 29 Ratifying It". The New York Times. 7 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2025. 
  25. ^ "Charter of the United Nations and Statue of the International Court of Justice" (PDF) (İngilizce). San Francisco, United States: Treaty Section, United Nations Office of Legal Affairs. 1945. ss. 6, 20, 31. Erişim tarihi: 29 Ekim 2024. 
  26. ^ Roberts, John Morris (1993). History of the world. New York: Oxford University Press. s. 778. ISBN 978-0-19-521043-9. OCLC 28378422. 
  27. ^ a b c d e f g Meisler 1995.
  28. ^ "UN Milestones Korean War". United Nations. 4 Ağustos 2015. 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  29. ^ "General Assembly". Question of Palestine (İngilizce). 31 Ekim 2024. 5 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2024. 
  30. ^ a b "Legal Consequences arising from the Policies and Practices of Israel in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem" (PDF). International Court of Justice. 19 Temmuz 2024. 7 Ekim 2025 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2025. 
  31. ^ "Nov. 29, 1947 | U.N. Partitions Palestine, Allowing for Creation of Israel". The Learning Network. 29 Kasım 2011. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  32. ^ "UN Milestones 1951–1960". United Nations. 6 Ağustos 2015. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  33. ^ "Former Secretaries-General (İngilizce) - Eski Genel Sekreterler". www.un.org. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014. 
  34. ^ "un.org/apps/news/story.asp?NewsID=39034&Cr=South+Sudan&Cr1=". 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  35. ^ Nations, United. "Member States". United Nations (İngilizce). 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2023. 
  36. ^ Nations, United. "Chapter II: Membership (Articles 3-6)". United Nations (İngilizce). 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2023. 

Dış bağlantılar

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot