Bu makalede Diyarbakır'ın ilçeleri'in büyüleyici dünyasını derinlemesine inceleyerek onun kökenlerini, günümüz toplumundaki önemini ve yaşamın farklı alanları üzerindeki etkisini keşfedeceğiz. Diyarbakır'ın ilçeleri tarih boyunca ilgi ve tartışma konusu olmuş, filozofları, bilim adamlarını, sanatçıları ve hayatın her kesiminden insanları onun anlamını ve yansımalarını daha derinlemesine araştırmaya motive etmiştir. Ayrıntılı bir analiz aracılığıyla, bu farklı ve heyecan verici konuya ilişkin kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyon sağlamak amacıyla, ilk ortaya çıkışından bugünkü varlığına kadar Diyarbakır'ın ilçeleri'in en alakalı yönlerini inceleyeceğiz.
Diyarbakır ilinde bulunan ilçeler şunlardır:
Merkez ilçeler:
Diğer ilçeler:
Hâlen görevde olan Vali ve ilçe kaymakamları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Diyarbakır İli Görevdeki Vali ve Kaymakamlar | ||||||
İl-İlçe | Vali-Kaymakam | |||||
Adı | Sınıfı | Adı | Doğum | Atanma | Diploması | Önceki Görevi |
Vali | 2 | Ali İhsan SU | 1959-Konya | 12.5.2022/209 | İstanbul Ü.-SBF(L)/İst.Ü.(YL) | Mersin Valisi |
Bağlar | 2 | İsmail PENDiK | 1986-Ulaş | Ağu.2022/392 | Gazi-K.Y.&İşletme/H.B.Veli(YL) | Ayancık Kaymakamı |
Bismil | 3 | Enver Hakan ZENGiNCE | 1980-Kumru | 20 Ağu.2021 | İstanbul Ü.-SBF-Kamu Y. | Digor Kaymakamı |
Çermik | 4 | Vahit YILMAZ | 1992-Muğla | Ağu.2022/392 | A.Ü.-SBF-Çalış.Eko.End.İliş. | Feke Kaymakamı |
Çınar | 4 | Muhammed Fatih GÜNLÜ | 1992-Polatlı | Ağu.2022/392 | Kocaeli Ü.-İİBF-SB ve Kamu Y. | Şefaatli Kaymakamı |
Çüngüş | 4 | Gökhan DOLAŞ | 1989-Adıyaman | Ağu.2023/388 | İstanbul Ü.-SBF-Kamu Yönetimi | Şarkışla Kaymakamı |
Dicle | 4 | Kadir YURDAGÜL | ..Horasan | 16.Kas.20 | KTÜ-İİBF | Hassa Kaymakamı |
Eğil | 4 | Volkan HÜLÜR | 1992-Gölköy | Ağu.2023/388 | Trakya-Kamu Yönetimi | Akseki Kaymakamı |
Ergani | 3 | Ahmet KARAASLAN | 1983-Bayburt | 20.Ağu.21 | Sakarya-İİBF-U.İliş./Sakar.Ü.(YL) | Tutak Kaymakamı |
Hani | 4 | Abdullah YÜKSEL | 1987-Manavgat | 20.Ağu.21 | 9 Eylül Ü.-İİBF-Kamu Y. | Tuzlukçu Kaymakamı |
Hazro | 4 | Doğukan KOYUNCU | 1992-Beyoğlu | Ağu.2023/388 | Yalova Ü.-U.İlişkiler | İhsaniye Kaymakamı |
Kayapınar | 2 | Arif KARAMAN | 1978-Fatih | Ağu.2022/392 | Sakarya İİBF-Kamu Yönetimi | Ayaş Kaymakamı |
Kocaköy | 4 | Yusuf KAPTANOĞLU | 1989-İstanbul | Ağu.2023/388 | Sakarya Ü.-İİBF Kamu Y. | Genç Kaymakamı |
Kulp | 4 | Burak AKELLER | 1988-Malatya | Ağu.2023/388 | Gazi ü.-İİBF-Kamu Yönetimi | Gaziantep Vali Yard. |
Lice | 4 | Kerem YENİGÜN | 1990-Rize | Ağu.2023/388 | Uludağ Ü.-İİBF-K.Yönt./Anadolu Ü.(YL) | Aydıntepe Kaym. |
Silvan | 3 | Hasan UĞUZ | 1988-istanbul | 29.Ağu.22 | Uludağ Ü.-İktisat | Beytüşşebap Kaym. |
Sur | 2 | Asım SOLAK | 1986-Savaştepe | 25.Ağu.22 | TOBB Eko.Tek. Ü.-İktisat/Goethe (YL) | Bozdoğan Kaym.V |
Yenişehir | 2 | Murat BEŞİKCİ | 1983-İskilip | 2.Eyl.19 | Ankara Ü.-SBF-Kamu Y. | Şalpazarı Kaymakamı |
2019 Yerel seçimleri sonucu seçilerek göreve başlayan Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlıklarının bilgileri aşağıdadır. Göreve başladıktan sonra görevden alınarak yerine kayyum atanan belediye başkanları ayrı bir tabloda gösterilmiştir.
(1) YSK, Diyarbakır Bağlar'da belediye başkanı seçilen HDP'li aday Zeyyat Ceylan'ın, KHK kapsamında ihraç edilmesi üzerine,yerine sonraki en çok oyu alan Hüseyin Başoğlu'na (AK PARTİ) mazbatayı vermiştir.
Büyükşehir Belediye Meclisi, ilçelerin meclis üyelerinin bir kısmından oluşur. Bu sayılar genel toplama eklenmez. İlçe belediye başkanları ve seçecekleri kontenjan adayları, büyükşehir meclisinin bir kısmını oluşturur. Diğerleri ilçe nüfusu ve partinin aldığı oy oranına göre belirlenir.
Seçimler sonrası görevden alınan HDP'li belediye başkanları olmuştur. Büyükşehir Belediye Meclisi üyelerinden de görevden almalar olunca, meclisin son durumu belirsizleşmiştir. Bu nedenle üye sayısı verilmemiştir.
Diyarbakır İli Belediye meclisleri üye sayıları (31 Mart/2 Haziran 2019 ) | |||||||||||
Yer | Başkan Partisi | İlçe Meclisleri (2) | Büyükşehir Meclisi (3) | ||||||||
SAADET | AK P. | HDP | İYİ P. | Üye s. | AK P. | CHP | HDP' | MHP | Üye s. | ||
Bağlar | AK PARTİ | 7 | 30 | 37 | |||||||
Bismil | HDP | 5 | 26 | 31 | |||||||
Çermik | AK PARTİ | 2 | 15 | 6 | 2 | 25 | |||||
Çınar | HDP | 3 | 7 | 15 | 25 | ||||||
Çüngüş | SAADET | 6 | 5 | 11 | |||||||
Dicle | HDP | 5 | 10 | 15 | |||||||
Eğil | HDP | 6 | 9 | 15 | |||||||
Ergani | HDP | 11 | 20 | 31 | |||||||
Hani | AK PARTİ | 2 | 8 | 5 | 15 | ||||||
Hazro | HDP | 4 | 7 | 11 | |||||||
Kayapınar | HDP | 8 | 29 | 37 | |||||||
Kocaköy | HDP | 3 | 8 | 11 | |||||||
Kulp | HDP | 5 | 10 | 15 | |||||||
Lice | HDP | 1 | 14 | 15 | |||||||
Silvan | HDP | 3 | 22 | 25 | |||||||
Sur | HDP | 10 | 21 | 31 | |||||||
Yenişehir | HDP | 8 | 23 | 31 | |||||||
Toplam | 13 | 111 | 255 | 2 | 381 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
(2)Belediye meclislerinde, HDP'li üyelerin bir kısmı görevden alınmıştır.
(3)Diyarbakır Büyükşehir Belediye Meclisi'nin HDP'li üyelerinin durumu açıklık kazanmamıştır. Bu nedenle tablo oluşturulamamıştır.
Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2024 verileri)
Diyarbakır İl Nüfusu: 1.818.133 (2023 sonu). İlin yüzölçümü 15.168 km2'dir. İlde km2'ye 120 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 919 kişi ile Bağlar’dır)
İlde yıllık nüfus artış oranı %0,73 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Eğil (%10,10)- Bağlar (-% 3,03)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre 17 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.046 mahalle bulunmaktadır.
İlçe | 1965 | 1970 | 1975 | 1980 | 1985 | 1990 | 2000 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
İl merkezia | 163.691 | 216.963 | 244.686 | 323.448 | 409.127 | 468.830 | 721.463 | 826.414 | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok |
Bağlar | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 334.954 | 340.642 | 336.488 | 351.410 | 356.243 | 357.727 | 367.314 | 375.312 | 377.936 | 386.578 | 388.387 | 396.102 | 399.499 |
Bismil | 38.058 | 45.462 | 50.909 | 61.517 | 76.894 | 99.662 | 126.885 | 108.706 | 109.359 | 108.992 | 108.948 | 110.344 | 111.746 | 110.956 | 112.461 | 113.725 | 115.484 | 116.171 | 117.674 | 118.250 | 118.605 |
Çermik | 30.950 | 34.297 | 38.046 | 36.893 | 43.238 | 49.107 | 46.050 | 51.381 | 50.961 | 50.240 | 50.134 | 50.450 | 50.309 | 50.657 | 50.928 | 50.356 | 50.586 | 50.886 | 50.812 | 50.819 | 51.058 |
Çınar | 24.354 | 28.344 | 30.272 | 35.668 | 42.988 | 50.445 | 58.583 | 62.871 | 65.964 | 67.504 | 68.950 | 66.178 | 67.008 | 68.530 | 69.380 | 70.519 | 71.672 | 72.682 | 74.207 | 75.640 | 76.798 |
Çüngüş | 13.977 | 15.738 | 15.873 | 17.955 | 20.238 | 17.067 | 15.521 | 13.971 | 13.837 | 13.511 | 14.093 | 13.814 | 13.544 | 13.097 | 12.895 | 12.393 | 12.061 | 11.836 | 11.927 | 11.539 | 11.293 |
Dicle | 26.446 | 28.737 | 32.890 | 35.170 | 37.082 | 35.980 | 39.861 | 44.610 | 44.265 | 40.122 | 40.965 | 41.141 | 40.356 | 40.593 | 40.033 | 39.025 | 38.829 | 38.450 | 38.220 | 37.673 | 37.534 |
Eğil | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 21.148 | 21.631 | 23.608 | 23.688 | 23.239 | 23.266 | 23.171 | 23.028 | 23.066 | 22.786 | 22.769 | 22.736 | 22.600 | 23.369 | 22.704 | 22.381 |
Ergani | 41.562 | 50.766 | 56.995 | 59.359 | 72.511 | 78.603 | 87.467 | 109.678 | 111.921 | 112.867 | 113.958 | 116.624 | 119.167 | 121.072 | 123.474 | 125.290 | 126.824 | 128.642 | 130.105 | 132.463 | 134.497 |
Hani | 15.876 | 18.192 | 20.733 | 23.018 | 25.962 | 27.252 | 31.794 | 31.509 | 32.320 | 31.551 | 31.691 | 32.666 | 32.571 | 32.814 | 32.413 | 32.600 | 32.565 | 32.573 | 33.100 | 32.675 | 33.048 |
Hazro | 14.680 | 16.310 | 18.308 | 18.974 | 21.656 | 23.971 | 18.755 | 18.386 | 18.798 | 17.501 | 17.567 | 16.893 | 16.977 | 17.220 | 17.054 | 16.917 | 16.830 | 16.709 | 16.935 | 16.618 | 16.779 |
Kayapınar | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 194.601 | 212.267 | 229.577 | 246.266 | 262.875 | 277.489 | 292.394 | 308.994 | 326.154 | 342.977 | 362.407 | 381.414 | 400.905 |
Kocaköy | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 15.408 | 13.069 | 15.705 | 15.718 | 15.098 | 15.452 | 16.225 | 16.312 | 16.371 | 16.357 | 16.498 | 16.491 | 16.675 | 16.679 | 16.106 | 15.974 |
Kulp | 29.181 | 35.761 | 36.705 | 42.047 | 46.977 | 50.482 | 40.454 | 35.464 | 36.588 | 36.415 | 36.939 | 37.615 | 37.191 | 36.796 | 36.215 | 35.061 | 34.948 | 35.723 | 36.640 | 35.357 | 35.449 |
Lice | 34.356 | 38.442 | 37.673 | 41.402 | 47.024 | 47.088 | 24.877 | 30.560 | 31.251 | 26.793 | 26.791 | 29.098 | 27.414 | 26.715 | 26.427 | 25.354 | 25.116 | 24.412 | 26.163 | 25.222 | 25.027 |
Silvan | 42.785 | 52.196 | 68.143 | 82.699 | 90.808 | 109.953 | 116.298 | 87.851 | 86.256 | 84.807 | 84.842 | 85.561 | 86.450 | 86.093 | 86.633 | 84.841 | 84.485 | 85.256 | 86.672 | 86.736 | 87.639 |
Sur | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 135.446 | 135.065 | 131.558 | 130.784 | 126.785 | 123.311 | 121.750 | 117.698 | 116.858 | 113.447 | 112.306 | 106.108 | 102.114 |
Yenişehir | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | veri yok | 186.901 | 198.397 | 197.739 | 202.703 | 204.191 | 204.930 | 206.534 | 206.844 | 203.544 | 204.284 | 206.793 | 210.927 | 214.831 |
Toplam | 475.916 | 581.208 | 651.233 | 778.150 | 934.505 | 1.094.996 | 1.362.708 | 1.460.714 | 1.492.828 | 1.515.011 | 1.528.958 | 1.570.943 | 1.592.167 | 1.607.437 | 1.635.048 | 1.654.196 | 1.673.119 | 1.699.901 | 1.732.396 | 1.756.353 | 1.783.431 |
^a 2008 yılında yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nda yapılan değişiklik nedeniyle bu yıldan itibaren il merkezi nüfusu yer almamıştır.
*Metropol ilçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.
Diyarbakır ilinin Türkiye Liglerindeki (Takım Sporları) Kulüpleri (2017-2018) | |||||
İlçe | İlçesi | Takımın Adı | Branş | Ligi | Gelişi/Avrupa Kupaları |
DİYARBAKIR | Kayapınar | AMED SPORTİF FAALİYETLER | Futbol | 2. Lig | |
DİYARBAKIR | Sur | DİYARBEKIR SPOR A.Ş. | Futbol | 3. Lig | |
DİYARBAKIR | Kayapınar | DİYARBAKIR YOLSPOR | Futbol | BAL | Baraj maçlarıyla kaldı |
DİYARBAKIR | Bağlar | BAĞLAR BELEDİYESPOR | Futbol | BAL | Direkt kaldı |
DİYARBAKIR | Silvan | SİLVAN EĞİTİM GENÇLİK | Voleybol E. | 2. Lig | Bölgesel Ligden Alındı |
DİYARBAKIR | Kayapınar | KAYAPINAR BLD. | Voleybol E. | 2. Lig | Bölg.Ligden yükseldi |
DİYARBAKIR | TURKUAZ | Voleybol E. | 2. Lig | Dışarıdan alındı | |
DİYARBAKIR | Bağlar | BAĞLAR GENÇLİK | Voleybol E. | 2. Lig | |
DİYARBAKIR | Kayapınar | PEYAS SPOR | Voleybol E. | 2. Lig | |
DİYARBAKIR | Silvan | SİLVAN GENÇLİK | Voleybol E. | 2. Lig | |
DİYARBAKIR | Kayapınar | AMED SPORTİF FAALİYETLER | Voleybol K. | 2. Lig | |
DİYARBAKIR | Bağlar | DİYARBAKIR ÇELEBİ ESER O.O | Voleybol K. | 2. Lig |