Günümüzde Kandil Dağları dünya çapında birçok insanın dikkatini çeken bir konudur. Teknolojinin ilerlemesi ve küreselleşmeyle birlikte Kandil Dağları hayatımızın önemli bir parçası haline geldi. Bunu akılda tutarak, günümüz toplumunda Kandil Dağları'in önemini ve alaka düzeyini anlamak çok önemlidir. Bu makale boyunca Kandil Dağları'in farklı yönlerini ve ekonomiden kültüre kadar farklı alanlardaki etkisini inceleyeceğiz. Aynı şekilde Kandil Dağları'in insanların günlük yaşamlarında oynadığı rolü ve geleceği nasıl şekillendirdiğini analiz edeceğiz. Hiç şüphesiz Kandil Dağları göz ardı edemeyeceğimiz bir konudur ve bunun etkilerinin ve sonuçlarının farkında olmak çok önemlidir.
Kandil | |
---|---|
Çiyayên Qendîlê قەندیل جبل قنديل | |
En yüksek noktası | |
Yükseklik | 3587 metre |
Koordinatlar | 36˚31’32” 45˚00’00” |
Coğrafya | |
Konum | Erbil, İran-Irak sınırı |
Kandil Dağları (Kürtçe: قەندیل / Çiyayên Qendîlê), Irak-İran sınırında yer alan ve yaklaşık 1.500 km uzunluğundaki Zagros Dağları'nın bir bölümünü oluşturan sıradağlar. Dağın büyük kısmı Irak tarafındaki Erbil ilindedir. Akarsular tarafından derin olarak yarılan Kandil'i, hem Irak hem de İran bölümünde faylar sınırlamıştır. Dağlık bir yapıya sahip olan arazi çeşitli bitki ve hayvan türlerini de barındırmaktadır. Zirveleri kar ve buzullarla, etekleri meşe ağaçları, alıç, kiraz eriği, kuşburnu, elma, ahlat, üvez vb. yabani ağaçlar ve çayır otlarıyla kaplıdır.
Dağlar en çok Türkiye ve Irak'ta etkinlik gösteren yasa dışı silahlı örgüt PKK tarafından ana merkez olarak kullanıldıkları için dikkat çekmektedir. 1999'da PKK lideri Abdullah Öcalan'ın yargılanması sırasında PKK tek taraflı olarak ateşkes ilan etti ve bunun bir parçası olarak tüm güçlerini Türkiye Cumhuriyeti topraklarından çekip Kandil dağlarında üsleneceklerini açıkladı. 2004'te PKK'nın silahlı faaliyetlerine yeniden başlaması üzerine dağlar Türk Hava Kuvvetleri tarafından sıklıkla bombardımana tutulmaya başladı ve bu 2012'de Çözüm Süreci'nin başlamasına kadar devam etti. 2015'te Türk savaş uçakları Kandil'i üç yıl sonra ilk defa yeniden bombaladı. Bunun yanında, Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nin (PJAK) de merkezi Kandil'de bulunmaktadır. Günümüzde yaklaşık 5.000 kadar PKK ve PJAK militanı dağlar üzerinde 50 km²'lik bir alanı kontrol etmektedir ve bu alan TSK tarafından sıklıkla bombalanıp İran Silahlı Kuvvetleri tarafından ara sıra topa tutulmaktadır.
Sıradağların en yüksek noktası, 3.587 metre yüksekliğe sahip olan Kuhe Hacı İbrahim dağıdır.