Sosyal Demokrasi Partisi
Bu yazımızda Sosyal Demokrasi Partisi konusu geniş ve detaylı bir bakış açısıyla ele alınacaktır. Kapsamlı bir analiz yoluyla, Sosyal Demokrasi Partisi ile ilgili farklı yönler, kökeni, gelişimi ve günümüzdeki geçerliliği de dahil olmak üzere araştırılacaktır. Bu konuda kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyon sağlamak amacıyla Sosyal Demokrasi Partisi ile ilgili farklı bakış açıları, teoriler ve çalışmalar incelenecektir. Ayrıca, Sosyal Demokrasi Partisi'in farklı bağlamlardaki önemini ve etkisini gösteren somut örnekler ve pratik durumlar analiz edilecektir. Son olarak, okuyucuları Sosyal Demokrasi Partisi hakkındaki anlayışlarını ve takdirlerini derinleştirmeye davet eden düşünceler ve sonuçlar önerilecektir.
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mart 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Sosyal Demokrasi Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | SODEP |
| Genel başkan | Erdal İnönü |
| Kurucu | Erdal İnönü |
| Kuruluş tarihi | 6 Haziran 1983 |
| Kapanış tarihi | 3 Kasım 1985 |
| Birleşme | Sosyaldemokrat Halkçı Parti |
| Önceli | Cumhuriyet Halk Partisi |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP), 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1983'te siyasi faaliyetler serbest bırakılınca, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin tabanını sahiplenmek için kurulmuştur.
Tarihçe
Parti, 6 Haziran 1983 tarihinde Prof. Erdal İnönü tarafından kuruldu. Ancak Millî Güvenlik Kurulunun kurucuları sürekli veto etmesi nedeniyle parti ancak 8 Eylül 1983'te kurucularını tamamlayabildi ve bu nedenle 6 Kasım seçimlerine katılamadı. Partinin ilk genel başkanı Erdal İnönü veto edilince yerine Cezmi Kartay genel başkan oldu. Ancak MGK'nın veto yetkisi kalkınca İnönü genel başkanlığa döndü (17 Aralık 1983).
6 Kasım seçimlerinde Turgut Özal'ın ANAP'ı %45 oy alarak tek başına iktidara geldi. Sosyal demokrat kesime hitap eden ve seçimlere katılmasına izin verilen Halkçı Parti ise %30 oy alarak anamuhalefet partisi konumunda kaldı. (Seçim sonuçları: ANAP: 212, Halkçı Parti: 117, MDP: 71)
25 Mart 1984'te yapılan yerel seçimlere SODEP de katıldı ve ANAP'ın ardından %23.4 oy alarak ikinci parti oldu. Halkçı Parti bu seçimlerde çok fazla oranda oy yitirdi.
13 Nisan 1984'te toplanan SODEP 1. Olağan Kurultayı'nda Genel Başkan İnönü, solda tek çatının şart olduğunu belirtti. Ardından 13 Temmuz'da İnönü ve Halkçı Parti Genel Başkanı Necdet Calp iki partinin birleşmesi için prensip kararı aldılar. Haziran 1985'te Aydın Güven Gürkan Halkçı Parti genel başkanı seçildi. Gürkan da birleşmeden yana olduğunu belirtti. 16 Eylül 1985'te SODEP ve Halkçı Parti'nin birleşme protokolü imzalandı. 2 Kasım'da Halkçı Parti kurultayı toplandı ve partinin adı Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirildi. 3 Kasım'da SODEP kurultayı toplandı ve partinin feshedilerek SHP'ye katılması kararlaştırıldı. Böylece SODEP'in hukukî varlığı sona erdi.
Siyasi görüş
Türk siyasi hayatında kısa bir süre varlık göstermiş olan SODEP, kapatılan CHP'nin seçmen kitlesini bir araya getirmek istemiş merkez sol bir parti olduysa da Halkçı Parti'den farkı, Kemalist Türk milliyetçiliğine ve laikliğe değil sosyal demokrasi ideolojisini evrensel değerleriyle benimsemeye ve uygulamaya odaklanmış olmasıydı. Bu bağlamda SODEP, kapitalist sistemi ve burjuva parlamenter rejimi olabildiğince demokratikleştirmeyi, gelir dağılımında emekçi sınıflar lehine sosyal adaletçi reformları ve toplumsal hayatta özgürlük alanını genişleten reformları hedefleyen bir strateji izlemiştir.
Sosyal Demokrasi Partisi ve seçimler
Yerel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | İl Genel Meclisi | Belediye | Harita | |
|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | ||||
| 1984 | .jpg) |
4.139.139 | %23,4 |
280 / 1.700 |
|
Kaynakça
- ^ a b c "SODEP'i ve Eski-SHP'yi Rahmetle Anarken". 28 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.
- ^ Milliyet Gazetesi, 07.06.1983, sf. 1
