Bugün, son yıllarda ilgi kazanan ve şüphesiz halk arasında büyük ilgi uyandıran bir konu olan Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti konusunu daha derinlemesine incelemek istiyoruz. Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, birçok yönü kapsayan ve sürekli tartışma ve analize konu olan bir konudur. Bu yazımızda bu konuya kapsamlı bir bakış açısı kazandırmak amacıyla Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile ilgili farklı bakış açılarını ve yaklaşımları inceleyeceğiz. Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, ortaya çıkışından bugünkü etkisine kadar çeşitli alanlarda araştırma ve ilgi odağı haline gelerek akademisyenlerin, uzmanların ve kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Hiç şüphe yok ki, Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti çağdaş toplumda önemli bir konu haline geldi, bu nedenle anlayışını ve kapsamını derinleştirmek çok önemli.
Tacikistan SSC Таджикская Советская Социалистическая Республика Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1929-1991 | |||||||||
Sovyetler Birliği içerisinde Tacikistan SSC'nin yeri. | |||||||||
Başkent | Duşanbe | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Tacikçe Rusça | ||||||||
Hükûmet | Eski Sovyet ülkeleri | ||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 143.100 km2 | ||||||||
Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 5.112.000 | ||||||||
|
Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, (Tacikçe: Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон, Respublikai Sovetii Sotsialistii Toçikiston; Rusça: Таджикская Советская Социалистическая Республика, Tadzhikskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika), kısaca Tacikistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'nin 15 kurucu cumhuriyetinden biridir. 14 Ekim 1924'te kurulan Tacikistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Tacik ÖSSC), yapılan ulusal sınır düzenlemeleri ile birlikte Türk Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı. Bu devlet Taciklerin ilk ulusal devleti olarak tarihteki yerini aldı. Orta Asya'da Sovyetler Birliği'nin en güneyinde yer alan Tacikistan 5 Aralık 1929 tarihinde Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla Sovyetler Birliği'ni oluşturan eşit ve egemen cumhuriyetlerden biri halini aldı.
Orta Asya'daki diğer cumhuriyetlere göre daha karmaşık bir etnik yapıya sahip olan Tacikistan'da kurucu Tacik nüfusunun yanında Kırgız,Özbek,Türkmen ve diğer bazı etnik gruplar daha yoğun olarak bulunmaktaydı.
Tacikistan, Sovyetler Birliği'nin son dönemlerinde birliği kurtarmak için yapılan referandumda (bkz. 1991 Sovyetler Birliği referandumu) % 96.85 oy ile birlikte kalma yönünde en yüksek oy oranının çıktığı cumhuriyetlerden biri oldu. Ancak Moskova'da 19 Ağustos'ta gerçekleşen darbe girişimi referandum sonucuna göre 20 Ağustos'ta imzalanması planlanan birlik anlaşmasının iptal edilmesine sebep oldu.Yaşanan gelişmeler üzerine Tacikistan 9 Eylül 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti ve Tacikistan adını aldı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Tacikistan 6 Kasım 1994 tarihinde yeni anayasayı kabul etti.