Lycaena phlaeas — дзённы матылёк з сямейства блакітніц.
Апісанне
Даўжыня пярэдняга крыла 12-16 мм. Пярэднія крылы вогненна-чырвоныя, з чорнымі буйнымі амаль квадратнымі плямамі, вонкавы край з шырокай цёмнай аблямоўкай. Заднія крылы карычнева-бурыя, на знешнім полі аранжавая зубчастая перавязь і нярэдка на ёй ёсць блакітнаватыя плямы. Знізу пярэднія крылы памяранцава-чырвоныя, чорныя плямы на белых каемках, вонкавы край карычнева-шэры. Заднія крылы знізу карычнева-бурыя са слабым фіялетавым адценнем і цёмнымі стракацінкамі. Часам выяўлены кароткі хвосцік. Самка адрозніваецца толькі большай велічынёй, а таксама больш круглявай вяршыняй пярэдніх крылаў.
Арэал
Паўночна-заходняя Афрыка, Еўропа, пазатрапічная Азія да Японіі, паўночна-захад Паўночнай Амерыкі. Звычайны на ўсёй тэрыторыі Усходняй Еўропы. На поўначы мабыць прытрымліваецца горных раёнаў.
Месцапражыванні
На поўначы засяляе рознатраўна лугавінныя тундры, антрапагенныя ланшафты, вяршыні сопак. У пустыннай зоне месцамі пасялення з'яўляюцца антрапагенныя ландшафты, абрашаныя зямлі. На астатняй тэрыторыі засяляе розныя натуральныя і другасныя біятопы: лясныя ўзлескі, паляны, высечкі, абочыны дарог, рознатраўныя і мурожныя лугі, берагі рэк, пашы, пусткі, сады, тэрыторыі гарадоў і пасёлкаў, радзей — стэпы розных тыпаў і сельгасугоддзі.
Таксама сустракаецца на лугах розных тыпаў, па берагах вадацёкаў, у гарах — па катлавінах, лугоў-стэпавых схілах, лясных лугавінах і да камяністых тундраў уключна. На Паўднёва-Чуйскім хрыбце побач са снежнікам на вышыні 2500 м над узроўнем мора.
Біялогія
Развіваецца ў 1-3 пакаленнях, у залежнасці ад шыраты. На поўначы і ў сярэдняй паласе звычайна развіваецца ў двух пакаленнях. Лёт матылькоў першага пакалення назіраецца з пачатку мая да сярэдзіны чэрвеня, другога-з пачатку ліпеня да сярэдзіны жніўня. У цёплыя гады (а на поўдні Усходняй Еўропы штогод) з сярэдзіны жніўня адзначаны матылі трэцяга пакалення. Самцы абараняюць уласную тэрыторыю. Звычайны, але не масавы від.
Размнажэнне
Самка адкладае па 1-2 яйкі на лісце, сцёблы або кветкі кармавых раслін. Яйкі ад бледна-шэрага да зялёнага колеру, паўшарападобныя, з даволі буйнымі паглыбленнямі.
Эмбрыянальнае развіццё — каля 8 дзён.
Вусень зялёны, у кароткіх валасінках. Над нагамі падоўжная чырвоная лінія. Уздоўж спіны падобная палоска, з абодвух бакоў абмежаваная жоўтым. Галава чырванавата-карычневая. Вусень зімуе. Наведваецца мурашкамі. Кармавыя расліны вусеняў — шчаўе (Rumex), Oxyria, адзначаліся таксама мацярдушка звычайная (Origanum vulgare), сумнік (Solidago),
Polygonum bistorta, драсён (Polygonum), шчаўе кіслае (Rumex acetosa), Rumex acetosella, шчаўе кучаравае (Rumex crispus), Rumex hydrolapathum, Rumex longifolius.
Зноскі
- ↑ а б Моргун Д. В., Довгайло К. Е., Рубин Н. И., Солодовников И. А., Плющ И. Г. Дневные бабочки (Hesperioidea и Papilionoidea, Lepidoptera) Восточной Европы. CD определитель, база данных и пакет программ «Lysandra». — Минск, Киев, М.: 2005.
- ↑ а б в Коршунов Ю. П. Определители по флоре и фауне России // Булавоусые чешуекрылые Северной Азии. Выпуск 4. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2002. — С. 353—354. — ISBN 5-87317-115-7.
