|
Wòlny Gard Gduńsk (niem. Freie Stadt Danzig) bëł to w latach 1920-1939 samòstójny gard-państwò pòd òchroną Lidżi Nôrodów.
We Gduńskù pòstãpny rôz òdrodzył sã młodokaszëbsczi Gryf z dodôwkã béł Gryf Kaszubski, chtërnégò redachtorzë w 1929 rokù ùrobilë Regionalné Zrzeszenié Kaszëbów w Kartuzach.
Do dzysdzéń de iure Wòlny Gard Gduńsk nie òstôł zakùńczony.
Pò I swiatowéj wòjnié w Wersalsczim Traktace pòstanowiono, że Gduńsk ë òkòliczne zemie ùrobią samòstójny krôj pòd protektoratã Lidżi Nôrodów.
Wòlny Gard Gduńsk pòstôł 15 smùtana 1920 wedle pòstanowień Wersalsczégò Traktu art. 100-108.
Wedle art. 67 ë 68 Kònstitucji WGG Wòlny Gard dzélił sã na 5 krézów ë 267 gmin.
Pòd kùńc bëtnotë państwa w Wòlnym Gardze mieszkało 415 000.
Miemcë ~ 90%
Kaszëbi ~ 7%
Pòlochë ~ 3%
Kaszëbi w wikszoscë mieszkali w zôpôdném parce krézu Wëżawë (np. Matarniô, Klëkòwò)
Pòlochë w wikszoscë mieszkali na pôłniu przë grańcë z Pòlską ë w dzélu Gdùńska Polenhof.
Òficjalnym jãzëkã bëł miemiecczi ë dlô kontaktów z pòlskojãzëcznym lëdztwém (de facto téż z Kaszëbama) bëł pòlsczi art. 4 Kònstiucji WGG.
W Gduńskù ùżiwôny bëł téż dialekt dolnomiemiecczégò Danziger Missingsch bãdący miksã wielu jãzëków ùżiwanëch w Gduńsku m.jin. kaszëbsczégò, miemiecczégò, anielsczégò ëtp.