Cardbord

Cardbord

Math	papur, deunydd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae cardbord neu hefyd yn gyffredin cardfwrdd neu carbord yn ddeunydd sy'n arbennig o drwchus a thrwm o bapur sydd weithiau'n cynnwys un haen graidd rhychiog a dwy daflen fflat ochrol.

Hanes

Mae tarddiad cardbord yn dyddio'n ôl i Tsieina yn y 15g, ac yn 1817 yn Lloegr y gwerthwyd y blychau cardbord masnachol cyntaf. Ceir cyfeiriad i'r term "cardbaord" pan soniodd Anne Brontë amdano yn ei nofel, The Tenant of Wildfell Hall a gyhoeddwyd yn 1848. Defnyddiodd y brodyr Kellogg gartonau cardboard i ddal eu grawnfwyd ŷd, ac yn ddiweddarach, pan ddechreuon nhw ei farchnata i'r cyhoedd, lapiwyd bag wedi'i selio â gwres o bapur cwyr o amgylch y tu allan i'r blwch a'i argraffu gydag enw ei frand. Roedd y datblygiad hwn yn nodi tarddiad y blwch grawnfwyd, er bod y bag wedi'i selio yn blastig yn y cyfnod modern ac yn cael ei gadw y tu mewn i'r blwch.

Nodweddion technegol

Mae'r ffin rhwng papur a chardbord wedi'i gosod yn gonfensiynol ar 224g/m² gyda thrwch o 175 µm o leiaf; nodir priodweddau mecanyddol ac optegol y carton gan safon ISO 5651: 1989.

Yn gyffredinol, mae amrywiaeth o wahanol fathau ar gael yn fasnachol, sy'n cael eu hisrannu yn ôl eu mathau o ffibr. Er mwyn eu gwahaniaethu'n well, mae allwedd gyffredinol wedi'i diffinio, sy'n cynnwys nodweddion triniaeth arwyneb, mewnbwn sylweddau a rhif cod. Gallai enghreifftiau o enwau cartonau fod yn: GN1, GD, UN4.

Triniaeth y Wyneb

Yn y wyneb mae triniaeth un yn gwahaniaethu rhwng:

• Cast (math arbennig o pigmentiad)
• G pigmentog
• U heb ei orchuddio

Cofnod o frethyn

Gellir rhannu'r mewnbwn sylweddau yn bum math gwahanol:

• Z ffibrau ffres wedi'u cannu'n gemegol
• N ffibrau crai heb eu cannu'n gemegol
• C mwydion pren
• T mwydion wedi'u hailgylchu gyda'r wyneb tu chwith gwyn, melyn neu frown
• D mwydion wedi'u hailgylchu gyda chefnlun llwyd

Ceir gwahanol safonnau a disgrifiadau o'r gwahanol fathau o gardbord yn ôl trwch, siap, maint, gwydnwch a chroen.

Math o flychau

• Cardbord fflat neu gardbord??
• Cardbord tonnau syml, sy'n cynnwys dwy ddalen allanol a thaflen rhychiog fewnol
• Cardbord tonnau dwblw, sy'n cynnwys tair dalen, y mae dau ohonynt yn allanol ac un yn ganolog ac rhyngddynt ddwy daflen neu ddwy yn fyrddau cyfrannau.

Math o Gardyn

Papur ar gyfer taflenni fflat allanol

Gall taflenni allanol gynnwys gwahanol fathau o bapur:

• Kraftliner (symbol K)
• Liner (symbol L)
• Prawf ('Test'; symbol T)
• Swêd ('suede'; symbol C)

Papur rhychiog ar gyfer taflen fewnol

• Lled-gemeg ('semi-chemistry'; symbol S)
• Canolig (symbol M)
• Rhychwaith ('fluting'; symbol F)

Math o don

• Ton uchel (symbol A)
• Ton ganol (symbol C)
• Ton isel (symbol B)
• Microdon (symbol E)

Mynegeion ymwrthedd

Caiff y gwrthiant ei werthuso drwy raddfa o 1 i 5, a dylid nodi nifer o werthoedd gan fod haenau o'r carton (ar gyfer carton ton syml yw 2 ddalen ac 1 rhychiog yna 3).

Dolenni

• How It's Made - Cardboard Boxes ar Youtube
• Cardboard, Fluting Paper Box Making Plant for Waste Paper Recycling ar Youtube

Cyfeiriadau