آخن | |
---|---|
سراسرنمای آخن، دربرگیرندهٔ دبیرستان کایزر کارلس (جلوی عکس)، شهرداری (عقب مرکز عکس) و کلیسای جامع آخن (عقب سمت راست عکس) | |
مختصات: ۵۰°۴۶′۳۱″ شمالی ۶°۴′۵۸″ شرقی / ۵۰٫۷۷۵۲۸°شمالی ۶٫۰۸۲۷۸°شرقی | |
کشور | آلمان |
ایالت | نورد-راین وستفالن |
منطقه اداری | کلن |
ناحیه | آخن |
مدیریت | |
• شهردار | مارسل فیلیپ (CDU) |
• احزاب حکومتی | CDU / Greens |
مساحت | |
• کل | ۱۶۰٫۸۳ کیلومتر مربع (۶۲٫۱۰ مایل مربع) |
بلندی | ۲۶۶ متر (۸۷۳ پا) |
جمعیت (۲۰۰۸–۰۶–۳۰) | |
• کل | ۲۵۷۹۳۵ |
• تراکم | ۱۶۰۰/کیلومتر مربع (۴۲۰۰/مایل مربع) |
منطقه زمانی | |
کدهای پستی | ۵۲۰۶۲–۵۲۰۸۰ |
کدهای شمارهگیری | ۰۲۴۱ / ۰۲۴۰۵ / ۰۲۴۰۷ / ۰۲۴۰۸ |
پلاک خودرو | AC |
وبگاه |
اکس-لا-شاپل (به فرانسوی: Aix-la-Chapelle) یا آخن ( آوا راهنما·اطلاعات) (به آلمانی: Aachen) شهری در ایالت نوردراین-وستفالن، در شمالغرب آلمان، نزدیکی مرزهای هلند و بلژیک جای گرفتهاست. جمعیت اکس-لا-شاپل در سال ۱۸۹۰ از مرز ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گذشت و به جمع کلانشهرهای آلمان پیوست.
تاریخ اکس-لا-شاپل به دوره رومیان میرسد. شارلمانی آن را به پایتختی برگزید و از ۹۳۶ تا ۱۵۳۱م پادشاهان بزرگ آلمان در آن تاجگذاری کردند.[۱]
آخن در منطقه مرزی هلند و بلژیک واقع شده و با شهرهایی مانند کلن، دوسلدورف، دویسبورگ، بن، مونشنگلادباخ، کرفلد و لورکوزن در آلمان، لیژ در بلژیک و ماستریخت، هیرلن و رورموند در هلند همجوار است.
کلیسای جامع اکس-لا-شاپل به عنوان نماد شهر آخن در سال ۱۹۷۸ به عنوان اولین بنای تاریخی آلمان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
دانشگاه فنی اکس-لا-شاپل که یکی از بزرگترین دانشگاههای فنی اروپاست در این شهر واقع شدهاست.
شهر آخن در نقطه امتداد مرزهای آلمان، هلند و بلژیک واقع شدهاست. این شهر ۲۳٬۸ کیلومتر مرز مشترک با بلژیک و ۲۱٬۸ کیلومتر مرز مشترک با هلند دارد. این شهر در حوضه آبریز رود ماس قرار دارد.
این شهر بخاطر مرزی بودن و نزدیکی به حوزههای زبانی گوناگون، در هر یک از زبانهای منطقه نامی دیگر یا تلفظی دیگر پیدا کردهاست. جدول زیر شامل نامها و تلفظهای مختلف این شهر است. در منابع فارسی مثل عمده شهرهای آلمان نام این شهر از زبان فرانسوی گرفته شدهاست.
زبان | نام | تلفظ در سامانه IPA |
---|---|---|
آلمانی | Aachen | |
فرانسوی | Aix-la-Chapelle | |
لاتین | Aquae Granni, Aquisgranum[۲] | |
اسپانیایی | Aquisgrán | |
لوکزامبورگی | Oochen | |
هلندی | Aken | |
چکی | Cáchy | |
لهستانی | Akwizgran | |
ایتالیایی | Aquisgrana | |
روسی | Ахен |
لهجه محلی آخن که با نام Aachener Platt – Öcher () شناخته میشود، جزء زبان ریپواری است.
شهرهای هرزوگنراس، وورسلن، اشوایلر، اشتولبرگ و روتگن در ناحیه آخن، رئران، کلمی و پلومبیر در استان لیژ بلژیک، و شهرهای والس، گولپن-ویتم، سیمپلولد و هیرلن در استان لیمبورخ در هلند از منطقههای هممرز آخن هستند.
آخن با شهرهای زیر خواهر است:[۳][۴]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آخن موجود است. |