کمر یا کجکمر یا لومبار (lumbar) (در فرهنگ فارسی معین و لغتنامه دهخدا) ناحیهای از تنه است که از بالا محدود به سطح افقیست که از کنار تحتانی دوازدهمین زوج دندههای قفسهٔ سینه میگذرد و از پایین محدود به سطحی افقی میشود که از تاج خاصره عبور میکند. ناحیهٔ کمری که معمولاً به نام کمر خوانده میشود، در قسمت جلو محدود به سطح داخلی تنههای مهرهٔ کمری است که در پشت امعاء و احشاء در ناحیهٔ شکم قرار دارند و از قسمت خارج یا خلف، عضلهٔ خارجی کمری و پوست بدن در این قسمت آن را محدود کردهاست.[۱][۲]
در ناحیه کمری انحنای ستون فقرات به جلو بهسمت حفره شکمی میباشد. لامبار از حدود ۵ یا ۶ اینچ زیر استخوان کتف یا اسکاپولا شروع میشود و در بالا به قوس توراسیک یا قوس سینهای مرتبط و از پایین تا ستون فقرات خاجی ادامه مییابد. در آناتومی کمر بخشی از شکم (ابدومن) است.
لامبار (lumbar) از کلمه lumbus بهمعنی شیر گرفته شدهاست و دقیقاً مؤید نامش میباشد چرا که قدرت و انعطافپذیری از جهت بلند کردن اجسام، چرخیدن و خم شدن را در خود دارد. در آناتومی چهارپایان، لامبار یا کمر به بخش شکمی جثهٔ بین دیافراگم و لگن گفته میشود. این ناحیه در واقع به ستون فقرات کمری و نواحی اطراف آن اشاره دارد. در آناتومی انسان ۵ مهره کمر بزرگترین و قویترین مهرهها در بخش قابل حرکت ستون فقرات میباشند که نبود مجرا در زائده عرضی(transverse process) از ویژگیهای آنان میباشد.
ستون فقرات کمری دارای مشخصههای اختصاصی زیر میباشد:
ستون فقرات کمری بیشتر وزن بدن را تحمل میکند و بیشترین انعطافپذیری را ایجاد مینماید، ترکیبی از قدرت و ظرافت که آن را مستعد آسیب دیدن میکند به همین جهت شکایت از کمر درد بسیار شایع است.
کمردرد یکی از شایعترین مسائلی است که هر فرد در طول عمر خود به آن مبتلا میشود. درد کمر بهعلل مختلفی میتواند بروز کند از جمله: بیرون زدگی دیسک، فیبروزیت، آرتریت پشتی، رماتیسم، سیاتیک و…
بسیاری از کمر دردها به دلیل نتایج وضعیتهای آناتومیکی نادرست است، که میتوان به نشستنهای نادرست اشاره کرد.[۳]
برای تصحیح نشستن باید لوردوزی کمر را درست کنیم که این امر به کمک پشتیهای طبی امکانپذیر است.
یکی از راههای تشخیص بیماریهای ناحیه کمر استفاده از میلوگرافی یا دستگاه میلوگرام است.
فرهنگ فارسی معین
لغت نامه دهخدا
طیبی، عبداله. محسنی فر، هلاکو. آشناگر، زینت. ترجمه ساختار و عملکرد ستون مهرهای لوانجی-نورکین. انتشارات قلم علم