Tavakuairetã Ginéa Ekuatogua | ||||
---|---|---|---|---|
Ginéa Ekuatogua | ||||
| ||||
Tetã ñe'ẽ akã: «Unidad, paz y justicia» | ||||
Tetã Momorãhéi: Caminemos pisando las sendas de nuestra inmensa felicidad | ||||
Tavusu | Malabo | |||
Táva tuichavéva | Bata | |||
Ñe'ẽnguéra | Karaiñe'ẽ, hyãsiañe'ẽ ha poytugañe'ẽ | |||
Tetãygua réra | EkuatoGinéagua - Ginéa Ekuatogua pegua | |||
Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe milíko aty oporokuáiva | |||
• Tendota | Teodoro Obiang | |||
• Tendota ombuekoviáva | Teodoro Nguema Obiang Mangue | |||
• Sãmbyhyhára peteĩha | Francisco Pascual Obama Asue | |||
Tetã Amandaje | Parlamento de Guinea Ecuatorial | |||
Sãso Oñemoañetéva |
Epáña pegua 12 jasypa ary 1968 | |||
Yvy apekue | Ñemoĩha 145.º | |||
• Opaite | 28051 km² | |||
• Y (%) | 0 | |||
Tembe'y | 528 km | |||
Y rembe'y | 296 km | |||
Yvyty yvatevéva | Pico Basilé | |||
Ava hetakue | Ñemoĩha 159.º | |||
• Hetakue | 1222442 hab. (2014) | |||
• Typy'ũ | 43,57 hab./km²* | |||
PIB (PPA) | Ñemoĩha 127.º | |||
• Opaite (2016) | US$ 31 769 sua | |||
• Per cápita | US$ 25 988 | |||
IDH (2015) | 0,592 (135.º) – Mbytegua | |||
Viru |
Franco CFA de África Central (FCFA, XAF ) | |||
Ára | UTC +1) | |||
• Arahakúpe | Ndaipóri | |||
ISO Jehero | 226 / GNQ / GQ | |||
Tetã renda tee Ñandutíme |
.gq | |||
Tetã pumbyry papapy |
+240 | |||
COI Jehero | GEQ | |||
Opaite Tetã Yvýgui | ||||
Ginéa Ekuatogua —héra tee hína Tavakuairetã Ginéa Ekuatogua — ha'e peteĩ tetã hekosãsóva Mbyte Áfrika pegua, ojehechakuaáva ha'eha tavakuairetã heko peteĩva mburuvicharapépe milíko aty oporokuáiva.
Ijapekue oñemohenda pokõi tetãvore rupive. Itavusu ha'e Malabo, hérava ymaguare Santa Isabel. Itáva tuichavéva ha orekovéva tavayguakuéra ipype ha'e Bata, táva tuicha ambuéva ha'e Ebebiyín.
Orekógui amo 28 051 km² ijapekue ha'e peteĩ umi tetã michĩvévagui Áfrika yvyrusúpe, Ginéa Ekuatogua retã oiko yvyrusúpe ha 5 ypa'ũme orekova avakuéra ipype. Ijerére ojejuhu yvate gotyo Kamerũ, tetã Gavõ ñemby ha kuarahyresẽ ngotyo ha ojejuhu paraguasu Atlántiko (parapyte Ginéa) kuarahyreike gotyo, hi'aguĩ oĩ avei ypa'ũnguéra Santo Tome ha Príncipe.
Ojeipapa ary 2014-pe Ginéa Ekuatogua retãme oiko amo 1 222 442 tapichakuéra. Tetã pehẽngue oĩva yvyrusúpe oñembohérava ysyry Muni térã Mbini, ha ijapekue hína 26 000 km². Ypa'ũnguéra tuichavéva ha'e ypa'ũ Bioko (hérava ymaguare Fernando Poo) orekóva 2017 km², ypa'ũ Annobón orekóva 17 km², ha ypa'ũ Corisco orekóva 15 km².
Ginéa Ekuatogua ha'e va'ekue Epáña kolónia ymaguare, hérava Ginéa Epáñagua ha ohupyty isãso ára 12 jasypa ary 1968-pe. Upévare amo 87,7 % umi Ginéa Ekuatogua retãyguágui oñe'ẽkuaa karaiñe'ẽ.
Yvypóra tekoiterape sa'i ojehecha Ginéa Ekuatogua retãme he'iháicha kuatia momaranduha ojapo Freedom House. Hetaite Ginéa Ekuatogua retã ohasa asy ha imboriahuite. Ko'ãga Ginéa Ekuatogua oĩ milíko aty oporokuáiva ipoguýpe.
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |