Ոսպ | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
Lens
Mill., 1754, nom. cons.
|
||||||||||||
Հոմանիշներ | ||||||||||||
|
||||||||||||
Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||||
Lens culinaris Medik., | ||||||||||||
|
Ոսպ (լատին․՝ Lens), միամյա բույս է, պատկանում է բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորների) ընտանիքին միամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 6 տեսակ։
Արմատը իլիկաձև է, թույլ ճյուղավորված։ Ոսպի ցողունը չորսկողմանի է, բարակ, կանգուն, կամ քիչ թեքված, ճյուղավորվող, թավոտ։ Տերևները ձվաձև են կամ գծային։ Ծաղկակոթունը կրում է 1-4 մար ծաղիկներ, որոնք ունեն հինգ պսակաթերթ։ Պսակաթերիկները սպիտակ են, կապույտ, վարդագույն կամ մանուշակագույն։ Պտուղը ռոմբաձև է, տափակ, քիչ ուռուցիկ, մերկ, հասունացումից առաջ՝ մանուշակագույն։ Սերմերը տափակ են, ուռուցիկ, խոշոր կամ մանր, 2-9 մմ տրամագծով և լինում են կանաչ, մոխրագույն, գորշ, շագանակագույն ու սև։ Ոսպի սերմի միջուկը հիմնականում նարնջագույն է, հազվադեպ է լինում կանաչ գույնի։
Հայաստանում՝ 3 տեսակ՝
Առաջին երկուսը վայրի վիճակում հանդիպում են Սյունիքի, Վայոց ձորի, Արարատի մարզերում (մինչև ստորին լեռնային գոտիներ)։ Աճում են անտառներում, ժայռաճեդքերում, չոր, քարքարոտ լանջերին։ Գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում։ Ուտվող Ոսպ կարելի է մշակել գրեթե բոլոր մարզերում՝ մինչև վերին լեռն, գոտիները։
Ոսպը պարունակում է մեծ քանակությամբ սպիտակուցային նյութեր, օսլա, ճարպ։ Սերմերը պարունակում են վիտամիններ, ճարպայուղեր և միկրոտարրեր։
Բժշկության մեջ օգտագործվում են ոսպի սերմերը։
Հայկական բժշկության մեջ ոսպն օգտագործել են զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, մաշկային ցաների, նշիկների բորբոքումների, կերակրափողի խոցերի, հազի, խոցերի, աչքի, ականջի բորբոքումների, աչքի սպիտակափառության, բարորակ և չարորակ ուռուցքների, ոսկրացավի, լյարդի հիվանդությունների, մարսողական ուղու բորբոքումների, լուծի, ջրգողության բուժման համար։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոսպ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոսպ» հոդվածին։ |
|