Genipa americana

Genipa americana
Sabong ti Genipa americana
Taksonomia urnosen
Pagarian: Plantae
Klado: Tracheophytes
Klado: Angiospermae
Klado: Eudicotidae
Klado: Asterids
Urnos: Gentianales
Pamilia: Rubiaceae
Henero: Genipa
Sebbangan:
G. americana
Dua a nagan
Genipa americana
Kapada a nagan
  • Genipa americana var. caruto K.Schum.
  • Genipa americana var. riobranquensis Kuhlm.
  • Genipa americana f. grandifolia Chodat & Hassl.
  • Genipa americana f. jorgensenii Steyerm.
  • Genipa americana f. parvifolia Chodat & Hassl.
  • Genipa barbata Presl
  • Genipa brasiliana A.Rich.
  • Genipa brasiliensis (Spreng.) Baill.
  • Genipa caruto Kunth
  • Genipa codonocalyx Standl.
  • Genipa excelsa K.Krause
  • Genipa grandifolia Pers.
  • Genipa humilis Vell.
  • Genipa oblongifolia Ruiz & Pav.
  • Genipa oleosa Rojas
  • Genipa pubescens DC.
  • Genipa venosa Standl.

Ti Genipa americana ket ti sebbangan dagiti kayo iti pamilia ti Rubiaceae. Daytoy ket patneng kadagiti tropikal a bakir iti Amianan ken Abagatan nga Amerika.

Deskripsion

Dagiti kayo nga Genipa americana ket agtayagda aginggana iti 30 m ken aginggana iti 60 cm dbh. Dagiti ukis ti kayoda ket nalamuyot ken bassit laeng dagiti rengngat. Dagiti bulong ket agsinnublat, arinduyog, wenno immatiddog, 10–35 cm iti kaatiddog, 6–13 cm iti kaakaba, ken nasileng a nangisit a berde, nga agraman iti intero a paraigid, natirad wenno timmirad nga ungto, ken umakikid iti baba. Dagiti inploressensia ket rimpuok aginggana iti 10 cm iti kaatiddog. Dagiti sabong ket puraw aginggana iti maraduyaw, nabanglo bassit, ti calyx ket sukog kampana, ti corolla ket 2–4.5 cm iti kaatiddog, sukog trumpeta, ken lima wenno innem ti pingirna. Dagiti lima nga ababa nga estambre ket naiseksek iti ngato ti tubo ti corolla. Ti bunga ket napuskol ti ukisna a makan a maris-dapo a berry a 10–12 cm iti kaatiddog, 5–9 cm iti diametro.

Kayo ti Genipa americana.
Bulbulong ken bungbunga ti G. americana

Pannakaiwarwaras ken habitat

Ti Genipa americana ket patneng kadagiti tropikal a bakir iti Kaamerikaan, manipud iti tropikal a Florida iti abagatan aginggana iti Arhentina. Daytoy ket adda manipud iti pantar ti baybay aginggana iti 1200 m iti kangato, ngem adda met dagiti mangibagbaga a ti kasisigud a sakup ket ti akin-abagatan nga Abagatan nga Amerika.

Dagiti bernakular a nagan

Iti Ingles, ti kayo ket ammo a kas genip /ˈdʒɛnɪp/ ken ti bunga a kas genipap /ˈdʒɛnɪpæp/.

Colombia: jagua, caruto, huito; Brasil: jenipapo, dati a genipapo; Costa Rica: guaitil, tapaculo; Nicaragua: tapaculo, yigualtí; Mehiko: shagua, xagua; Perú: huito, vito; Arhentina: ñandipá; Bolivia: bí

Daytoy ket matawtawagan a kas we'e (*weʔe) iti Proto-Tucanoan.

Dagiti kemikal a kompuesto

Dagiti sumaganad a kompuesto ket naisinan manipud iti G. americana: genipic acid, genipinic acid, genipin (amin dagiti tallo ket manipud iti bunga) ken ti geniposidic acid (bulbulong).

Dagiti usar

Ti naganos a bunga ti G. americana ket makaiyaon iti likod a maus-usar a kas tina para kadagiti batek, pinintaan iti kudil ken panagpassiat iti insekto.

Daytoy a sebbangan ket naimulmula para kadagiti makan a bunga, a makmakan kadagiti preserba wenno maaramid kadagiti mainum, jelly, wenno sorbetes.

Naresistansia ti kayo, natibker, ken nalaka maiyobra ken inus-usar a panagaramid kadagiti alikamen ken iti konstruksion ken panagallawagi.

Dagiti nagibasaran

  1. ^ a b c d e f Liogier, Alain H. (1985). Descriptive Flora of Puerto Rico and Adjacent Islands (iti Ingles). La Editorial, UPR. p. 97. ISBN 978-0-8477-2338-6.
  2. ^ a b c d Francis, Macbride, J.; E., Dahlgren, B. (1936). "Flora of Peru /". Fieldiana (iti Ingles). v.13:pt.6:no.1 : 106.
  3. ^ a b c d e f g h i López, René; Montero, Martín (2005). "27 – Genipa americana". Manual de identificación de especies forestales con manejo certificable por comunidades (iti Espaniol). Instituto Amazónico de Investigaciones Científicas "SINCHI". ISBN 9789589759745.
  4. ^ a b c d Food and Fruit-bearing Forest Species: Examples from Latin America (iti Ingles). FAO. 1986. p. 141. ISBN 9789251023723.
  5. ^ a b c d Grandtner, M. M.; Chevrette, Julien (2013). Dictionary of Trees, Volume 2: South America: Nomenclature, Taxonomy and Ecology (iti Ingles). Academic Press. p. 263. ISBN 978-0-12-396954-5.
  6. ^ a b c Hanelt, Peter; Research, Institute of Plant Genetics and Crop Plant (2001). Mansfeld's Encyclopedia of Agricultural and Horticultural Crops: (Except Ornamentals) (iti Ingles). Springer Science & Business Media. p. 1775. ISBN 978-3-540-41017-1.
  7. ^ Duarte, Odilo; Paull, Robert (2015). Exotic Fruits and Nuts of the New World (iti Ingles). CABI. pp. 284–285. ISBN 978-1-78064-505-6.
  8. ^ "genip, genipap". Oxford English Dictionary] (Maika-3 nga ed.). Oxford University Press. Septiembre 2005. (Nasken ti suskrision wenno ti pannakaikameng iti publiko a biblioteka ti UK.)
  9. ^ Coimbra Sanz, Germán (2014). Diccionario enciclopédico cruceño, 3rd edition. Santa Cruz de la Sierra: Gobierno Autónomo Municipal de Santa Cruz. p. 54.
  10. ^ Chacon, Thiago (2013). On Proto-Languages and Archaeological Cultures: pre-history and material culture in the Tukanoan Family. In Revista Brasileira de Linguística Antropológica. Vol. 5, No. 1, pp. 217-245.
  11. ^ a b c Connolly, J.D.; Hill, R.A. (1991). Dictionary of Terpenoids (iti Ingles). Vol. 1. CRC Press. pp. 49–50. ISBN 978-0-412-25770-4.
  12. ^ Bajaj, Y. P. S. (2012). Medicinal and Aromatic Plants IV (iti Ingles). Springer Science & Business Media. p. 164. ISBN 978-3-642-77004-3.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Genipa americana iti Wikimedia Commons