1965
| Árþúsund: | 2. árþúsundið |
|---|---|
| Aldir: | |
| Áratugir: | |
| Ár: |
1965 (MCMLXV í rómverskum tölum) var 65. ár 20. aldar og almennt ár sem hófst á föstudegi samkvæmt gregoríska tímatalinu.
Atburðir
Janúar
- 1. janúar - Palestínsku samtökin Fatah tilkynntu upphaf skæruhernaðar gegn Ísrael.
- 2. janúar - Bretar sendu herlið til Singapúr til að verja Malasíu gegn væntri innrás frá Indónesíu.
- 2. janúar - Jamaíski tónlistarmaðurinn Don Drummond stakk kærustu sína, söngkonuna Anita Mahfood, til bana.
- 3. janúar - Danski uppfinningamaðurinn Karl Krøyer náði að lyfta sokknu fraktskipi af hafsbotni með frauðplastkúlum.
- 5. janúar - Fyrsti hlaðbakurinn sem fór í almenna framleiðslu, Renault 16, var kynntur á frönsku rívíerunni.
- 11. janúar - Síðasta þekkta fórnarlamb raðmorðingjans Jack the Stripper var myrt.
- 12. janúar - Wanda Beach-morðin: Lík tveggja 15 ára stúlkna fundust illa leikin á Wanda Beach í Ástralíu.
- 20. janúar - Lyndon B. Johnson tók formlega við embætti Bandaríkjaforseta til næstu fjögurra ára.
- 20. janúar - Sukarno, forseti Indónesíu, tilkynnti úrsögn landsins úr Sameinuðu þjóðunum.
- 26. janúar - Hindí varð opinbert tungumál á Indlandi í stað ensku.
- 27. janúar - Herforinginn Nguyễn Khánh framdi valdarán í Suður-Víetnam.
- 30. janúar - Opinber útför Winston Churchill fór fram í London.
Febrúar
- 4. febrúar - Sovéski búfræðingurinn Trofím Lysjenko var rekinn úr stöðu sinni við Sovésku vísindaakademíuna.
- 6. febrúar - 87 fórust þegar LAN Chile flug 107 hrapaði í Andesfjöllum eftir flugtak frá Santiago í Chile.
- 8. febrúar - 84 fórust þegar Eastern Air Lines flug 663 hrapaði í Atlantshafið eftir flugtak frá New York.
- 9. febrúar - Salvador Dalí málaði málverk af Raquel Welch í hótelherbergi í New York til að kynna nýjustu mynd hennar.
- 11. febrúar - Eftir tveggja vikna óeirðir tilkynnti forsætisráðherra Indlands, Lal Bahadur Shastri, að hætt hefði verið við að gera hindí að opinberu tungumáli í landinu í stað ensku.
- 12. febrúar - 29 aðgerðasinnar í Ástralíu fóru í Frelsisferð frumbyggja Ástralíu til að vekja athygli á kynþáttamismunun.
- 15. febrúar - Kanadíski fáninn með hlynsblaði varð þjóðfáni Kanada í stað kanadíska sjófánans.
- 17. febrúar - Geimkönnunarfarið Ranger 8 var sent til tunglsins til að finna heppilega lendingarstaði.
- 18. febrúar - Gambía hlaut sjálfstæði frá Bretlandi.
- 21. febrúar - Mannréttindafrömuðurinn Malcolm X var myrtur meðan hann hélt ræðu í Harlem.
- 24. febrúar - Víetnamstríðið: Johnson samþykkti Rolling Thunder-aðgerðina, samfelldar sprengjuárásir á Norður-Víetnam.
- 27. febrúar - Stærsta skrúfuhreyflavél allra tíma, Antonov An-22, fór í jómfrúarflug sitt.
Mars
- 2. mars - Víetnamstríðið: Bandaríkin hófu loftárásir í Norður-Víetnam sem héldu áfram í 3 og hálft ár.
- 7. mars - Göngurnar frá Selma til Montgomery: 200 manna lið fylkislögreglunnar í Alabama réðist á mótmælendur með kylfum, táragasi og hestum.
- 7. mars - Kirkjutilskipunin Sacrosanctum Concilium sem heimilaði aukna notkun þjóðtunga ásamt latínu í kaþólskum messum tók gildi.
- 8. mars - Um 3500 bandarískir landgönguliðar komu til Đà Nẵng í Víetnam.
- 18. mars - Sovéski geimfarinn Alexej Leonov fór fyrstur manna í geimgöngu.
- 20. mars - Lúxemborg vann Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1965 með laginu „Poupée de cire, poupée de son“ sem var flutt af France Gall.
- 20. mars - Stríð Indlands og Pakistans 1965 hófst.
- 22. mars - Nicolae Ceaușescu var kjörinn aðalritari rúmenska kommúnistaflokksins.
- 23. mars - Gemini 3, fyrsta mannaða geimfar NASA, fór á braut um jörðu með tvo geimfara um borð.
- 25. mars - Um 25.000 manns gengu með Martin Luther King Jr. frá Selma til Montgomery í Alabama.
- 28. mars - Jarðskjálftinn í Valparaíso 1965 olli því að stíflur brustu og námuúrgangur flæddi yfir bæinn El Cobre þar sem mörg hundruð fórust.
Apríl
- 1. apríl - Friðrik 9. vígði nýjar höfuðstöðvar danska ríkisútvarpsins, TV-Byen, í Gladsaxe.
- 1. apríl - Stór-Lundúnaráðið tók við af sýsluráði Lundúna.
- 4. apríl - Síðasti konungur Sikkim, Palden Thondup Namgyal, var krýndur.
- 5. apríl - Dans- og söngvamyndin My Fair Lady eftir George Cukor var valin besta myndin á Óskarsverðlaunahátíðinni.
- 6. apríl - Fyrsti fjarskiptahnöttur einkaaðila, Intelsat I eða „Early Bird“, var sendur á braut um jörðu.
- 8. apríl - Bandaríkjaþing samþykkti lög um almenna sjúkratryggingu, Medicare.
- 11. apríl - Yfir 270 fórust og 5000 slösuðust þegar 47 skýstrokkar gengu yfir miðvesturríki Bandaríkjanna.
- 19. apríl - Gordon Moore setti fram lögmál Moores um að reiknigeta tölva myndi tvöfaldast á tveggja ára fresti í grein í tímaritinu Electronics.
- 20. apríl - Fyrstu þingkosningarnar fóru fram á Cookseyjum.
- 21. apríl - Tim Rice sendi Andrew Lloyd Webber bréf með ósk um fund, sem varð upphafið að löngu samstarfi þeirra tveggja.
- 24. apríl - Borgarastyrjöldin í Dóminíska lýðveldinu: Stuðningsmenn Juan Bosch gerðu uppreisn gegn herforingjastjórninni.
- 24. apríl - Sukarno tilkynnti að öll fyrirtæki í erlendri eigu í Indónesíu skyldu þjóðnýtt.
- 26. apríl - Sjónvarpsstöðin TV Globo var stofnuð í Brasilíu.
- 27. apríl - Átök Indónesíu og Malasíu hófust á Borneó.
- 28. apríl - Lyndon B. Johnson sendi 24.000 bandaríska hermenn til Dóminíska lýðveldisins til að binda enda á borgarastríðið.
- 28. apríl - Robert Menzies, forsætisráðherra Ástralíu, tilkynnti að Ástralía myndi senda herlið til stuðnings stjórninni í Suður-Víetnam.
Maí
- 9. maí - Píanóleikarinn Vladimir Horowitz hélt fræga tónleika í Carnegie Hall eftir 12 ára fjarveru frá sviðsljósinu.
Júní
- Júní - Stúlknaheimilið Bjarg tók til starfa á Seltjarnarnesi. Tveimur árum síðar var því lokað vegna ásakana um ofbeldi gegn stúlkum sem voru vistaðar þar.
- 1. júní - Náttúrugripasafnið varð Náttúrufræðistofnun Íslands.
- 8. júní - Eyjan Syrtlingur birtist úr hafi sunnan við Vestmannaeyjar, en hvarf um haustið.
- 9. júní - Fjórða Keflavíkurgangan var haldin af Samtökum hernámsandstæðinga.
Júlí
- 1. júlí - Landsvirkjun var stofnuð.
- 11. júlí - Ellefu bandarískir geimfarar komu til Íslands til að æfa væntanlega tunglgöngu. Í hópnum voru meðal annars Buzz Aldrin, Alan LaVerne Bean, David R. Scott og Eugene Andrew Cernan.
- 17. júlí - Fyrsta bikarkeppni KKÍ hófst í Borgarnesi.
- 26. júlí - Maldívur hlutu sjálfstæði frá Bretlandi.
Ágúst
- 5. ágúst - Stríð Indlands og Pakistans vegna landamæradeilna hófst og stóð til 23. september.
- 9. ágúst - Singapúr klofnaði frá Malasíu og lýsti yfir sjálfstæði.
- 28. ágúst - Bandaríska skyndibitakeðjan Subway var stofnuð í Bridgeport, Connecticut.
September
- 1. september - Hafrannsóknastofnun Íslands tók til starfa.
- 14. - 18. september - Breska rokksveitin The Kinks hélt nokkra tónleika í Austurbæjarbíói. Tónleikarnir voru kallaðir „fyrstu rokktónleikarnir á Íslandi“.
Október
- 3. október - KR vann sinn 19. íslandsmeistaratitil í knattspyrnu karla þegar að vann ÍA í úrslitaleik um titilinn.
- 4. október - Kaliforníuháskóli í Irvine tók til starfa.
- 22. október - Fyrsta Nóatúnsverslunin tók til starfa í Reykjavík.
- 26. október - Umferð var hleypt á nýja steypta/malbikaða Reykjanesbraut milli Hafnarfjarðar og Keflavíkur. Vegtollur var innheimtur í tollskýli í Straumsvík þar til lán vegna veglagningarinnar var greitt upp 1972.
Nóvember
- 28. nóvember - Háteigskirkja var vígð í Reykjavík.
Desember
- 4. desember - Fyrsti keppnisleikurinn var haldinn í Laugardalshöllinni, milli Fram og tékkneska liðsins Baník Karviná í handbolta.
- 5. desember - Charles de Gaulle var endurkjörinn forseti Frakklands.
- 21. desember - Sovétríkin tilkynntu að þau hefðu sent eldflaugar til Víetnam.
- 26. desember - Eyjan Jólnir kom upp úr hafi í fyrsta sinn sunnan við Vestmannaeyjar.
- 30. desember - Ferdinand Marcos varð forseti Filippseyja.
- 31. desember - Jean-Bédel Bokassa gerði valdarán í Mið-Afríkulýðveldinu.
Ódagsettir atburðir
- Tókýó varð fjölmennasta borg heims þegar hún tók fram úr New York-borg með 15 milljón íbúa.
- Tónlistarútgáfan Íslenzkir tónar var lögð niður.
- Hljómsveitin Dátar var stofnuð.
- Rokkhljómsveitin The Doors var stofnuð.
- Kúbverjar hófu að flýja til Bandaríkjanna í stórum stíl.
Fædd
- 5. janúar - Davíð Þór Jónsson, íslenskur prestur.
- 7. janúar - José Manuel Imbamba, angólskur biskup.
- 2. febrúar - Kjartan Guðjónsson, íslenskur leikari.
- 5. febrúar - Gheorghe Hagi, rúmenskur knattspyrnumaður.
- 7. febrúar - Chris Rock, bandarískur leikari.
- 13. febrúar - Peter O'Neill, fv. forsætisráðherra Papúa Nýju-Gíneu.
- 25. febrúar - Carrot Top, bandarískur leikari.
- 27. febrúar - Bjarkey Gunnarsdóttir, íslensk stjórnmálakona.
- 4. mars - Khaled Hosseini, afgangskur/bandarískur rithöfundur.
- 9. mars - Mike Pollock, bandarískur leikari.
- 20. mars - Vigdís Hauksdóttir, íslensk stjórnmálakona.
- 2. apríl - Rodney King, bandarískur leigubílstjóri (d. 2012).
- 4. apríl - Robert Downey Jr., bandarískur leikari.
- 9. apríl - Mark Pellegrino, bandarískur leikari.
- 15. apríl - Skúli Helgason, íslenskur stjórnmálamaður.
- 16. apríl - Martin Lawrence, bandarískur leikari.
- 26. apríl - Kevin James, bandarískur leikari.
- 10. maí - Linda Evangelista, kanadísk fyrirsæta.
- 28. júní - Vanda Sigurgeirsdóttir, formaður KSÍ.
- 6. júlí - Elísabet Ronaldsdóttir, íslenskur kvikmyndagerðarmaður.
- 19. júlí - Hailemariam Desalegn, eþíópískur stjórnmálamaður.
- 21. júlí - Lana Wachowski, bandarískur leikstjóri.
- 31. júlí - Pat Finn, bandarískur leikari.
- 31. júlí - J. K. Rowling, breskur rithöfundur.
- 6. ágúst - David Robinson, bandarískur körfuknattleiksmaður.
- 11. ágúst - Viola Davis, bandarísk leikkona.
- 19. ágúst - Kyra Sedgwick, bandarísk leikkona.
- 26. ágúst - Mario Più, ítalskur plötusnúður.
- 29. ágúst - Frances Ruffelle, ensk söngkona.
- 3. september - Vilborg Davíðsdóttir, íslenskur rithöfundur.
- 11. september - Moby, bandarískur tónlistarmaður.
- 11. september - Bashar al-Assad, forseti Sýrlands.
- 13. september - Jeff Ross, bandarískur leikari.
- 14. september - Dmítríj Medvedev, rússneskur stjórnmálamaður.
- 25. september - Scottie Pippen, bandarískur körfuboltamaður.
- 26. september - Petro Porosjenko, úkraínskur stjórnmálamaður.
- 4. október - Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, alþingismaður.
- 5. október - Vigdís Gunnarsdóttir, íslensk leikkona.
- 7. október - Dr. Gunni, íslenskur tónlistarmaður.
- 10. október - Rebecca Pidgeon, ensk leikkona.
- 13. október - Steinunn Kristjánsdóttir, íslenskur fornleifafræðingur.
- 16. október - Steve Lamacq, breskur plötusnúður.
- 24. október - Magnús Jónsson, íslenskur leikari.
- 25. október - Þorsteinn Bachmann, íslenskur leikari.
- 1. nóvember - Hrafn Jökulsson, íslenskur rithöfundur og blaðamaður (d. 2022).
- 8. nóvember - Þóroddur Bjarnason, íslenskur félagsfræðingur.
- 21. nóvember - Björk Guðmundsdóttir, íslensk tónlistarkona.
- 22. nóvember - Þórunn Sveinbjarnardóttir, íslensk stjórnmálakona.
- 25. nóvember - Þórey Sigþórsdóttir, íslensk leikkona.
- 30. nóvember - Ben Stiller, bandarískur leikari.
- 19. desember - Jessica Steen, kanadísk leikkona.
- 21. desember - Andy Dick, bandarískur leikari.
Dáin
- 4. janúar - T. S. Eliot, bandarískt ljóðskáld (f. 1888).
- 11. janúar - Thor Thors, íslenskur sendiherra (f. 1903).
- 24. janúar - Winston Churchill, forsætisráðherra Bretlands (f. 1874).
- 29. janúar - Nína Sæmundsson, íslenskur myndhöggvari (f. 1892).
- 21. febrúar - Malcolm X, bandarískur mannréttindaleiðtogi (f. 1925).
- 18. mars - Farúk, konungur Egyptalands (f. 1920).
- 25. mars - Þorsteinn Jónsson, íslenskur skipstjóri (f. 1880).
- 5. maí - Kristinn Pétursson, blikksmiður og íþróttamaður (f. 1889).
- 11. maí - Wilhelm Ernst Beckmann, íslenskur myndhöggvari (f. 1909).
- 12. maí - Carlos Scarone, úrúgvæskur knattspyrnumaður (f. 1888).
- 21. maí - Hugh Marwick, orkneyskur málfræðingur (f. 1881).
- 7. júní - Alexander Jóhannesson, málvísindamaður og háskólarektor (f. 1888).
- 7. júlí - Moshe Sharett, ísraelskur forsætisráðherra (f. 1894).
- 19. júlí - Syngman Rhee, suður-kóreskur stjórnmálamaður (f. 1875).
- 27. ágúst - Le Corbusier, svissneskur arkitekt (f. 1887).
- 4. september - Albert Schweitzer, þýsk/franskur guðfræðingur og mannvinur (f. 1875).
- 28. október - Sigurður Jónasson, íslenskur stjórnmála- og athafnamaður (f. 1886).