Diabetes mellitus (DM), kamanli refa tu az dayabiitis ar simpli az shuga, a wah gruup a metabalik diziiz we kiaraktaraiz bai ai blod shuga lebl uoba wah prolang piiriad. Simtom a ai blod shuga ingkluud friikuent yuurinieshan, ingkriis toers, ah ingkriis ongga. Ef ino chriit, dayabiitis kiah kaaz wuoliip a komplikieshan. Akyuut komplikieshan ingkluud dayabetik kiitoasiduosis ah nankiituotik aipoerosmuola kuoma. Siiros lang-toerm komplikieshan ingkluud kaadiovaskiula diziiz, schruok, kranik kidni fielia, fut olsa, ah damij tu di yaidem.
Dayabiitis juu tu aida di pangkrias naa projuus anof insiulin ar di seldem a di badi naa rispan prapali tu di insiulin we projuus. A chrii mien taip a diabetes mellitus:
Taip 1 DM rizolt frah di pangkrias fielia fi projuus anof insiulin. Dis faam eh priivosli refa tu az "insiulin-dipendant diabetes mellitus" (IDDM) ar "juuvinail dayabiitis". Di kaaz no nuo.
Taip 2 DM bigin wid insiulin rizistans, wah kandishan we di seldem fiel fi rispan tu insiulin propali. Az di diziiz progres lak a insiulin maita aalso divelop. Dis faam eh-priivosli refa tu az "nan insiulin-dipendant diabetes mellitus" (NIDDM) ar "adolt-anset dayabiitis". Di praimri kaaz a exesiv badi wiet ah no anof exasaiz.
Jestieshanal dayabiitis, a di tod mien faam ah iokor wen prignant uman widoutn priivos ischri a dayabiitis divelop ai blod-shuga lebl.
Privenshan ah chriitment invalv a elti dayat, fizikal exasaiz, mentienin naamal badi wiet, ah avaid yuus a tubako. Kanchuol a blod presha ah mentienin prapa fut kier impuotant fi piipl wid di diziiz. Taip 1 DM afi manij wid insiulin injekshan. Taip 2 DM kiah chriit wid medikieshan wid ar widoutn insiulin. Insiulin ah som uoral medikieshan kiah kaaz luo blod shuga. Wiet laas soerjri fi demde wid obiisiti somtaim a ifektiv meja ina demde wid taip 2 DM. Jestieshanal dayabiitis yuujali rizalv afta di boert a di biebi.
Az a 2015, estimietid 415 milian piipl ab dayabiitis wolwaid, wid taip 2 DM a-mekop bout 90% a di kiesdem. Dis riprizent 8.3% a di adolt papilieshan, wid iikual riet ina buot uman ah man. Frah 2012 tu 2015, dayabiitis estimiet fi eh-rizolt ina 1.5 tu 5.0 milian det iich ier. Dayabiitis akliis dobl a poersn rix a hoerli det. Di nomba a piipl wid dayabiitis expek fi riez tu 592 milian bai 2035. Di gluobal ikanamik kaas a dayabiitis ina 2014 eh-estimiet fi bi $612 bilian USD. Ina di Yunaitid Stiet, dayabiitis kaas $245 bilian ina 2012.
Causes
Komparisn a taip 1 ah 2 dayabiitis
Fiicha
Taip 1 dayabiitis
Taip 2 dayabiitis
Anset
Sodn
Grajual
Iej a anset
Muosli ina pitni
Muosli ina adolt
Badi saiz
Maaga ar naamal
Muotaim obiis
Kiitoasiduosis
Kaman
Rier
Aatoantibadi
Yuujali prezant
Absent
Indajinos insiulin
Luo ar absent
Naamal, dikriis
ar ingkriis
Kangkaadans
ina haidentikal tuin
50%
90%
Privalens
~10%
~90%
Refrans
↑"About diabetes." World Health Organization. Nuoroda tikrinta 4 April 2014.
↑"Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010.". Lancet380 (9859): 2163–96. Dec 15, 2012. Template:Citation error. PMID23245607.
↑"Update 2014." International Diabetes Federation. Nuoroda tikrinta 29 November 2014.