Caf (bi kurdî : جاف ; her weha Jahf, Jaaf, Jaf, Caf) mezintirîn eşîra kurdan e ku bi navê êl jî tê zanîn, li sînorên Îran û Iraqê dijîn. Cihê dilê wan di navbera Silêmanî û Senendcê de ye. Ev êl bi piranî girêdayî mekteba Şafiî ye û gelek peyrewên Neqşîbendî û Qadirî hene. Di sala 1114'an de ji aliyê Zaher Beg Jaff ve hatiye çêkirin, serekên din ên girîng Mohamed Paşa Jaff, Adile Xanim, Osman Paşa Caf û Mehmûd Pasha Caf, mala bav û kalên wan Kela Şêrwana ye. Împeratoriya Osmanî di salên 1700î de navê Paşa, navekî esilzade, li wan kir. Ew eşîra herî mezin a kurdên rojhilata navîn in ku nêzîkî 4 milyon kes in û bi soranî babanî diaxivin. Heta salên 1860î Mîrektiya Erdelan birêve dibin.
Rojavayî di dema Şerê Cîhanê yê Yekem de, dema ku Ely Bannister Soane têkilî danîn, bi eşîra Jaff re têkilî dan destpêkirin. Piştî şer, eşîr li dijî Şêx Mehmûd Berzencî derketin û herwiha nehiştina otonomiya Kurdan ji aliyê Brîtanyaya Mezin ve li Iraqê. Di destpêka sedsala 20an de, eşîrê yek nehê Iraqê kontrol kir û pergala ragihandinê ya welêt kontrol kir. Di sala 1933 de, nêzîkî 100,000 tivingên di destê eşîrê de bûn, berevajî 15,000 tenê ji hêla Iraqa nû ve hatî damezrandin. Di vê serdemê de, eşîra rûniştî bû.
Endamên navdar
Serok û siyasetmedar
Mihemed Paşa Caf, padîşahê Kurd û serokê eşîra Jaffan, di sala 1734 de Keleha Şêrwana ava kir.
Osman Paşa Caf, (1846) şahê kurd, serokê eşîra Cafan û bi Adile Xanimê ji eşîra Erdelan a kevn re zewicî.
Adile Xanim (1847–1924), ji aliyê înglîzan ve Prensesa Wêrek tê gotin; bi şahê Kurd Osman Paşa Caf re zewicî bû, bi rola xwe ya li herêmê, ango di serdema Şêx Mehmûd El-Cef Hefîd de navdar bû.
Ehmed Mixtar Caf (1898–1934), endamê parlamena Iraqê û şaredarê Helebce bû.
Newzad Dawid Beg Caf (ku bi navê Nozad Dawud Fattah Al Jaff jî tê naskirin), Serokê Banka Bakurê Iraqê û serokê eşîra Caf.
Ekrem Hemîd Begzade Caf, serokekî kurd, siyasetmedar û wezîrê berê yê çandiniyê li Iraqê.
Hanna Jaff (jidayikbûn 1986), Kurda-Meksîkî ya Amerîkî ku ji dayîk bûye, siyasetmedar, xêrxwaz, nivîskar û berdevk e.
Hunermend, helbestvan, dengbêj
Xanayê Qubadî Caf (ca.1700–1759), helbestvanek Cafî ya sedsala 18-an.
Nalî Caf (1797 an 1800–1855 an 1856), helbestvanê ku di afirandina zimanê edebî yê soranî yê başûrê Kurdistanê de cih girtiye.
^"A Brief Reading About Jaff Tribe". zivmagazine.com (bi îngilîzî). Zîv Kurdish Mosaic. 1 hezîran 2020. Ji orîjînalê di 18 îlon 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 hezîran 2020.