Apulia

Apulia (Italiane Puglia atque olim Puglie, Graece Ἰαπυγία Iapygia) est regio administrativa Italiae meridianae, circiter 4 090 266 incolarum, cuius fines sunt ad septentrionem Molisio, ad meridionem mare Ionium, ad orientem mare Hadriaticum, ad occidentem Basilicata et Campania.

Etymologia

Nomen Apulia venit a Iapygia (Graece: Ιαπυγια), vicissim ab Iapygibus, populo Illyrico vel proto-Græco, qui mare Hadriaticum transiit per Fretum Hydruntinum et Apuliam invasit.

Historia

Urbes antique

• Arpi,
• Baletum vel Valesium,
• Egnatia sive Gnatia (Messapie Gnathia, Graece Egnatia sive Gnathia), Italice Egnazia/Agnazzo di Fasano,
• Leuca vel Sancta Maria Leucadense, Italice Santa Maria di Leuca,
• Rudiae sive Rudae, Italice Rugge (San Pietro in Lama), patria Ennii poetae.
• Salapia, Salapia Vetus, Salpia ac Salpi,
• Thuria Sallentina (Italice Roca Vecchia),
• Veretum, Messapie etiam Hyretum, Italice Vereto.

Geographia

Apulia e duabus partibus composita est:

• Apulia
  • Daunia (Italiane: Daunia) sive Provincia Fodiana (Italiane: Provincia di Foggia)
    • Diomedeae insulae (Italiane: Isole Tremiti)
    • Garganus mons (Italiane: Monte Gargano)
    • Daunius mons (Italiane: Subappennino Dauno sive Monti Dauni sive Monti della Daunia)
    • Tabula Apula (Italiane: Tavoliere delle Puglie)
    • Cannae (Italiane: Candelaro)
    • Aufidus (Italiane: Ofanto)
    • Bradanus (Italiane: Bradano)
    • Cerbalus (Italiane: Cervaro)
    • Frentus (Italiane: Fortore)
    • Pantanus lacus (Italiane: Lago di Lesina)
    • Varanus lacus (Italiane: Lago di Varano)
    • Sipontinus sinus (Italiane: Golfo di Manfredonia)
  • Peucetia sive Ager Barensis (Italiane: Terra di Bari);
    • Calabri montes (Italiane: Altopiano delle Murge)
    • Urbs metropolitana Barensis (Italiane: Città metropolitana di Bari)
    • Provincia Barolensis-Andriensis-Tranensis (Italiane: Provincia di Barletta-Andra-Trani)
• Sallentum (Italiane: Salento, Sallentine: Salentu)
  • Provincia Brundisina (Italiane: Provincia di Brindisi)
    • Planities Messapica (Italiane: Pianura Messapica)
  • Provincia Lupiensis (Italiane: Provincia di Lecce)
    • Tabula Lupiensis (Italiane: Tavoliere di Lecce)
  • Provincia Tarentina (Italiane: Provincia di Taranto)
    • Cherades Insulae (Italiane: Isole Cheradi)
    • Sinus Tarentinus (Italiane: Golfo di Taranto).

Geographia politica

Provinciae Apulae

• Urbs metropolitana Barensis,
• Provincia Brundisina,
• Provincia Fodiana,
• Provincia Lupiensis,
• Provincia Tarentina,
• Provincia Barolensis-Andriensis-Tranensis, nova, facta est anno 2004, cuius capita sunt Barolum (Barletta) et Andria et Turenum (Trani).

Urbes maiores

• Barium,
• Tarentum,
• Fovea vel Fodia,
• Andria,
• Barolum,
• Lupiae,
• Brundisium, Messapie Brention sive Brentesion,
• Turenum.

Urbes minores

• Alta Mura,
• Ceriniola,
• Manfredonia seu Sipontum,
• Melphicta.

Fines

Regiones

• Molisium,
• Campania,
• Lucania.

Naturales limites

• Mare Hadriaticum,
• Mare Ionium.

Geographia physica

Morphologia

Montes et planities

• Mons Daunius
• Garganus mons
• Planities Aufida
• Planities Messapica
• Tabula Apula

Hydrographia

Flumina

• Aufidus,
• Bradanus,
• Cerbalus (Italiane: Cervaro),
• Frentus,
• Iapyx seu Iapicon,
• Patemiscus,
• Latus.

Lacūs

• Varanus lacus,
• Pantanus lacus,
• Occhitum lacus.

Litoria ac maria

• Mare Hadriaticum,
• Mare Ionium,
• Fretum Hydruntinum seu Fretum Iapygium,
• Sinus Sipontinus,
• Sinus Tarentinus (Italice: Golfo di Taranto),

Insulae

• Choerades insulae (alia nomina: Cheradae insulae, Electrides insulae) (Italiane: Isole Cheradi):
  • Sancti Petri insula et Sancti Pauli insula.
• Diomedeae Insulae sive insulae Tremitanae,
  • Capraria (Diomedeae insulae), Italice Capraia sive Caprara sive Capperaia
  • Cretacius, Italice Cretaccio
  • Diomedia insula sive Trimerus insula sive Trimetis insula,
  • Teutria insula sive Planasia (Diomedeae insulae), Italice (Isola di) Pianosa
  • Insula Sancti Nicolai, Italice Isola di San Nicola

Linguae quae in Apulia usurpantur

• vulgo Tarandine
• dialectus Bariana, vulgo Barese
• dialectus Fodiana, vulgo Fuggiane
• dialectus Sallentina, vulgo Salentinu
• Lingua Graeca Sallentina sive Graecana sive Grica, vulgo Grecano sive Griko

Universitates studiorum in Apulia

• Universitas Barensis
• "Schola Polytechnica Barensis"
• Universitas Studiorum Lupiaensis
• Universitas Studiorum Foveae
• "Libera Universitas Mediterranea" sive LUM
• "Libera Universitas Mariae Sanctissimae Assunptae" sive LUMSA

Dioeceses

Vide regionem ecclesiasticam Apuliae

Incolae notabiles

• Dominicus Modugno, cantor
• Didacus Abatantuono, histrio
• Livius Andronicus, comoediographus
• Archytas, philosophus et tyrannus Tarentinus
• Linus Banfi, histrio
• Nicolaus Barensis (Niccolò dell'Arca), cantor
• Benedictus papa XIII
• Iosephus Campagna, comicus
• Caparezza, cantor
• Antonius Cassano, pedilusor
• Quintus Ennius, poeta
• Farinelli, cantor
• Blanca Guaccero, actrix
• Innocentius papa XII
• Aldus Moro, vir publicus
• Lucas Medici, cantor
• Anna Oxa, cantrix
• Marcus Pacuvius, poeta
• Sergius Rubini, histrio
• Ricardus Scamarcio, histrio
• Antonius Teocoli
• Rudolphus Valentino, histrio
• Nicolaus Vendola, praeses regionis
• Iosephus Di Vittorio, vir publicus
• Nicolaus Zingarelli, philologus atque auctor Vocabularii linguae Italianae

Notae

Bibliographia

• "Apulia" in Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
• "Apulia" in Gulielmus Smith (1854). Dictionary of Greek and Roman Geography. Londinii: Walton & Maberly

Nexus interni

• Geographia Apuliae
• Fridericus II
• Pater Pius
• Bona Sfortia

Nexus externi

Situs geographici et historici: Locus: 41°0′31″N 16°30′46″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Pleiades • Store norske Lexikon • Treccani

• Pagina officialis (Italiane)
• Historia Sallenti Latine scripta a Aelio Nestola in Melissa Latina

Imagines regionis

• 
  Polinianum

Haec stipula ad urbem spectat. Amplifica, si potes!