Армени хэл | |
---|---|
հայերէն/հայերեն | |
Өөрийн нэр | hɑjɛˈɾɛn |
Тархалт | Армени |
Ард түмэн | Арменичууд |
Төрөлх хэлтний тоо | 6.7 сая |
Хэлний ангилал | Энэтхэг-Европ
|
Хэв ёсны | |
Бичиг үсэг | Армени цагаан толгой |
Албан ёсны хэрэглээ | |
Улс | |
Орон нутаг | |
Тохируулагч байгууллага | Хэлний Хүрээлэн (Арменийн үндэсний шинжлэх ухааны академи) |
Томьёолбор | |
ISO 639-1 | hy |
ISO 639-2 | arm (B) hye (T) |
ISO 639-3 | Either hye – Зүүн Армени hyw – Баруун Армени |
Өмнөд Кавказ дахь армени хэлний одоогийн тархалт | |
Хүн амын олонхи нь албан ёсны хэлээр ярьдаг
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн цөөнхийн хэл
Мэдэгдэхүйц ярилцагчдын тоо |
Армени хэл (армени. հայերեն, ) нь Энэтхэг-Европын хэлний аймагт багтдаг гэж 1870 онд германы эрдэмтэн Генрих Гюбшман нотолсон байна. Армени хэл бие даасан салбартаа харьяалагддаг цорын ганц хэл юм. Армени улсын албан ёсны хэл бөгөөд дэлхий даяар 6,5 сая хүн уг хэлээр ярьдаг байна. Армений өндөрлөг даяар түүхэн үед тархсан байсан бол өнөө үед гадаадад амьдардаг арменичуудын дунд өргөн тархсан юм. Армян хэлийг МЭ 405 онд хэл зүйч, тахилч Месроп Маштоцийн нэвтрүүлсэн Армени цагаан толгойн үсгийн системээр бичдэг. 1600 гаруй жилийн турш Армян цагаан толгой нь бараг өөрчлөгдөөгүй хэвээр байгаа бөгөөд дэлхийн хамгийн эртний цагаан толгойн нэг гэж үздэг юм.
Армени хэл 405 онд эрдэмтэн лам Маштоц зохиосон үсгийн цагаан толгой ашиглаж ирсэн. Нийт 36 үсэгтэйгээс 7 эгшиг, 29 гийгүүлэгч үсэгтэй. Мянга гаруй жил армени үсгийн цагаан толгой өөрчлөлтгүй ашиглаж ирсэн бөгөөд зөвхөн XI дүгээр зуунд "Օ" " Ֆ" гэж хоёр үсэг нэмсэн байна.
"Орчин үеийн армян хэлний тайлбар толь" (1976 оны 1-2-р боть) нь 135,000 гаруй утга зохиолын үг агуулсан байв. 20-р зууны төгсгөлийн мэдээллээс харахад уран зохиолын армян хэлний үгсийн сан нь 150,000 орчим үгнээс бүрддэг байв. "Армян хэлний диалектологийн толь бичиг" нь 100,000 гаруй аялгууг агуулдаг. Эртний армян хэлэнд 60 мянга гаруй үг байсан. Өнөөдөр армян хэлний үгсийн сан 350,000 гаруй үгтэй гэж тооцогддог.
Main Fields of Activity: investigation of the structure and functioning, history and comparative grammar of the Armenian language, exploration of the literary Eastern and Western Armenian Language, dialectology, regulation of literary language, development of terminology
Western Armenian has an official status as a minority language in several EU countries, including Cyprus, Romania, Bulgaria, Hungary and Poland.
Dedicated to the two officially recognized minority languages of Cyprus, the event will focus on the teaching aspect of Western Armenian and Cypriot Arabic as mother tongues.
According to the European Charter for Regional or Minority Languages of the Council of Europe, Armenian was recognised as a minority language of Cyprus as of 1 December 2002.
As far as indigenous (autochthonous) minority languages are concerned, Hungarian legislation acknowledges the languages in the following list : Armenian, Boyash, Bulgarian, Croatian, German, Greek, Polish, Romani, Romanian, Ruthenian, Serbian, Slovak, Slovene, Ukrainian, and Hungarian Sign Language (HSL).
The right of Iraqis to educate their children in their mother tongue, such as Turkmen, Syriac, and Armenian shall be guaranteed in government educational institutions in accordance with educational guidelines, or in any other language in private educational institutions.
There are 9 national minorities: Belorussian, Czech, Lithuanian, German, Armenian, Russian, Slovak, Ukrainian and Jewish; and 4 ethnic minorities - Karait, Lemko, Roma and Tartar.
In a Statement made by the Republic of Poland with relation to the ratification of the European Charter for Regional or Minority Languages, Belarusian, Czech, Hebrew, Yiddish, Karaim, Kashubian, Lithuanian, Lemkian, German, Armenian, Romani, Russian, Slovak, Tatar and Ukrainian were recognized as minority languages.
În cazul României, 10 limbi beneficiază de protecţie generală (albaneză, armeană, greacă, italiană, idiş, macedoneană, poloneză, romani, ruteană, tătară) şi 10 limbi beneficiază de protecţie sporită (bulgară, cehă, croată, germană, maghiară, rusă, sârbă, slovacă, turcă, ucraineană).
Стаття 7. Регіональні мови або мови меншин України 2. У контексті Європейської хартії регіональних мов або мов меншин до регіональних мов або мов меншин України, до яких застосовуються заходи, спрямовані на використання регіональних мов або мов меншин, що передбачені у цьому Законі, віднесені мови: російська, білоруська, болгарська, вірменська, гагаузька, ідиш, кримськотатарська, молдавська, німецька, новогрецька, польська, ромська, румунська, словацька, угорська, русинська, караїмська, кримчацька.