In de wereld van vandaag is Buikman een onderwerp geworden dat van groot belang is voor een breed spectrum van mensen. Van ondernemers en professionals tot academici en vrijetijdsliefhebbers: Buikman heeft de aandacht getrokken van miljoenen mensen over de hele wereld. Of het nu vanwege de sociale impact, de historische relevantie of het belang ervan in de moderne wereld is, Buikman is een onderwerp dat het verdient om diepgaand onderzocht te worden. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de verschillende aspecten van Buikman, waarbij we de betekenis ervan, de evolutie ervan in de loop van de tijd en de invloed ervan op verschillende gebieden van de samenleving analyseren.
Een buikman is een brood van fijn deeg met veel krenten en rozijnen. Het wordt voornamelijk in Limburg gebakken. De buikman heeft de vorm van een bisschop en wordt gebakken met een witte stenen pijp in zijn mond. Soms heeft de buikman ook een dennentak bij zich. Het is een traditie om eerst het hoofd van de buikman te eten en vervolgens de rest.
Andere benamingen zijn:
In Duitsland komen erg veel benamingen voor, zoals Stutenkerl, Stutenmännchen, Kiepenkerl, Klaaskerl, Backsmann, Stutenmann, Piefekopp, Puhmann, Weckmann, Weckemann of -männchen, Buckmann, Bauchmann, Kaiten Jais, Dambedei, Hefekerl, Ditz, Klausenmann, Grittibänz, Griitibänz, Grettimaa, Elgermaa, Teigmännli, Grättimaa, Elggermaa, Baselmann, Wäge̩mǫǫn, Wäge̩man, Klooskäälsche, Flǫütewäk, Wäkman, Wëggemann, Weggemann, Kloskälche, Fleuteweck, Weckpopp, Koosmännke of Weggbopp.
In Luxemburg heet het Boxemännchen of Kuchemännchen, in de Elzas Manala of Männele. In Franche-Comté en Lotharingen is Jean Bonhomme de benaming.
In het Duitstalige deel van Zwitserland wordt de Grittibänz gebakken omstreeks Sinterklaas (6 december). Het broodje stamt uit de regio Basel-Neuchâtel. "Gritti" verwijst naar de vormgeving van de benen en Bänz is de korte aanduiding voor Benedikt. Het figuurtje zou de Sinterklaasfiguur weergeven. Mogelijk bestaat het broodje al vanaf de 16e eeuw.
De herkomst van de buikman is niet geheel duidelijk. In de vroegste tijd van de katholieke kerk was het gebruikelijk om elkaar na zon- en misdagen een brood te geven. Later werd dit alleen nog bij bepaalde feesten uitgereikt.
Een andere herkomst kan van de Germanen zijn. Deze offerden broden aan de goden tijdens het midwinterfeest. Veelal vallen katholieke feestdagen samen met Germaanse gebruiken, zoals Sint-Maarten, Sint Piter en Sint- Nicolaas. Het is echter niet duidelijk wanneer de buikman gegeten wordt, maar het ligt rond de adventstijd (Germaanse midwintertijd). Dit verschilt ook per plaats. Waarschijnlijk is de traditie over komen waaien uit Duitsland.
De buikman zou met Sint-Maarten uitgereikt worden. In Limburg worden op sommige plaatsen oliebollen gegeten na het ontsteken van de troshoop (Germaans midwintervuur). Vroeger werd echter 'koeken' uitgedeeld van fijn boekweitmeel. Wellicht een verband met de buikman.
Een andere feestdag waarbij de buikman uitgereikt kan worden is Sint-Nicolaas of Sinterklaas.
Het meest waarschijnlijk wordt de buikman uitgereikt op 26 december. Dit is de naamdag van Sint-Steven. Vandaar de benaming stevensman.
Vroeger werden er in en rond Horst elkaar grote, ronde rozijnenbroden (nieuwjaarsplats) gegeven aan de ouders. Het was gebruikelijk om elkaar broden te geven met nieuwjaar.
Een versje dat gezongen wordt bij het eten van een buikman (Stevensman):