Tegenwoordig is Centsprent een onderwerp van groot belang in de hedendaagse samenleving. De impact ervan strekt zich uit tot verschillende gebieden van het moderne leven, wat aanleiding geeft tot uitgebreide debatten en controverses. Zowel op persoonlijk als op professioneel vlak heeft Centsprent een prominente positie verworven, wat grote belangstelling en nieuwsgierigheid wekt bij de samenleving in het algemeen. Dit artikel heeft tot doel verschillende perspectieven en meningen over Centsprent te analyseren en te onderzoeken, met als doel een bredere en meer omvattende visie te bieden op dit onderwerp dat vandaag de dag zo relevant is.
Een centsprent, kinderprent, volksprent, oortjesprent of mannekensblad is een goedkoop vel papier, eenvoudig bedrukt met plaatjes en praatjes. De prenten waren, van de 15e tot in de 20e eeuw, te koop voor één of een paar centen en werden van deur tot deur verkocht. De tekst bij de plaatjes kon bestaan uit proza of uit versjes.
Centsprenten deden ruim drie eeuwen lang dienst als krant, als geïllustreerde bron van verhalen of als beeldverhaal met teksten. Wie geen geld had voor boeken, kon altijd wel voor een cent een prent kopen bij marskramers, venters of in winkels.
De prent vertoont een voorstelling in vrij ruwe houtsneefiguurtjes (bij latere prenten werd wel gebruikgemaakt van houtgravures en steendruk), op niet al te best papier. De plaatjes zijn soms gekleurd: met wat oranje of paarsrood en blauw, soms aangevuld met geel - willekeurige kleurvegen, opgebracht met een grove penseel, duimafdruk of verschoven sjabloon. In later tijd wordt de kleurendruk professioneler.
Naast prenten over allerlei zeden en gebruiken, spreekwoorden, verhalen uit de literatuur van de middeleeuwen en de 16e-18e eeuw zijn er ook educatieve kinderprenten met afbeeldingen over beroepen en ambachten, volkswijsheden, moralistische vertellingen, kinderspelen, en onderwerpen uit de Bijbel, de geschiedenis, de aardrijkskunde, naast ABC-leesvoorbeelden, vreemde volken, soldaten, voertuigen en beroemde personen.
Men kan een deel van de prenten, waarbij de avonturen van de hoofdpersonen worden uitgebeeld in 8, 16, 24 of zelfs 48 verschillende tafereeltjes, beschouwen als voorlopers van het stripverhaal. Deze konden een verhaal vertellen over bijvoorbeeld heiligen, helden of sprookjes. De centsprenten werden niet alleen gelezen, maar ook voorgelezen of naverteld, waarbij dan de plaatjes werden getoond. De op kinderen gerichte prenten zijn een vorm van vroege jeugdliteratuur.
Hoewel veel centsprenten op kinderen gericht lijken te zijn, staat bij de meeste niet vast of ze indertijd specifiek voor kinderen gemaakt zijn.
Bronnen, noten en/of referenties
|