Dwergstaten en de Europese Unie

Er zijn verschillende dwergstaten die grenzen aan de Europese Unie. Zij zijn geen lid van de EU en hebben elk minder dan 100.000 inwoners. Er is over het algemeen wel sprake van een bijzondere relatie met de EU. Het lidmaatschap is onwenselijk vanwege de hoge kosten en de geringe politieke betekenis van een dwergstaat. Vanwege hun geringe grootte zou een ingrijpende en moeilijk te realiseren aanpassing van het stemrecht binnen de EU noodzakelijk zijn.

Andorra

Andorra is geen lid van de Schengenzone en houdt dus nog grenscontroles, alhoewel burgers uit de Schengenzone gewoonlijk binnen mogen. Het land had geen eigen munt voor de invoering van de euro, het gebruikte de Franse frank en de Spaanse peseta. In oktober 2004 begonnen Andorra en de EU aan onderhandelingen over de voorwaarden waaronder het land zijn eigen munten slaat. Op 30 juni 2011 werd bekendgemaakt dat Andorra en de EU een overeenkomst hebben getekend, waarin staat dat per 1 juli 2013 de euro de officiële munteenheid van Andorra wordt. De huidige regering zegt dat er op dit ogenblik geen noodzaak is om toe te treden tot de EU. De Sociaal Democratische Partij, die in de oppositie zit, is echter voor.

Liechtenstein

Liechtenstein is de enige dwergstaat die lid is van de Europese Vrijhandelsassociatie, de Europese Economische Ruimte en de Schengenzone. Het land gebruikt echter niet de euro, maar de Zwitserse frank. Liechtenstein zou toetreding tot de EU overwegen indien Zwitserland ook zou toetreden.

Monaco

Monaco kent geen grenscontroles en is de facto lid van de Schengenzone. Het prinsdom gebruikt de euro en mag eigen munten slaan op basis van een overeenkomst met de EU. Monaco maakt deel uit van het btw-gebied van de Europese Unie. De BTW-richtlijn (2006/112/EG) van de EU stelt Monaco gelijk aan Frankrijk.

San Marino

Ook San Marino kent geen grenscontroles en gebruikt de euro, waarvan het eigen munten mag slaan. De linkse oppositiepartij Alleanza Popolare dei Democratici Sammarinesi is voorstander van toetreding tot de EU. De rechtse regeringspartij Partito Democratico Cristiano Sammarinese is tegen.

Vaticaanstad

Vaticaanstad kan niet toetreden tot de EU vanwege haar bijzondere bestuursvorm als pontificaat, waarvan de Paus de hoogste gezagsdrager is. Er is sprake van een volledig open grens binnen de stad Rome. Men gebruikt er de eigen euromunten, die echter in kleine oplage worden geslagen en een verzamelobject zijn.

Samenvatting

San Marino, Monaco, Andorra en Vaticaanstad gebruiken de euro en mogen hun eigen euromunten slaan. De reden daarvan is dat deze landen al voor de invoering van de euro monetaire overeenkomsten hadden met hun buurlanden, die bij de invoering van de euro zijn omgezet in monetaire overeenkomsten met de Europese Centrale Bank. Andorra gebruikte vroeger de Spaanse Peseta of de Franse Franc en heeft sinds juli 2013 het recht om de Euro te gebruiken. Alleen Liechtenstein is lid van de Europese Economische Ruimte en de Schengenzone. Alle dwergstaten zijn lid van de OVSE, en, met uitzondering van Vaticaanstad, lid van de Raad van Europa.

Land	Hoofdstad	Taal	Inwoners	Oppervlakte	EER	Schengen	Euro	Raad van Europa	OVSE
Andorra	Andorra La Vella	Catalaans	85.015	468 km²	nee	nee, grenscontroles	ja, eigen munten	ja	ja
Liechtenstein	Vaduz	Duits	36.149	160 km²	ja	ja	nee, gebruikt de Zwitserse frank	ja	ja
Monaco	Monaco-Ville	Frans	35.881	2 km²	nee	nee, toch open grens	ja, eigen munten	ja	ja
San Marino	San Marino	Italiaans	31.978	61 km²	nee	nee, toch open grens	ja, eigen munten	ja	ja
Vaticaanstad	Geen (stadstaat)	Italiaans	832	0,44 km²	nee	nee, toch open grens	ja, eigen munten	nee	ja

Bronnen, noten en/of referenties ↑ a b ↑ Finding Andorra's place in the world internationalspecialreports.com