Ewe (taal)

In dit artikel zullen we het thema Ewe (taal) onderzoeken met als doel ons te verdiepen in het belang en de relevantie ervan in de huidige samenleving. Ewe (taal) is een onderwerp dat brede belangstelling heeft gewekt op verschillende gebieden, van het academische veld tot het sociale en culturele veld. Door de jaren heen is Ewe (taal) het onderwerp geweest van studie en debat, waardoor uiteenlopende en verrijkende meningen zijn voortgekomen die ons in staat stellen de reikwijdte en invloed ervan op ons dagelijks leven beter te begrijpen. Door de verkenning van Ewe (taal) zullen we ons kunnen verdiepen in de vele dimensies ervan en de impact die het heeft op onze samenleving analyseren, en kunnen we nadenken over de implicaties die het met zich meebrengt voor de toekomst.

Ewe
Eʋe, Eʋegbe
Gesproken in Ghana, Togo, Benin
Sprekers > 3 miljoen
Taalfamilie
Alfabet Latijns alfabet
Taalcodes
ISO 639-1 ee
ISO 639-2 ewe
ISO 639-3 ewe
Portaal  Portaalicoon   Taal

Ewe (Eʋegbe) is een van de Niger-Congotalen, de grootste taalfamilie van Afrika, die wordt gesproken door de Ewe.

De taal wordt ook wel Eibe, Ebwe, Eve, Efe, Eue, Vhe, Gbe, Krebi, Krebe of Pope genoemd. Ewe is de meest gesproken taal binnen de subfamilie van de Gbe-talen en net als alle Gbe-talen is het Ewe een toontaal. Ewe wordt voornamelijk gesproken in Ghana, Togo en Benin. Diedrich Hermann Westermann was de eerste die een uitgebreide grammatica met woordenboek van het Ewe uitbracht.

Fonologie

Medeklinkers

Bilabiaal Labiodentaal Alveolaar Retroflex Palataal Velaar Labiovelaar Glottaal
Plosief
Affricaat
Nasaal
Fricatief
Approximant

Alle medeklinkers in de linkerkolom zijn stemloos, die in de rechterkolom stemhebbend. is een stemhebbende fricatief (uvulaar of faryngaal).

De nasale medeklinkers zijn alleen allofonen.

Het Ewe is een van de weinige talen waarin contrasteert met en met . De f en v worden sterker gearticuleerd dan en .

Klinkers

Voorste klinker Achterste klinker
Gesloten klinker , ,
Halfgesloten klinker
Halfopen klinker , ,
Open klinker ,

Een tilde (~) markeert nasale klinkers. Sommige van de in Ghana gesproken variëteiten van het Ewe hebben bovendien nog de klinkers /ə/ and /ə̃/.

Schrift

Een eerste orthografie voor het Ewe werd opgesteld door Duitse missionarissen in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het Ewe wordt geschreven in het Afrikaans referentiealfabet. Dit is het Latijnse alfabet met toevoeging van enkele IPA-tekens:

A a B b D d Ɖ ɖ Dz dz E e Ɛ ɛ F f Ƒ ƒ G g Gb gb Ɣ ɣ
/a/ /b/ /d/ /ɖ/ /dz/ /e/, /ə/ /ɛ/ /f/ /ɸ/ /ɡ/ /ɡ͡b/ /ɣ/
H h X x I i K k Kp kp L l M m N n Ny ny Ŋ ŋ O o Ɔ ɔ P p
/h/ /he/ /i/ /k/ /k͡p/ /l/ /m/ /n/ /ɲ/ /ŋ/ /o/ /ɔ/ /p/
R r S s T t Ts ts U u V v Ʋ ʋ W w X x Y y Z z
/l/ /s/ /t/ /ts/ /u/ /v/ /β/ /w/ /x/ /j/ /z/

Een na een klinker geschreven n geeft nasalisatie aan. Toonhoogte wordt alleen schriftelijk weergegeven wanneer dit noodzakelijk is om dubbelzinnigheid te vermijden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de woorden mí "wij" versus mi "jullie", en wò "jij/jou" versus wo "zij/hun/hen":

  • ekpɔ wò — "hij zag jou"
  • ekpɔ wo — "hij zag hen"

Grammatica

De standaard woordvolgorde in het Ewe is SVO.

Het Ewe is een bekend voorbeeld van een taal met logoforische voornaamwoorden. Dergelijke voornaamwoorden verwijzen specifiek naar de bron van een verklaring die wordt gedaan in de indirecte rede:

  • Kofi be e-dzo "Kofi zei dat hij vertrok" (hij ≠ Kofi)
  • Kofi be yè-dzo "Kofi zei dat hij vertrok" (hij = Kofi)

In de tweede zin is yè het logoforische voornaamwoord.

Externe links

Zie de Ewe uitgave van Wikipedia.
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot