In de wereld van vandaag heeft Geuzennaam een ongekende relevantie gekregen. Of het nu vanwege de impact ervan op de samenleving, de invloed op de cultuur of het belang ervan op economisch gebied is, Geuzennaam is een onderwerp dat niet onopgemerkt blijft. In de loop van de tijd zijn we er getuige van geweest hoe Geuzennaam is geëvolueerd en aangepast aan de veranderende omstandigheden van de moderne wereld. In dit artikel zullen we de verschillende facetten van Geuzennaam en de relevantie ervan voor vandaag diepgaand onderzoeken. Vanaf de oorsprong tot de invloed ervan op het heden zullen we analyseren hoe Geuzennaam een voor en na heeft gemarkeerd in verschillende aspecten van het dagelijks leven.
Een geuzennaam is een erenaam die men zichzelf geeft nadat anderen die als scheld- of spotnaam gebruikten.
Het historische voorbeeld waaraan Geuzennaam ten grondslag ligt, is het woord geus, van het Franse gueux voor bedelaars, thans een archaïsch woord. Met de woorden N'ayez pas peur Madame, ce ne sont là que des gueux, "Wees niet bang mevrouw, het zijn maar bedelaars" zou Charles de Berlaymont, adviseur van Margaretha van Parma, in 1566 de lage edelen hebben aangeduid die het Smeekschrift der Edelen aanboden. Drie dagen later hief een van die edelen, Hendrik van Brederode, tijdens een feestmaal de volgende woorden aan: J'ai bu à la santé des Gueux! Vive le Gueux!, "Ik heb op de gezondheid van de bedelaars gedronken! Leve de bedelaars!" Het gewone volk vernederlandste dit woord tot geus.
Een geuzennaam wordt door velen binnen de groep geaccepteerd – men noemt zichzelf zo – maar kan nog steeds als beledigend worden ervaren als het gebruikt wordt door buitenstaanders. Bekende hedendaagse voorbeelden van dit soort geuzennamen zijn flikker door Nederlandse homomannen en nigger of nigga door Afro-Amerikaanse jongeren. Dat blanken een woord als nigger nog steeds als scheldwoord gebruiken en dat dit door Afro-Amerikanen ook zo wordt ervaren, doet dus geen afbreuk aan de geuzennaam. Deze dubbele moraal, binnen en buiten de groep, kan voor anderen als verwarrend overkomen.
In de loop der tijd kan de oorspronkelijke neerbuigende betekenis grotendeels vergeten zijn, zoals dat ook met geus is gebeurd. Voorbeelden daarvan zijn:
Een woord dat oorspronkelijk neutraal was, daarna een ongunstige betekenis kreeg en weer later (in radicale kringen) als geuzennaam werd aangenomen, is flamingant, een aanhanger van de Vlaamse Beweging.
Bronnen, noten en/of referenties
|