In de wereld van vandaag is Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van miljoenen mensen over de hele wereld. De relevantie en impact ervan varieert van persoonlijke tot mondiale aspecten, en de impact ervan is voelbaar op alle gebieden van het dagelijks leven. Naarmate de tijd vordert, blijft Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland de grenzen van kennis uitdagen en debat genereren in de samenleving. In deze context is het absoluut noodzakelijk om dit onderwerp volledig te onderzoeken, de implicaties ervan te begrijpen en na te denken over de invloed ervan op ons leven. In dit artikel zullen we ons verdiepen in de fascinerende wereld van Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, de vele facetten ervan analyseren en ontdekken hoe dit onze percepties en acties kan beïnvloeden.
Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland | ||||
---|---|---|---|---|
Oud Gereformeerde Gemeente te Scheveningen
| ||||
Indeling | ||||
Hoofdstroming | Protestantisme | |||
Richting | Gereformeerd calvinisme | |||
Voortgekomen uit | Samenvoeging van Oud-Ger. Gem. en Fed. van Oud Ger. Gem in 1948 | |||
Afsplitsingen | Oud Gereformeerde Gemeente buiten verband (2007) | |||
Aard | ||||
Locatie | 57 gemeenten en 3 afdelingen in Nederland, 1 gemeente in Canada, 1 afdeling in de Verenigde Staten | |||
Aantal leden | 18.000 in 2005 | |||
Karakter | bevindelijk gereformeerd | |||
Leider | ds. Ton Kort (preses synode 2023) | |||
|
De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland (OGGiN) zijn een kerkgenootschap van bevindelijk gereformeerde signatuur.
Het kerkverband is ontstaan in 1948 uit een fusie van de Federatie van Oud Gereformeerde Gemeenten en de Oud-Gereformeerde Gemeenten (Boone-gemeenten).
Het kerkverband is ontstaan in 1948 uit een fusie van de Federatie van Oud Gereformeerde Gemeenten en de Oud-Gereformeerde Gemeenten (Boone-gemeenten). In de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw beleefde het kerkverband een bloeiperiode. In deze periode waren de predikanten Joh. van der Poel, M.A. Mieras en E. Du Marchie van Voorthuysen het meest toonaangevend. Het aantal kerkelijke gemeenten steeg van 38 in 1948 tot boven de 60 gemeenten. In de latere jaren bleef dat aantal ongeveer gelijk. Tegenover de vorming en overkomst van een aantal gemeenten stond toen het tenietgaan en de onttrekking van een ongeveer gelijk aantal gemeenten.
De sterke groei in de jaren vijftig en zestig werd voornamelijk veroorzaakt door overkomst van gemeenten uit andere kerkgenootschappen. Ook een aantal vrije gemeenten verzocht om aansluiting. Zo kwam in 1952 ds. E. du Marchie van Voorthuysen met Leersum (159 leden) over uit de Christelijke Gereformeerde Kerken, in 1960 gevolgd door ds. W. Baaij met Doorn (209 leden). In 1977 ging ds. M. Pronk met zo'n 400 leden van Dordrecht-Centrum naar de aula van het Christelijk Lyceum Dordrecht, alsook met vier kerkenraadsleden, twee ouderlingen en twee diakenen. Daartegenover staat onder meer de breuk van de grote gemeente van Ede met de OGGiN in 1986 en in 1981 de overgang van Doetinchem (een gemeente met 541 leden) naar de Gereformeerde Gemeenten.
In oktober 2007 ontstond er – naar aanleiding van het zich onttrekken aan het kerkverband van predikant A.P. van der Meer – een afsplitsing onder de naam Oud Gereformeerde Gemeenten buiten verband. Een deel van de gemeente van Sint Philipsland en de gemeente van Bolnes traden uit het kerkverband. In maart 2010 onttrok de gemeente Goes zich aan het kerkverband. Over de kwestie rond ds. Van der Meer schreef H. Hille in het boek Samengevloeid, De geschiedenis van de Oud Gereformeerden in de tweede helft van de twintigste eeuw, een werk in twee delen met korte historische overzichten van alle aangesloten gemeenten en levensschetsen van de voorgangers die het kerkverband dienden.
Evenals andere orthodox-gereformeerde kerkverbanden houden de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland vast aan het gezag van de Bijbel als zijnde het door God geïnspireerde Woord en aan de leer zoals deze samengevat is door de algemeen christelijk en gereformeerde belijdenisgeschriften: de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels (de Drie Formulieren van Enigheid).
Het kerkverband van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland heeft een aantal specifieke kenmerken, waaronder een relatief losse kerkstructuur die historisch te herleiden is tot de zogenaamde Ledeboeriaanse traditie. Het tweede kenmerkende is dat er geen eigen leeruitspraken of specifieke leeraccenten zijn zoals in de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
De prediking binnen de Oud Gereformeerde Gemeenten is vanwege de kerkstructuur moeilijker te duiden. Doordat er relatief weinig predikanten zijn binnen het kerkverband wordt op zondag vaak een preek gelezen. Dit kunnen preken zijn uit de tijd van de Nadere Reformatie, preken van meer recent overleden voorgangers die gediend hebben binnen of buiten het kerkverband waarmee geestelijke overeenstemming bestaat, of van eigen predikanten. De oud gereformeerde ouderling F. N. Snoek uit Ermelo gaf in 2020 aan dat hij in de leesdiensten voor de helft oude schrijvers leest: „Mijn oudvader is Smijtegelt. Verder lees ik graag Gray, Van der Hagen of David Bruinings en van de meer eigentijdse predikanten Smits, Van de Breevaart, Van de Ketterij of Monster.”
Door sommige predikanten binnen de oudgereformeerde traditie wordt op bepaalde aspecten van de geloofsleer (de rechtvaardigmaking) een bijzondere nadruk gelegd. In 2012 uitte ds. A. Kort kritiek op de prediking binnen bevindelijk-gereformeerde kring in het boek: Wedergeboorte of schijngeboorte, de Bijbelse bloedtheologie vergeleken met de filosofische embryotheologie. In zijn boek wilde hij waarschuwen voor de zogenoemde "embryotheologie." Deze theologie verbond hij met name aan de namen van dr. A. Comrie, dr. A. Kuyper, ds. G. H. Kersten en dr. C. Steenblok. Hij waarschuwde "voor de leer van de onbewuste inlijving in Christus en het deelhebben aan de weldaden vóórdat men de Middelaar als Persoon kent." In een recensie stelde dr. P. de Vries (Hersteld Hervormd) dat ds. Kort in zijn kritiek "op een aantal punten ongenuanceerd is." "We zullen er mee moeten rekenen dat er in de mate van kennis van Christus trappen zijn. In de Dordtse Leerregels wordt daarover heel nadrukkelijk gesproken. Dat is ook een van de aandachtspunten van zowel het puritanisme als de Nadere Reformatie. Het boek van Kort zou aan waarde hebben gewonnen als hij op deze zaak nader was ingegaan." (..) "Het is een leerstellig werk. De pastorale en bevindelijke kant van de zaak waarover het gaat komt niet tot nauwelijks aan de orde. Gebeente in de zin van leerstellige helderheid is nodig, maar het moet nooit een doel in zich worden. De leer moet verbonden zijn aan geloofsbeleving en godzaligheid." "Kort wekt ook te veel de indruk dat iemands theologische zienswijzen óf volledig aanvaard moeten worden óf volledig afgewezen. Maar wie zo denkt, krijgt het wel heel moeilijk om de lijn van Gods trouw in de kerkgeschiedenis aan te wijzen." Ds. J.M.D. de Heer (Gereformeerde Gemeenten) en ds. J. Roos (Gereformeerde Gemeenten in Nederland) wezen de genoemde kritiek van ds. A. Kort van de hand. De Heer stelde vast "dat er een nieuwe golf van kritiek op Comrie is gekomen, vooral van de zijde van de broers G.A. van den Brink en W.J. van den Brink. Het boek van ds. Kort zou kritiekloos leunen op een scriptie van W.J. van den Brink. Daarin staat niet alleen Comrie onder kritiek, maar ook ds. G.H. Kersten die van Comrie zou zijn afgeweken. In zijn voorwoord sprak ds. Kort expliciet zijn dank uit "dat Van den Brink hem met zijn genoemde scriptie een grote dienst heeft bewezen." De kritiek op Comrie is ook door de hersteld hervormde theologen D. Baarssen en W. van Vlastuin weersproken.
Liturgisch wordt in de kerkdiensten de Statenvertaling gebruikt. Psalmen worden volgens de Psalmberijming van 1773 en niet-ritmisch (op hele noten) gezongen. In 16 gemeenten wordt de berijming van 1566 van Petrus Datheen gebruikt.
Het kerkverband telt 55 gemeenten en 3 afdelingen in Nederland. Er is daarnaast één gemeente in Canada en een afdeling in de Verenigde Staten. Het kerkverband telt ongeveer 16.500 leden en doopleden. De grootste gemeenten zijn te vinden in Barneveld, Ede-Wekerom, Geldermalsen, Hardinxveld-Giessendam, Kinderdijk, Krimpen aan den IJssel, Stavenisse en Urk. Volgens schattingen van het Reformatorisch Dagblad groeit het kerkverband met ongeveer 50 leden per jaar. Het ledenaantal kende de afgelopen decennia een ietwat grillig verloop doordat regelmatig hele gemeenten zich afscheidden of zich juist aansloten.
De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland kennen geen eigen theologische opleiding voor toekomstige predikanten. Degenen die predikant willen worden in dit kerkverband studeren veelal bij een van de predikanten van het kerkverband. Het kerkverband kent geen curatorium, maar een Commissie van Onderzoek die elk jaar in januari vergadert. De eerste twee jaar gaat een student door de gemeenten als proponent. Daarna is hij beroepbaar als lerend ouderling. Na twee jaar lerend ouderling te zijn geweest, wordt hij wederom beroepbaar gesteld, nu als predikant.
Predikanten van de Oud Gereformeerde Gemeenten zijn ds. R. Bakker (Kinderdijk), P. de Boer (Echteld-Ochten), G. Gerritsen (Barneveld), A. Kort (Krimpen aan den IJssel), H.H. Romkes (Rouveen), A.F.R. van de Veen (Wekerom), P. van Veen (Benthuizen), A.J. van Wingerden (Lienden) en Th.L. Zwartbol (Urk). Sinds 2021 is er geen student meer aangenomen door de Commissie van Onderzoek.
Eens in de twee weken verschijnt het Kerkblad der Oud-Gereformeerde Gemeenten in Nederland, met vaste rubrieken zoals meditatie, kerkelijke geschriften, kerkvaders en kerknieuws. Dit kerkblad verschijnt 25 keer per jaar.
Op tal van gebieden werken de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland samen met andere kerkgenootschappen, bijvoorbeeld binnen de GBS (Gereformeerde Bijbelstichting), Stichting Adullam en de Mbuma-Zending (een zending die uitgaat van de Free Presbyterian Church of Scotland).
Met de Gereformeerde Gemeenten onderhoudt men een zekere band, die bestaat uit het erkennen van elkaars attestaties.
Hieronder zijn alle oudgereformeerde gemeenten vermeld, inclusief een geschat ledenaantal:
Lijst van Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kerkgebouw | Plaats | Ledenaantal (schatting) |
Predikant | Opmerkingen | ||||||
Achterberg | 260 | vacant | ||||||||
Alphen aan den Rijn | 30 | vacant | ||||||||
Muurhuizenkerk | Amersfoort | 100 | vacant | |||||||
Barneveld | 1025 | ds. G. Gerritsen | ||||||||
Beekbergen (Lieren) | 60 | vacant | ||||||||
Benthuizen | 70 | ds. P. van Veen | ||||||||
Bergambacht | 175 | vacant | ||||||||
Bunschoten | 50 | vacant | ||||||||
Capelle aan den IJssel | 65 | vacant | ||||||||
Doorn | 95 | vacant | ||||||||
Dordrecht | 320 | vacant | ||||||||
Echteld-Ochten | 400 | ds. Pieter de Boer | ||||||||
Ede-Spoorstraat | 100 | vacant | ||||||||
Ederveen | 20 | vacant | Afdeling van Barneveld. | |||||||
Elspeet | 85 | vacant | ||||||||
Elst | 150 | vacant | ||||||||
Ermelo | 180 | vacant | ||||||||
Geldermalsen | 1000 | vacant | ||||||||
Gouderak | 100 | vacant | ||||||||
Grafhorst | 340 | vacant | ||||||||
's-Gravendeel | 175 | vacant | ||||||||
's-Gravenpolder | 250 | vacant | ||||||||
Hardinxveld-Giessendam | 735 | vacant | ||||||||
Kampen | 200 | vacant | ||||||||
Kinderdijk | 860 | ds. Rein Bakker | ||||||||
Klundert | 20 | vacant | Afdeling van Dordrecht | |||||||
Mieraskerk | Krimpen aan den IJssel | 1680 | ds. Anthonie Kort | |||||||
Leersum | 325 | vacant | ||||||||
Lienden | 190 | ds. A.J. van Wingerden | ||||||||
Lisse | 140 | vacant | ||||||||
Loenen aan de Vecht | 120 | vacant | ||||||||
Monster | 65 | vacant | ||||||||
Langbroek | 325 | vacant | ||||||||
Nieuw-Beijerland | 125 | vacant | ||||||||
Oldebroek | 70 | vacant | ||||||||
Oostburg | 100 | vacant | ||||||||
Oosterland | 300 | vacant | ||||||||
Oud-Beijerland | 120 | vacant | ||||||||
Overberg | 26 | vacant | ||||||||
Papendrecht | 90 | vacant | ||||||||
Puttershoek | 150 | vacant | ||||||||
Rhenen | 125 | vacant | ||||||||
Rijssen | 200 | vacant | ||||||||
Rouveen | 380 | ds. H.H. Romkes | ||||||||
Salford (Ontario) | 200 | vacant | ||||||||
Scheveningen | 25 | vacant | ||||||||
Sint Philipsland | 600 | vacant | ||||||||
Sliedrecht | 10 | vacant | Afd. v. H-Giessendam, alleen doordeweeks kerkdiensten. | |||||||
Sint-Maartensdijk | 100 | vacant | ||||||||
Stavenisse | 850 | vacant | ||||||||
Jachin Boazkerk | Urk | 1520 | ds. Thom Zwartbol | |||||||
Utrecht | 40 | vacant | ||||||||
Veenwouden | 75 | vacant | ||||||||
Waddinxveen | 200 | vacant | ||||||||
Wekerom | 755 | ds. A.F.R. van de Veen | ||||||||
Werkendam | 150 | vacant | ||||||||
Woudenberg | 375 | vacant | ||||||||
Zierikzee | 50 | vacant | ||||||||
Zoetermeer | 80 | vacant | ||||||||
Totaal | 16446 |
Bronnen, noten en/of referenties
|