Persoonlijkheidsrechten
Het onderwerp Persoonlijkheidsrechten is al lange tijd onderwerp van belangstelling en debat. Of het nu academisch, professioneel of persoonlijk is, Persoonlijkheidsrechten heeft de aandacht getrokken van mensen van alle leeftijden en achtergronden. Naarmate de samenleving vooruitgaat en nieuwe technologieën worden ontwikkeld, is het nog relevanter geworden om Persoonlijkheidsrechten vanuit verschillende perspectieven te begrijpen en te analyseren. In dit artikel zullen we verschillende facetten van Persoonlijkheidsrechten onderzoeken, waarbij we de impact ervan op het dagelijks leven, het belang ervan in de geschiedenis en de relevantie ervan in de huidige context onderzoeken. Door dieper op dit onderwerp in te gaan, hopen we licht te werpen op de betekenis en invloed ervan op de hedendaagse samenleving.
Voor persoonlijkheidsrechten in het kader van het auteursrecht, zie Morele rechten
Persoonlijkheidsrechten zijn rechten die betrekking hebben op de persoon en ook dikwijls fundamentele vrijheden uitmaken. Veelal zijn deze rechten ontstaan in de 18de-19e eeuw als afweerrechten tegenover de overheid. Voorbeelden:
- portretrecht (Nederland)
- recht op afbeelding (België)
- recht op eerbied voor het lichaam
- recht op eerbied voor het lijk
- recht op eerbiediging van het privé-leven
- recht op vrije meningsuiting
Vele van deze rechten worden zowel door de Belgische en Nederlandse grondwet gewaarborgd als door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) bestraft inbreuken hierop en hanteert de volgende criteria:
- Is de schending nodig in een democratische samenleving?
- Is er een (materiële) wet die de schending regelt?
- Is het doel dat wordt bereikt pertinent?
- Is het een geoorloofd doel?
- Zijn de maatregelen evenredig met het nagestreefde doel?
Wanneer aan deze cumulatieve voorwaarden niet is voldaan zal het EHRM de verdragsstaat veroordelen.
Omdat in een kennismaatschappij ideeën zeer belangrijk zijn is in 19de-20e eeuw een nieuwe rechtstak uitgevonden: de intellectuele eigendomsrechten. Deze rechten hebben betrekking op octrooien, patenten, auteursrechten, merkenrechten.
Morele rechten
Binnen het terrein van de intellectuele eigendomsrechten wordt in het Nederlands ook de term 'persoonlijkheidsrechten' gebruikt voor een bepaald onderdeel van de auteursrechten. In Nederland en België wordt hiervoor meestal de term 'morele rechten' gebruikt.