Sankt Gallen (stad)

**Sankt Gallen**
Gemeente in Zwitserland
	;
Situering
Kanton	Sankt Gallen
District	Sankt Gallen
BFS/OFS/UST-code	3203
Soort gemeente	Gemeente
Coördinaten	47° 25′ NB, 9° 22′ OL
Algemeen
Oppervlakte	39,41 km²
Inwoners ; (31-12-2013)	74.581 ; (1774 inw./km²)
Hoogte	675 m
Overig
Postcode	9000
Officiële taal	Duits
Meest gesproken Ta(a)l(en)	Zwitserduits
Detailkaart
Portaal	Zwitserland

Sankt Gallen (Duits: St. Gallen, Engels: St. Gall, Frans: St-Gall, Italiaans: San Gallo, Reto-Romaans: Sogn Gagl) is de hoofdstad van het Zwitsers kanton Sankt Gallen.

Heden en verleden

De gemeente heeft ca. 80.600 inwoners (juni 2022), ligt op ca. 650 meter hoogte en beslaat 3940 hectare (39.4 km²).

De naam van de stad stamt af van de stichting van het klooster van Sankt Gallen in 720 op de plaats waar de monnik Gallus in 612 een kerk bouwde. De officiële feestdag van het kanton, Gallustag, is vernoemd naar deze monnik en wordt jaarlijks gevierd op 16 oktober.

Bezienswaardigheden zijn, onder andere, de barokke kathedraal uit 1755, het werelderfgoedgebouw van de abdij van Sankt Gallen met de bibliotheek uit 1758, de neogotische St. Laurentiuskerk, de oude binnenstad met een groot aantal woningen met middeleeuwse houtgesneden erkers, verschillende musea en het wildpark Peter en Paul.

Het openbaarvervoerbedrijf van de stad is Verkehrsbetriebe der Stadt St. Gallen. In de stad is ook het bestuur van het kanton gevestigd, met onder meer het Bundesverwaltungsgericht, een administratief rechtscollege.

Openbaar vervoer

De stad Sankt Gallen werd op 25 maart 1856 voor het eerst op het spoorwegnet aangesloten met de opening van de spoorlijn Sankt Gallen Winkeln - Sankt Gallen. Het vervolg op Rorschach volgde amper zes maanden later. Het treinstation van St. Gallen verbindt Oost-Zwitserland met de omliggende regio's. Sankt Gallen heeft o.a. een rechtstreekse treinverbinding via Zürich naar Genève. Het Rijndal en Graubünden zijn ook bereikbaar per spoor. Naast het treinstation van Sankt Gallen, heeft Sankt Gallen nog drie andere stations: Sankt Gallen Fiden, Sankt Gallen Bruggen en Sankt Gallen Winkeln. Daarnaast nog het station Sankt Gallen Haggen van de Südwestbahn. Bovendien verbinden de Appenzeller Bahnen St. Gallen met Speicher en Trogen, evenals met Gais en Appenzell.

Nabij Sankt Gallen bevindt zich Zwitserlands hoogste spoorwegbrug, het Sitterviaduct (1910): 99 meter hoog en 365 meter lang. De brug overspant het dal en riviertje de Sitter en maakt deel uit van het traject Sankt Gallen - Watwill, dat o.a. door de Voralpen-Express bereden wordt.

In de stad rijdt de St. Gallen-trolleybus , die net als de aanvullende buslijnen wordt geëxploiteerd door de vervoersmaatschappij St. Gallen (VBSG). De Mühleggbahn verbindt de stad met de wijk St. Georgen. Tot 1957 had St. Gallen ook trams.

De internationale luchthaven Zürich is binnen 1 uur te bereiken per auto en trein.

Sport

FC St. Gallen is de professionele voetbalclub van de stad. De tweevoudig Zwitsers landskampioen speelt zijn wedstrijden in het Kybunpark.

In 2006 was Sankt Gallen een van de vijf speelsteden tijdens het EK handbal (mannen).

Geboren

Georg Gsell (1673-1740), barokschilder en kunsthandelaar
Andreas Renatus Högger (1808-1854), kunstschilder en uitvinder
David August Laurenz von Gonzenbach (1808-1887), politicus
Karl Hoffmann (1820-1895), politicus
Alphonse Bory (1838-1891), notaris en politicus
Otto Hebbel (1847-1912), militair
Heinrich Weydmann (1848-1922), jurist en politicus
Dora Schlatter (1855-1915), onderwijzeres en schrijfster
Arthur Hoffmann (1857-1927), politicus
Robert Emden (1862-1940), astrofysicus
Otto Feuerlein (1863-1930), natuurkundige en elektrotechnicus
Martha Cunz (1876-1961), artieste, lithografe, tekenares en kunstschilderes
Frida Imboden-Kaiser (1877-1962), arts
Ella Wild (1881-1932), journaliste
Paul Scherrer (1890-1969), natuurkundige
Dora Fanny Rittmeyer (1892-1966), kunsthistorica
Thomas Holenstein (1896-1962), politicus
Franz Egger (1899-1971), politicus
Anita Forrer (1901-1996), fotografe, grafologe en autocoureur
Bärbel Inhelder (1913-1997), psychologe en hooglerares
Karl Huber (1915-2002), politicus
Robert Suter (1919-2008), componist en muziekpedagoog
Walter Roderer (1920-2012), acteur
Hans Moeckel (1923-1983), componist en dirigent
Kurt Sturzenegger (1949), componist, muziekpedagoog en trombonist
Hans Altherr (1950), politicus
Paola del Medico (1950), zangeres
Paul Rechsteiner (1952), advocaat en politicus
Beat Breu (1957), wielrenner
Hans-Peter Zwicker (1960), voetballer
Gilbert Tinner (1965), componist en dirigent
Olivier Bernhard (1968), duatleet en triatleet
Martin Streule (1971), componist, dirigent en jazzmusicus
Marco Zwyssig (1971), voetballer
Andrea Caroni (1980), politicus
Dominik Meichtry (1984), zwemmer
Tranquillo Barnetta (1985), voetballer
Ursina Haller (1986), snowboarder
Marwin Hitz (1987), voetballer
Aleksandar Prijović (1990), Servisch-Zwitsers voetballer
Orhan Ademi (1991), voetballer
Jolanda Neff (1993), mountainbiker

Overleden

Andreas Renatus Högger (1808-1854), kunstschilder en uitvinder
Johann Baptist Weder (1800-1872), advocaat, redacteur, rechter, bestuurder en politicus
August Suter (1829-1901), advocaat en politicus
Dora Schlatter (1855-1915), onderwijzeres en schrijfster
Elisabeth Völkin (1849-1929), arts
Konrad Stäheli (1866-1931), schutter, olympisch kampioen
Martha Cunz (1876-1961), artieste, lithografe, tekenares en kunstschilderes
Dora Fanny Rittmeyer (1892-1966), kunsthistorica
Margrith Bigler-Eggenberger (1933-2022), advocate en rechter