| |||
Type | Abugida | ||
---|---|---|---|
Periode | Frå ca. 1592 | ||
Språk | Gujarati Sanskrit Kutchi Avestisk | ||
Avstamming | Proto-sinaittisk skrift Fønikisk skrift Arameisk skrift Brāhmī Gupta Nāgarī | ||
I slekt med | Ranjana Moḍī | ||
Unicode | U+0A80–U+0AFF | ||
ISO 15924 | Gujr |
Gujaratiskrift (ગુજરાતી લિપિ gujǎrātī lipi) er ein abugida som særleg blir brukt til å skriva gujarati og kuchi.Skriftsystemet er ein variant av devanagari, som er kjend frå hindi, og er opphavleg avleidd frå brahmi. Til forskjell frå devanagari har det ikkje ei vassrett linje over bokstavane. Det skil seg også i utforminga av nokre bokstavar og har ulike tal.
Vokalar finst i ei sjølvstendig form, til dømes brukt når dei står først i eit ord, og ei usjølvstendig til å setja saman med andre teikn. Vokalane (svara) blir oppgjevne som «korte» (hrasva) og «lange» (dīrgha) i den tradisjonelle rekkjefølgja, som også retter seg om dei lager «lette» (laghu) eller «tunge» (guru) stavingar i tradisjonell versekunst. Dei historisk lange vokalane ī og ū are no longer distinctively long in pronunciation. Only in verse do syllables containing them assume the values required by meter.
I nyare tid har mange teke i bruk omvende mātraer for å skriva engelsk og .
Sjølvstendig | Diakritikon | Diakritikon med ક | Rom. | IPA | Namn på diakritikon |
---|---|---|---|---|---|
અ | ક | a | ə | ||
આ | ા | કા | ā | ɑ̈ | kāno |
ઇ | િ | કિ | i | i | hrasva-ajju |
ઈ | ી | કી | ī | dīrgha-ajju | |
ઉ | ુ | કુ | u | u | hrasva-varaṛũ |
ઊ | ૂ | કૂ | ū | dīrgha-varaṛũ | |
એ | ે | કે | e, ɛ | ek mātra | |
ઐ | ૈ | કૈ | ai | əj | be mātra |
ઓ | ો | કો | o, ɔ | kāno ek mātra | |
ઔ | ૌ | કૌ | au | əʋ | kāno be mātra |
અં | ં | કં | anusvār | ||
અ: | ઃ | કઃ | visarga | ||
ઋ | ૃ | કૃ | r̥ | ɾu | |
ઍ | ૅ | કૅ | â | æ | |
ઑ | ૉ | કૉ | ô | ɔ |
ર r, જ j and હ h form the irregular forms of રૂ rū, જી jī and હૃ hṛ.
Konsonantar (vyañjana) er grupperte etter den tradisjonelle sanskrit-språklæra, som byggjer på bruk og plassering av tunga når ein uttaler dei. Denne rekkjefølgja er velar, palatal, retrofleks, dental, labial, sonorant og frikativ.
Plosiv | Nasal | Sonorant | Sibilant | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ustemd | Stemd | ||||||||||||||||||||
Uaspirert | Aspirert | Uaspirert | Aspirert | ||||||||||||||||||
Velar | ક | ka | kə | ખ | kha | kʰə | ગ | ga | ɡə | ઘ | gha | ɡʱə | ઙ | ṅa | ŋə | ||||||
Palatal | ચ | cha | tʃə | છ | chha | tʃʰə | જ | ja | dʒə | ઝ | jha | dʒʱə | ઞ | ña | ɲə | ય | ya | jə | શ | śha | ʃə |
Retrofleks | ટ | ṭa | ʈə | ઠ | ṭha | ʈʰə | ડ | ḍa | ɖə | ઢ | ḍha | ɖʱə | ણ | ṇa | ɳə | ર | ra | ɾə | ષ | ṣa | |
Dental | ત | ta | t̪ə | થ | tha | t̪ʰə | દ | da | d̪ə | ધ | dha | d̪ʱə | ન | na | nə | લ | la | lə | સ | sa | sə |
Labial | પ | pa | pə | ફ | pha | pʰə | બ | ba | bə | ભ | bha | bʱə | મ | ma | mə | વ | va | ʋə |
Guttural | હ | ha | ɦə |
---|---|---|---|
Retroflex | ળ | ḷa | ɭə |
ક્ષ | kṣa | kʃə | |
જ્ઞ | jña | ɡnə |
Diakritikon | Namn | Funksjon |
---|---|---|
ં | anusvāra | Står for nasalisering stop. |
ઃ | visarga | Stum, sjeldan brukt -representasjon frå sanskrit |
્ | virāma | Gjer at den innebygde a-endinga etter ein konsonant ikkje blir uttalt. |
Arabisk numeral |
Gujaratisk numeral |
Namn |
---|---|---|
0 | ૦ | mīṇḍuṃ eller shunya |
1 | ૧ | ekaṛo/ek |
2 | ૨ | bagaṛo/bay |
3 | ૩ | tragaṛo or tran |
4 | ૪ | chogaṛo/chaar |
5 | ૫ | pāṃcaṛo/paanch |
6 | ૬ | chagaṛo/chah |
7 | ૭ | sātaṛo/sāt |
8 | ૮ | āṭhaṛo or āanth |
9 | ૯ | navaṛo or nav |