Tunis

Tunis
by
Land  Tunisia
Areal 212 630 000 km²
Folketal 602 560 (1. januar 2022)
Kart
Tunis
36°48′03″N 10°10′48″E / 36.800833333333°N 10.18°E / 36.800833333333; 10.18
Wikimedia Commons: Tunis

Tunis (arabisk تونس, Tūnis) er hovudstaden i Tunisia. Han ligg nær middelhavskysten i den nordlege delen av landet. Talet på innbyggarar er berekna til 767 000 ie år 2010, med 2,4 millionar innbyggarar i heile storbyområdet. Tidlegare vart namnet Tunis feilaktig nytta om heile Tunisia.

Geografi

Tunis ligg ved Tunissjøen, ei grunn lagune. Sentrum i Tunis med den historiske gamlebyen (medina) og nybyen, den siste oppbygt under kolonitida, ligg mellom Tunissjøen og innsjøen Sebkhet Sedjoumi. Kring bysenteret ligg dei indre forstadene; i vest villa- og regjeringskvartalet Le Bardo med mange ulike museum, i nord kvartalet Belvédère-Hügel og dei nyare bustadområda El Menzah og Ariana, i sør industriområda Megrine og Ben Arous. Under kolonialtida bygde franskmennenene ei 10 km lang bybane over Tunissjøen, ei vidareføring av Avenue Habib Bourguiba midt i gamlebyen heilt fram til hamnebyen La Goulette. Nord for La Goulette strekker forstadene Qartāj, med den internasjonale lufthamna, og Sidi Bou Said, La Marsa og Gammarth langsved kysten. Badebyen Hammam-Lif ligg i søraust.

Historie

Tunis, på gresk Tynes, vart grunnlagd av fønikarar og er truleg eldre enn Kartago, som byen låg under. Då Kartago vart øydelagd i år 146 f.Kr., vart også Tunis lagt i ruinar. Byen vart bygt oppatt av romarane under namnet Thuni, som seinare vart til Tunes. Fyrst etter arabarane erobra byen, vart han økonomisk og politisk makt. Han var landingsplass for pilgrimar frå Andalusia til Kairouan, og ein av dei aghlabidiske fyrstane sine residensstader. På 900-talet vart Tunis fleire gonger plyndra, då fatimidar låg i strid mot sunnittar. På 1200-talet var byen eit viktig sentrum i hafsidane sitt rike.

År 1534 vart Tunis ein del av det ottomanske riket, og mellom 1535 og 1569 samt 1573-74 høyrde det til Spania. I 1705 gjorde beyen av Tunis byen de facto-sjølvstendig frå ottomanarane og grunnla eit lokalt dynasti. Etter at Frankrike invaderte Tunisia i 1881 vart byen sete for ein fransk generalguvernør. Under 2. verdskrigen okkuperte Tyskland byen vinteren 1942-1943. År 1956 vart byen hovudstad i det sjølvstendige Tunisia.

Næringsliv og kommunikasjonar

Tunis er det store handels- og industrisenteret i Tunisia; halvdelen av industrien ligg i og ikring byen. Framstilling av kjemikaliar, sement, konserves og tekstilar er store næringar. Ei anna viktig næring er turisme,, mellom anna til dei helsebada som finst. Frå hamnebyen La Goulette, som har samband med Tunis via ein kanal, går transportar ut i Middelhavet og vidare ut i verda. Tunis har flyplass med utlandsruter.

Kjelder

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 https://www.citypopulation.de/en/tunisia/cities/.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Tunis i Nordisk familjebok (2:a upplagan, 1920)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Tunis». Nationalencyklopedin. Henta 12 oktober 2010. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Ådne Goplen. «Tunis – historie». Store norske leksikon. Henta 5 oktober 2010. 
  5. ↑ Thomas Benjamin (red.): Encyclopedia of Western Colonialism Since 1450, Macmillan Reference USA, Detroit 2007 (eng), s. 495. ISBN 0-02-866085-4. Libris 11360353. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Tunis». Store norske leksikon. Henta 5 oktober 2010. 

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Tunis