Bastion św. Elżbiety
W tym artykule zajmiemy się tematem Bastion św. Elżbiety z różnych perspektyw, aby zaoferować szeroką i kompletną wizję tego tematu. Bastion św. Elżbiety jest dziś tematem niezwykle istotnym, ponieważ wpływa na różne obszary społeczeństwa, kultury, gospodarki, polityki i życia codziennego. Idąc tym tropem, zbadamy różne aspekty Bastion św. Elżbiety, analizując jego historię, obecne implikacje i możliwy przyszły rozwój. Ponadto skupimy się na konkretnych aspektach, które budzą zainteresowanie Bastion św. Elżbiety, takich jak jego wpływ na określone grupy ludności, jego wpływ na środowisko lub jego związek z innymi istotnymi zjawiskami. Krótko mówiąc, ten artykuł ma na celu przedstawienie pełnego i wzbogacającego przeglądu Bastion św. Elżbiety, dostarczając informacji, refleksji i analiz, które mogą zainteresować wszystkich typów czytelników.
 nr rej. A-441 z 27.02.1967
| |
 Pozostałości kazamatów, odsłoniętych po rozbiórce skarp w XIX wieku. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Rozebrano | |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°21′11,6516″N 18°38′41,2354″E/54,353237 18,644788
| |
Bastion św. Elżbiety (niem. Elisabethtor) – dawny element fortyfikacji Gdańska w postaci bastionu, do czasów obecnych przetrwały jego relikty.
Charakterystyka
Element zachodniego frontu fortyfikacji Gdańska, który osłaniał Stare Miasto od strony wzgórz Grodziska. W latach 1554-1557 wzniesiono w tym miejscu poprzedzony fosą Rondel św. Elżbiety, biorący swoją nazwę od pobliskiego kościoła św. Elżbiety. W 1563 r. obiekt powiększono o Bramę Raduńską – przepust Kanału Raduni przez fosę. Od 1574 rondel św. Elżbiety był połączony kurtyną z Bramą Wyżynną. Obiekt był zbudowany w tak zwanym stylu starowłoskim. W latach 1636-1639 nastąpiła jego znaczna przebudowa. Od tego momentu nabrał on kształtów zbliżonych do pozostałych bastionów Gdańska (tzw. bastionów staroholenderskich), to znaczy składających się przede wszystkim z nasypów ziemnych.
W 1867 r. wzdłuż fosy zachodnich umocnień Gdańska poprowadzono linię kolejową do Nowego Portu. W bezpośrednim sąsiedztwie Bastionu św. Elżbiety powstał nieistniejący już dworzec Brama Wyżynna. Rozbiórka zachodniego ciągu bastionów była planowana już od lat 80. XIX wieku. Pierwotnie pojawił się plan zbudowania dworca kolejowego Gdańsk Główny dokładnie w miejscu Bastionu św. Elżbiety, ostatecznie został on zbudowany nieznacznie dalej. Prace niwelacyjne na terenie bastionu były przeprowadzone od 1893 roku. Południową część bastionu przeznaczono na miejsce dla gmachu komendantury garnizonu – dzisiejszy Nowy Ratusz. Zniwelowano skarpy, odsłaniając kazamaty zachowane do dziś. Ponadto dolna część północnego czoła bastionu zachowała się jako nasyp południowego (brukowanego) odcinka ul. Podwale Grodzkie – kształt bastionu jest czytelny np. naprzeciw magazynów przy ul. Podwale Grodzkie 2H.
Galeria
-
Bastion św. Elżbiety i fosa w 1890 r. -
Bastion na obrazie „Wjazd Marii Ludwiki do Gdańska” (po lewej)
Przypisy
- ↑ a b c d e gedanopedia.pl – fortyfikacje.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego - Narodowy Instytut Dziedzictwa.
- ↑ a b c Bukal s. 28.
- ↑ a b Olimanowska s. 324.
- ↑ Bukal s. 113.
- ↑ Bukal s. 30.
- ↑ Bukal s. 40.
- ↑ Olimanowska s. 306.
- ↑ Olimanowska s. 312.
- ↑ Olimanowska s. 314.
- ↑ strefahistorii.pl – Bastion św. Elżbiety.
- ↑ Tomasz Larczyński, Historia gdańskich bastionów: tych znanych i tych zaginionych. Część II, „Trojmiasto.pl”, 5 grudnia 2021 .
Bibliografia
- Grzegorz Bukal (red.): Fortyfikacje Gdańska. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, 2006. ISBN 83-919189-6-3.
- Małgorzata Olimanowska: Defortyfikacja Gdańska na tle przekształceń miast niemieckich w XIX wieku. Biuletyn Historii Sztuki nr 72. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2010.
| Średniowieczne | |
|---|---|
| Nowożytne | |
| Współczesne |
