Budżet państwa

W dzisiejszym świecie Budżet państwa to temat, który staje się coraz bardziej istotny. Od momentu powstania jest przedmiotem debaty, badań i rozwoju, wywołując duże zainteresowanie w różnych obszarach społeczeństwa. Od środowiska akademickiego po biznes, Budżet państwa udowodnił, że może znacząco wpłynąć na nasze życie. Tematyka ta na przestrzeni lat ewoluowała i dostosowywała się do zmian zachodzących w otoczeniu, zawsze pozostając aktualna i budząc nieustanne zainteresowanie. W tym artykule szczegółowo zbadamy Budżet państwa, analizując jego najważniejsze aspekty i wpływ na różne aspekty naszej obecnej rzeczywistości.

Budżet państwa – podstawowy plan finansowy obejmujący dochody i wydatki państwa (władzy rządowej), uchwalany na okres roku budżetowego (w większości krajów rok budżetowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, ale np. w Wielkiej Brytanii zaczyna się w kwietniu, w Stanach Zjednoczonych w październiku).

Jako dochody budżetu państwa uwzględnia się m.in.: wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich, dochody niepodatkowe (np. cła), dochody jednostek budżetowych oraz dochody zagraniczne. Mianem wydatków określa się m.in. koszty dotacji, obsługi długu publicznego, obsługi sfery budżetowej, rozliczeń z bankami, subwencji dla gmin oraz rezerw ogólnych.

Termin „budżet” pochodzi z łacińskiego bulga, oznaczającego skórzany mieszek przeznaczony do zbierania dochodów. Słowo to przyjęło się następnie w wielu językach (ang. budget, starofr. bougette, fr. le budget). Dla historycznego rozwoju instytucji budżetu znaczenie miało kilka zdarzeń, które rozstrzygnęły o jej współczesnym kształcie, wśród których – poza oddzieleniem majątku publicznego od majątku królewskiego – wymienić należy rozwijanie stosunków towarowo-pieniężnych, parlamentaryzmu, funkcji socjalnych i gospodarczych państwa, rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych oraz procesy integracyjne zachodzące we współczesnym świecie. Pierwszy polski budżet został uchwalony przez Sejm w roku 1768 i był jednym z wcześniejszych w Europie.

Pojęcie budżetu państwa

Budżet państwa to zarówno:

  • plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów sporządzony na okres roku budżetowego,
  • fundusz scentralizowanych środków pieniężnych gromadzonych i rozdzielanych w ciągu roku, w związku z realizacją zadań państwa,
  • jak i akt normatywny najwyższej rangi, ponieważ jest uchwalany w formie ustawy.

W związku z tym pojęcie budżetu państwa może być rozumiane w trzech aspektach:

  • ekonomicznym – pewien fundusz pieniężny,
  • prawnym – pewien akt normatywny,
  • technicznym (konstrukcja techniczna) – wszelkie czynności związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków budżetowych.

Budżet państwa stanowi prawną podstawę działalności władzy wykonawczej (rządu). Jest upoważnieniem dla władzy wykonawczej do dokonywania wydatków i ściągania dochodów. Jest zarazem aktem upoważniającym władzę wykonawczą do gospodarowania publicznymi funduszami. Uchwalenie budżetu, a następnie przyjęcie sprawozdania z jego wykonania, jest aktem politycznego zaufania władzy ustawodawczej dla rządu. Przyjęcie budżetu następuje w wyniku konsensusu między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz grupami interesów.

Funkcje budżetu państwa

Funkcje budżetu odzwierciedlają jego istotę i rolę w procesie społeczno-ekonomicznym państwa. Mogą one wpływać pobudzająco na rozwój gospodarczy kraju lub go ograniczać. Są to:

Zasady budżetowe

Tworzenie budżetu państwa wymaga spełnienia szczegółowych zasad, które określają pożądane cechy budżetu, dotyczące zakresu treści budżetu oraz jego konstrukcji. Do najważniejszych z nich należą:

  • zasada równowagi – postulat, aby kwota planowanych wydatków znalazła pełne pokrycie w przewidywanych dochodach, co sprowadza się do bilansowania budżetu w taki sposób, aby nie generował on deficytu budżetowego;
  • zasada jedności formalnej – zgodnie z którą w jednym czasie w jednym państwie może istnieć tylko jeden budżet, gdyż tylko w takiej sytuacji jest możliwe sprawowanie realnego nadzoru władz ustawodawczych nad władzami wykonawczymi. W Polsce przeczy tej zasadzie istnienie parabudżetów, jakimi są fundusze celowe;
  • zasada jedności materialnej – postuluje, aby wszystkie dochody wpływały do jednego budżetu i z niego były finansowane wszystkie wydatki. Wyklucza to możliwość związania określonego wydatku z konkretnym źródłem dochodu, jak to było np. w przypadku tzw. podatku drogowego;
  • zasada powszechności – wszystkie podmioty gospodarki publicznej powinny być powiązane z budżetem albo metodą finansowania brutto (bezpośrednio) albo netto (pośrednio);
  • zasada zupełności (ustrojowo-konstytucyjna) – określa udział państwa w gospodarce (teoretycznie rozwiązanie tego problemu nie istnieje). Istnieją tutaj dwa podejścia:
    • podejście klasyczne – zakłada, że zasada zupełności zachowana jest wówczas, gdy wszelka działalność gospodarcza państwa znajduje swoje odzwierciedlenie w budżecie. Takie ujęcie problemu dopuszcza jedynie finansowanie bezpośrednie, a więc budżetowanie brutto. Wszystkie dochody i wydatki jednostek budżetowych są ujmowane wówczas w planie budżetowym jako dochody i wydatki budżetu,
    • podejście modernistyczne – uznaje zasadę zupełności budżetowej za spełnioną, jeśli jednostki sektora publicznego mają jakiekolwiek powiązanie z budżetem państwa. Jest to tzw. finansowanie budżetowe pośrednie lub budżetowanie netto. Jednostki budżetowe rozliczają się wówczas z budżetem według salda debetowego lub kredytowego, dotyczącego zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków zgromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów własnych;
  • zasada dualizmu budżetowego – postuluje opracowywanie, poza budżetem operacyjnym (obowiązującym w cyklach rocznych), budżetu majątkowego w cyklach dwu- lub trzyletnich. Zasada w Polsce nie jest realizowana;
  • zasada szczegółowości – wydatki i dochody budżetu powinny być ujęte ze stosowną szczegółowością, związaną z określeniem zakresu swobody władzy wykonawczej. Celem realizacji tej zasady jest ograniczenie możliwości nadinterpretacji i nadużyć w trakcie wykonywania budżetu. Zasada ma związek z klasyfikacją budżetową;
  • zasada operatywności – budżet wymaga opracowania w układzie podmiotowym, co oznacza wskazanie zadań zarówno w zakresie gromadzenia dochodów, jak i realizacji wydatków dla konkretnych podmiotów;
  • zasada przejrzystości – budżet powinien być przedstawiony parlamentowi i społeczeństwu w możliwie przejrzystym układzie, spopularyzowany w środkach masowego przekazu, ułatwiając przez to ocenę jego wykonania;
  • zasada jawności – postuluje jawność procesu przygotowywania, uchwalania, realizacji i kontroli budżetu. Zarówno ustawa budżetowa, jak i sprawozdanie z jej realizacji mają być ogłaszane w sposób ogólnodostępny (Dziennik Ustaw);
  • zasada gospodarności (racjonalności) – wymaga racjonalnego, czyli oszczędnego, wydatkowania środków budżetowych;
  • zasada realności – postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków (część doktryny tej zasady nie uznaje);
  • zasada jednoroczności (rygoru budżetowego) – zasada, przyjmująca coroczność, periodyczność budżetu;
  • zasada uprzedniości – zasada uchwalenia budżetu przed terminem jego obowiązywania, a więc przed rozpoczęciem nowego roku budżetowego. Od zasady tej istnieją pewne odstępstwa:
    • prerogacja budżetu – przedłużenie ważności budżetu ubiegłorocznego na pewien okres roku następnego,
    • prowizorium budżetowe – skrócona wersja ustawy budżetowej,
    • funkcjonowanie gospodarki budżetowej w oparciu o projekt budżetu. Polskie prawo dopuszcza jedynie prowizorium jako odstępstwo od zasady uprzedniości.

Budżet państwa a ustawa budżetowa

Ustawa budżetowa jest pojęciem szerszym. Budżet jest jednym, ale nie jedynym załącznikiem do ustawy. Załącznikami są np. zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych. Ustawa budżetowa zawiera więc budżet i inne plany finansowe. Budżet jest podstawowym planem, za pośrednictwem którego dokonuje się znaczącej kwoty wydatków.

Dochody i wydatki budżetowe

Dochody budżetowe

Klasyfikacja:

Wydatki budżetowe

 Osobny artykuł: Wydatki budżetu państwa.

Klasyfikacja według działów:

Klasyfikacja według przeznaczenia:

Wydatki mogą być finansowane z:

  1. podatków (przy zrównoważonym budżecie): według twierdzenia Haavelma (o zrównoważonym budżecie) wzrost wydatków państwa o 1 £, który jest finansowany przez taki sam wzrost podatków, zwiększa dochód o 1 £. Oznacza to, że każdy cel dotyczący dochodu można zrealizować bez konieczności zwiększania deficytu budżetowego.
  2. za pomocą deficytu: wydatki finansowane deficytem mogą bardziej stymulować dochód i zatrudnienie. W ramach tego sposobu wyróżnia się:
    • finansowanie przez kreację dodatkowej bazy monetarnej – jeśli jest dokonywane w drodze bezpośredniego „drukowania” pieniądza, to praktycznie nie powoduje kosztów. Jeśli dokonuje się go za pośrednictwem porozumień między rządem a bankiem centralnym, które ustalają stopę procentową na poziomie niższym od rynkowego, to wówczas generuje minimalne koszty;
    • finansowanie za pośrednictwem emisji obligacji państwowych – ten sposób jest bardziej kosztowny. Pozostawia bazę monetarną na niezmienionym poziomie i powoduje wzrost stóp procentowych. Jego skutkiem jest m.in. wypieranie przez wydatki państwa inwestycji prywatnych.

Budżet państwa w Polsce

W Polsce budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku zwanego rokiem budżetowym, który pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Następnie budżet jest ogłaszany w Dzienniku Ustaw jako ustawa budżetowa i staje się wówczas aktem prawnym umożliwiającym organom wykonawczym jego realizację.

W wyjątkowych sytuacjach, np. z powodu trudności politycznych, gospodarczych, czy też klęsk żywiołowych, gdy Rada Ministrów nie może w ustawowym terminie przedstawić parlamentowi projektu ustawy budżetowej na cały rok, wówczas przedkłada parlamentowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, czyli przejściowym planem finansowym, w którym dochody i wydatki są ujęte w okresie krótszym niż rok. Prowizorium traci moc z chwilą uchwalenia ustawy budżetowej.

W historii Polski po 1989 roku tylko jeden raz zdarzyło się, że wykonanie budżetu zostało negatywnie ocenione przez Najwyższą Izbę Kontroli, co miało miejsce w odniesieniu do roku 2022.

Kwoty dochodów i wydatków zapisane w ustawach budżetowych

Rok Dochody Wydatki Deficyt/Nadwyżka
2023 604 500 000 000 672 500 000 000 –68 000 000 000
2022 491 936 950 000 521 836 950 000 –29 900 000 000
2021 404 484 028 000 486 784 028 000 –82 300 000 000
2020 398 671 644 000 508 019 293 000 –109 347 649 000
2019 387 734 520 000 416 234 520 000 –28 500 000 000
2018 355 705 405 000 397 197 405 000 –41 492 000 000
2017 325 428 002 000 384 773 502 000 –59 345 500 000
2016 313 808 526 000 368 548 526 000 –54 740 000 000
2015 286 700 000 000 336 680 000 000 –49 980 000 000
2014 277 782 224 000 325 287 369 000 –47 505 145 000
2013 275 729 440 000 327 294 440 000 –51 565 000 000
2012 293 766 128 000 328 765 688 000 –34 999 560 000
2011 273 144 394 000 313 344 394 000 –40 200 000 000
2010 249 006 601 000 301 220 817 000 –52 214 216 000
2009 303 034 805 000 321 221 112 000 –18 186 307 000

Wykonanie budżetu państwa

Rok Dochody Wydatki Deficyt/Nadwyżka Deficyt w % PKB
2023 (szacunek) 574 100 000 000 659 700 000 000 –85 600 000 000 2,5
2022 (szacunek) 504 968 200 000 517 399 000 000 –12 430 800 000 –3,0
2021 494 843 500 000 521 216 800 000 –26 373 400 000 –1,8
2020 419 795 700 000 504 776 000 000 –84 980 500 000 –6,9
2019 400 535 255 000 414 273 014 000 –13 737 759 000 –0,7
2018 380 048 140 000 390 454 347 000 –10 406 208 000 –0,2
2017 350 414 702 000 375 768 453 000 –25 353 751 000 –1,3
2016 314 683 570 000 360 843 115 000 –46 159 545 000 –2,5
2015 289 136 706 000 331 743 437 000 –42 606 731 000 –2,6
2014 283 542 707 000 312 519 527 000 –28 976 820 000 –3,4
2013 279 151 205 000 321 345 286 000 –42 194 081 000 –4,1
2012 287 595 114 000 318 001 861 000 –30 406 746 000 –3,7
2011 277 557 221 000 302 681 609 000 –25 124 388 000 –4,8
2010 250 302 781 000 294 893 878 000 –44 591 097 000 –7,3
2009 274 183 500 000 298 028 478 000 –23 844 979 000 –1,8
2008 253 547 261 000 277 893 478 000 –24 348 216 000 –1,9
2007 236 367 532 000 252 323 889 000 –15 956 357 000 –1,4
2006 197 639 812 000 222 702 946 000 –25 063 134 000 –2,4
2005 179 772 217 000 208 132 944 000 –28 360 727 000 –2,9
2004 156 281 202 000 197 698 320 000 –41 417 118 000 –4,5
2003 152 110 586 000 189 153 592 000 –37 043 006 000 –4,4
2002 143 519 843 000 182 922 448 000 –39 402 606 000 –5,0
2001 140 526 895 000 172 885 211 000 –32 358 315 000 –4,3
2000 135 663 897 000 151 054 929 000 –15 391 032 000 –2,1

Szacunkowe wykonanie budżetu w rozbiciu na miesiące w mln zł

Rok I II III IV V VI
Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica
2021 40 656 34 010 6 646 30 441 36 210 -5 769 29 959 34 254 -4 295 46 011 33 433 12 578 34 412 34 221 191
2020 40 271 36 845 3 426 29 661 36 400 -6 739 26 265 32 308 -6 043 33 442 42 970 -9 528 27 430 34 429 -6 999 40 324 31 561 8 763
2019 38 737 32 150 6 587 26 039 33 421 -7 382 25 313 29 206 -3 693 39 678 35 265 4 413 32 677 34 760 -2 083 29 534 32 417 -2 883
2018 35 191 26 629 8 562 26 829 30 930 -4 101 26 449 27 782 -1 333 36 693 30 497 6 196 28 846 28 585 261 27 999 28 049 -50
2017 36 957 30 208 6 749 23 985 29 879 -5 894 24 305 27 444 -3 139 31 765 30 349 1 416 26 277 25 612 665 33 412 27 349 6 063
2016 30 725 28 965 1 760 25 440 30 299 -4 859 20 653 27 142 -6 489 28 568 30 105 -1 537 23 742 26 100 -2 358 22 474 27 684 -5 210
2015 28 123 28 703 -580 19 029 29 780 -10 751 20 630 26 003 -5 373 28 289 28 285 3 20 207 23 144 -2 937 20 737 27 248 -6 511
Rok VII VIII IX X XI XII
Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica Dochody Wydatki Różnica
2020 38 413 37 589 824 33 103 30 107 2 996 35 594 36 058 -464 39 469 37 777 1 692 38 515 39 650 -1 135 37 349 109 159 -71 810
2019 36 589 36 331 258 34 078 31 276 2 802 33 184 32 990 194 36 864 38 270 -1 406 34 216 32 906 1 310 33 467 45 251 -11 783
2018 30 149 40 541 -10 392 31 304 29 395 1 909 29 402 27 270 2 132 36 552 33 259 3 293 33 981 29 397 4 584 36 682 58 160 -21 478
2017 29 404 32 913 -3 509 28 917 26 384 2 533 27 240 28 349 -1 109 32 758 33 864 -1 106 28 243 33 324 -5 081 27 236 50 183 -22 947
2016 37 055 32 658 4 397 25 873 26 506 -633 24 078 29 794 -5 686 30 015 34 048 -4 033 25 862 28 785 -2 923 20 200 38 788 -18 588
2015 26 465 26 908 -443 23 758 23 027 731 22 809 28 084 -5 275 28 865 32 247 -3 352 24 853 26 494 -1 641 25 372 31 851 -6 479

Pierwszy budżet Polski

Za pierwszy budżet Polski uważa się "Percepty i ekspensy wszystkich intrat i skarbów obojga narodów podług niżej opisanych tabel” Sejmu z 1768 (czasy gdy władał Stanisław August Poniatowski). Wpływy miały wynieść 17 mil złotych, podczas gdy wyniosły 9 mil złotych. Połowa wydatków była przeznaczona na wojsko.

Przypisy

  1. ↑ Komar 1996 ↓, s. 81–83.
  2. ↑ Damian Szymański: Rząd właśnie przyjął potężny cios. Pierwszy raz w historii. money.pl, 2023-06-15. .
  3. ↑ Sejm przyjął ustawę budżetową na 2023 rok - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  4. ↑ Ustawa 2022 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  5. ↑ Ustawa 2021 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  6. ↑ Ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1919).
  7. ↑ Ustawa budżetowa na 2019 r. – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  8. ↑ Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 roku – podpisana przez Prezydenta RP 29 stycznia 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 291) – Ustawa budżetowa 2018 – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  9. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2017 , isap.sejm.gov.pl .
  10. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2016 , isap.sejm.gov.pl .
  11. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2015 , isap.sejm.gov.pl .
  12. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2014 , isap.sejm.gov.pl .
  13. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2013 , isap.sejm.gov.pl .
  14. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2012 , isap.sejm.gov.pl .
  15. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2011 , isap.sejm.gov.pl .
  16. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2010 , isap.sejm.gov.pl .
  17. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2009 , isap.sejm.gov.pl .
  18. ↑ Eurostat, General government deficit/surplus , ec.europa.eu .
  19. ↑ Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w 2023 r. - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  20. ↑ Szacunek 2022 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  21. ↑ Ekspert: niższy deficyt to wynik zacieśniania polityki fiskalnej i wysokiego nominalnego wzrostu PKB , Polska Agencja Prasowa SA (pol.).
  22. ↑ Sprawozdanie roczne za 2021 rok - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  23. ↑ Sprawozdanie roczne za 2020 rok - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  24. ↑ Sprawozdanie roczne za 2019 rok , www.gov.pl .
  25. ↑ Sprawozdanie roczne za 2018 rok , www.gov.pl .
  26. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2017 r. , www.mf.gov.pl .
  27. ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w 2016 r. , www.mf.gov.pl .
  28. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 , www.mf.gov.pl .
  29. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 , www.mf.gov.pl .
  30. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 , www.mf.gov.pl .
  31. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 , www.mf.gov.pl .
  32. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 , www.mf.gov.pl .
  33. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r. , www.mf.gov.pl .
  34. ↑ 2009 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  35. ↑ 2008 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  36. ↑ 2007 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  37. ↑ 2006 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  38. ↑ 2005 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  39. ↑ 2004 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  40. ↑ 2003 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  41. ↑ 2002 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  42. ↑ 2001 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  43. ↑ 2000 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  44. ↑ Szacunek 2021 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  45. ↑ Szacunek 2020 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl , Ministerstwo Finansów (pol.).
  46. ↑ Szacunek 2019 , Ministerstwo Finansów .
  47. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2018 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  48. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2017 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  49. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2016 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  50. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2015 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów , www.mf.gov.pl .
  51. ↑ Jak powstawał i powstaje budżet państwa? | Tysol.pl , www.tysol.pl .

Bibliografia

  • Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2005, ISBN 83-7285-253-7, OCLC 69488363.
  • A. Komar, Finanse publiczne w gospodarce rynkowej, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1996
  • A. Gomułowicz, J. Małecki, Polskie prawo finansowe, LexisNexis, 2006, ISBN 83-7334-585-X.
  • Z. Ofiarski, Piotr Nowicki, Prawo finansowe, C.H. Beck, ISBN 83-7483-506-0.
  • N. Acocella, Zasady polityki gospodarczej, PWN, Warszawa 2002
  • L. Lipiec-Warzecha, Komentarz do art. 95 ustawy o finansach publicznych, SIP LEX, 2007.
  • E. Chojna-Duch, H. Litwińczuk (red.), Prawo finansowe, Warszawa 2007.

Linki zewnętrzne

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot