Cebulica
W tym artykule będziemy odkrywać fascynujący świat Cebulica. Od powstania do dzisiejszej ewolucji, Cebulica pozostawił niezatarty ślad w społeczeństwie. Niezależnie od tego, czy pasjonujesz się Cebulica, czy słyszysz o nim po raz pierwszy, ten artykuł zabierze Cię w podróż po jego najważniejszych aspektach. Odkryjemy jego znaczenie w różnych kontekstach i jego wpływ na nasze życie. Przygotuj się na zanurzenie w bogactwie i różnorodności Cebulica, a przekonasz się, że nigdy nie przestanie zaskakiwać i wzbogacać naszego życia w nieoczekiwany sposób.
.jpg) Cebulica dwulistna | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
cebulica | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Scilla L. Sp. Pl. 308. 1753 | |||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
| |||||
.jpg)
Cebulica (Scilla L.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Należy do najbardziej problematycznych pod względem taksonomicznym w obrębie rodziny, co przekłada się na różne ujęcia systematyczne, w których dzielony jest na liczne, niewielkie rodzaje, albo z kolei łączony w jeden szeroko ujmowany rodzaj. Rośliny te występują w Eurazji i w Południowej Afryce. Centrum zróżnicowania znajduje się w rejonie Morza Śródziemnego. Jeden gatunek (cebulica syberyjska) introdukowany w Ameryce Północnej. W Polsce rosną dwa gatunki rodzime – cebulica dwulistna S. bifolia i cebulica trójlistna S. kladnii oraz zadomowiony antropofit – cebulica syberyjska S. siberica. Liczne gatunki z tego rodzaju bywają uprawiane jako ozdobne.
Morfologia
Byliny z organem zimującym w postaci owalnej lub kulistej cebuli złożonej z wolnych łusek, sukcesywnie odnawiających się w kolejnych latach. Liści kilka, tylko odziomkowe. Kwiaty zebrane w kwiatostan, u niektórych gatunków głąbik zakończony jest pojedynczym kwiatem. Okwiat w kolorze niebieskim lub purpurowym, rzadko biały, listki okwiatu jednożyłkowe. Pręcików 6, słupek pojedynczy, górny, trójkomorowy z miodnikami. Owocem jest torebka zawierająca 3–30 nasion. Nasiona kuliste lub owalne z elajosomem.
Systematyka
Rodzaj z rodziny szparagowatych Asparagaceae, podrodziny Scilloideae, plemienia Hyacintheae i podplemienia Hyacinthinae. Jest bardzo kłopotliwy taksonomicznie – w części ujęć systematycznych dzielony jest na kilka drobnych rodzajów liczących w większości 10–12 gatunków. Badania molekularne potwierdzają odrębność części z nich (np. Prospero i puszkinia Puschkinia), jednak równocześnie nie potwierdzają odrębności innych, zagnieżdżonych w obrębie Scilla (np. śnieżnik Chionodoxa, Gemicia).
- Scilla achtenii De Wild.
- Scilla africana Borzì & Mattei
- Scilla albanica Turrill
- Scilla albinerve Yildirim & Gemici
- Scilla alinihatiana Aslan & Yildirim
- Scilla amoena L.
- Scilla andria Speta
- Scilla antunesii Engl.
- Scilla arenaria Baker
- Scilla arsusiana Yildirim & Gemici
- Scilla begoniifolia A.Chev.
- Scilla benguellensis Baker
- Scilla berthelotii Webb & Berthel.
- Scilla bifolia L. – cebulica dwulistna
- Scilla bilgineri Yildirim
- Scilla bithynica Boiss.
- Scilla buchananii Baker
- Scilla buekkensis Speta
- Scilla bussei Dammer
- Scilla chlorantha Baker
- Scilla ciliata Baker
- Scilla cilicica Siehe
- Scilla congesta Baker
- Scilla cretica (Boiss. & Heldr.) Speta
- Scilla cydonia Speta
- Scilla dimartinoi Brullo & Pavone
- Scilla dualaensis Poelln.
- Scilla engleri T.Durand & Schinz
- Scilla flaccidula Baker
- Scilla forbesii (Baker) Speta
- Scilla gabunensis Baker
- Scilla gracillima Engl.
- Scilla haemorrhoidalis Webb & Berthel.
- Scilla hakkariensis Firat & Yildirim
- Scilla hildebrandtii Baker
- Scilla huanica Poelln.
- Scilla hyacinthoides L.
- Scilla ingridiae Speta
- Scilla jaegeri K.Krause
- Scilla katendensis De Wild.
- Scilla kladnii Schur – cebulica trójlistna
- Scilla kurdistanica Speta
- Scilla lakusicii Šilic
- Scilla latifolia Willd. ex Schult.f.
- Scilla laxiflora Baker
- Scilla ledienii Engl.
- Scilla leepii Speta
- Scilla libanotica Speta – cebulica libańska
- Scilla lilio-hyacinthus L.
- Scilla litardierei Breistr. – cebulica Litardiera, cebulica łąkowa
- Scilla lochiae (Meikle) Speta
- Scilla longistylosa Speta
- Scilla luciliae (Boiss.) Speta – śnieżnik lśniący
- Scilla lucis Speta
- Scilla madeirensis Menezes
- Scilla melaina Speta – cebulica czarniawa
- Scilla merinoi S.Ortiz, Rodr.Oubiña & Izco
- Scilla mesopotamica Speta
- Scilla messeniaca Boiss.
- Scilla mischtschenkoana Grossh. – cebulica Miszczenki, cebulica Tubergena
- Scilla monanthos K.Koch
- Scilla monophyllos Link
- Scilla morrisii Meikle
- Scilla nana (Schult. & Schult.f.) Speta
- Scilla nivalis Boiss.
- Scilla oubangluensis Hua
- Scilla paui Lacaita
- Scilla peruviana L. – cebulica peruwiańska
- Scilla petersii Engl.
- Scilla platyphylla Baker
- Scilla pleiophylla Speta
- Scilla pneumonanthe Speta
- Scilla reuteri Speta
- Scilla rosenii K.Koch – cebulica Rosena
- Scilla sardensis (Whittall ex Barr & Sugden) Speta
- Scilla schweinfurthii Engl.
- Scilla siberica Andrews – cebulica syberyjska
- Scilla simiarum Baker
- Scilla sodalicia N.E.Br.
- Scilla subnivalis (Halácsy) Speta
- Scilla tayloriana Rendle
- Scilla textilis Rendle
- Scilla uyuiensis Rendle.
- Scilla vardariana Yildirim & Gemici
- Scilla verdickii De Wild.
- Scilla verna Huds. – cebulica wiosenna
- Scilla villosa Desf.
- Scilla vindobonensis Speta
- Scilla voethorum Speta
- Scilla welwitschii Poelln.
- Scilla werneri De Wild.
Dawniej zaliczana tu cebulica hiszpańska lub dzwonkowata (Scilla campanulata Aiton.) obecnie wydzielana jest w odrębny rodzaj jako hiacyncik hiszpański (Hyacinthoides hispanica (Mill.) Rothm), podobnie cebulica włoska (Scilla italica L.) zgodnie ze współczesnymi ujęciami systematycznymi to hiacyncik włoski (Hyacinthoides italica (L.) Rothm.). Dawniej wyróżniana tu cebulica morska (Scilla maritima) obecnie wyłączana jest do innego rodzaju jako urginia morska (Drimia maritima (L.) Stearn, syn. Urginea maritima). Cebulica puszkiniowata Scilla puschkinioides to we współczesnych ujęciach puszkinia cebulicowata Puschkinia libanotica, a cebulica jesienna Scilla autumnalis to Prospero autumnale.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. .
- ↑ a b c Scilla L.. Plants of the World online . Royal Botanic Gardens, Kew. .
- ↑ a b c J. McNeill: Scilla in Flora of North America. Flora of North America . eFloras.org. . (ang.).
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 162, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 840, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c Genus: Scilla. Germplasm Resources Information Network (GRIN) . United States Department of Agriculture. . (ang.).
- ↑ Özüdoğru B., Deniz Aygören Uluer, Burcu Tarıkahya Hacıoğlu & Hasan Yıldırım, Phylogeny, biogeography, and character evolution in the genus Scilla s.l. and its close relatives Chionodoxa, Gemicia, Puschkinia, and Prospero (Asparagaceae), „Plant Syst Evol”, 308 (44), 2022, DOI: 10.1007/s00606-022-01835-x .
- ↑ a b c d e f g h Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 161-162. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.