Kodeks Etyki Lekarskiej
Temat Kodeks Etyki Lekarskiej jest bardzo interesujący i istotny w dzisiejszym świecie. Jest to temat obejmujący wiele aspektów i mający znaczący wpływ na społeczeństwo, gospodarkę, politykę i kulturę. W całej historii Kodeks Etyki Lekarskiej był przedmiotem debat, analiz i badań, wykazując jego znaczenie w różnych kontekstach. W tym artykule zbadamy różne aspekty Kodeks Etyki Lekarskiej, badając jego wpływ na różne obszary życia. Niezależnie od tego, czy jest to poziom indywidualny, czy zbiorowy, Kodeks Etyki Lekarskiej budzi zainteresowanie szerokiego grona odbiorców, wywołując refleksję i debatę na temat jego dzisiejszego znaczenia i konsekwencji.
 |
Treść tego artykułu od 2017-01 należy opracować w taki sposób, aby nie uwypuklała nadmiernie polskiej specyfiki / aby nie zawężała się tylko do polskich warunków Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Kodeks Etyki Lekarskiej – zasady etyki lekarskiej obowiązujące obecnie w całej Europie oraz w większości krajów na świecie wywodzące się od praw spisanych przez greckiego lekarza Hipokratesa w V w. p.n.e. Kodeks jest rozwinięciem i uwspółcześnieniem starożytnej przysięgi Hipokratesa.
W Polsce
Kodeks Etyki Lekarskiej (w skrócie: KEL) – uchwała Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Lekarzy z 14 grudnia 1991 z późniejszymi zmianami. Dokument, który ustanawia etyczne zasady postępowania lekarzy i lekarzy dentystów w Polsce, określający priorytety, jakim winni się oni kierować w pracy zawodowej, wskazujący zasady, jakie winni brać pod uwagę w stosunkach z pacjentami, z innymi lekarzami oraz resztą społeczeństwa. Był on dwukrotnie zmieniany przez kolejne Krajowe Zjazdy Lekarzy, a po każdej zmianie ujednolicany obwieszczeniami Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, które również wprowadzały zmiany do jego tekstu. Na podstawie ustawy o izbach lekarskich (Dz.U. z 2021 r. poz. 1342), lekarze i lekarze dentyści podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami lekarskimi za postępowanie sprzeczne z postanowieniami KEL.
O KEL mówi art. 6 ustawy z 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Historia
W Polsce w XV wieku kandydatów do zawodu lekarskiego obowiązywało złożenie tej przysięgi poprzedzone odniesieniem do świata wartości chrześcijańskich. W XIX-wiecznej „obietnicy fakultetowej” drukowanej na dyplomach Akademii Medykochirurgicznej powołanie się na Boga skreślono, zastępując je odniesieniem się do obowiązującego prawa, podobnie jak w „Przysiędze lekarskiej” składanej w tym samym czasie. Do dziś wszyscy absolwenci akademii medycznych w Polsce składają przyrzeczenie lekarskie, które znajduje się we wstępie do Kodeksu Etyki Lekarskiej.
Kolejne wersje zasad postępowania lekarzy na ziemiach polskich, pod różnymi tytułami i pod rządami różnych praw różnych zaborców opracowano i ogłoszono m.in. w 1876 (dla Galicji), 1884 (Królestwo Polskie – zabór rosyjski), 1907 (wszystkie trzy zabory). Kodeks ogłoszony w niepodległej II Rzeczypospolitej w 1925 był tożsamy z zasadami z roku 1907, i dopiero „Zbiór zasad deontologii lekarskiej” przyjęty na Walnym Zebraniu Naczelnej Izby Lekarskiej 16 czerwca 1935 r. uznawany jest jako pierwszy tego rodzaju dokument opracowany w niepodległej Polsce. Obowiązywał on także po II wojnie światowej, aż do rozwiązania Izb Lekarskich w roku 1950. W 1936 roku wydano „Kodeks Lekarski”.
Po rozwiązaniu izb lekarskich w 1952 roku, nad zasadami etyczno-deontologicznymi pracowało Polskie Towarzystwo Lekarskie, które w 1967 roku wydało je nadając nazwę „Zasady Etyczno-Deontologiczne Polskiego Towarzystwa Lekarskiego” (formalnie rzecz biorąc pomiędzy rokiem 1950 a 1967 lekarzy w Polsce nie obowiązywał żaden kodeks etyczny), znowelizowane w 1977 i przemianowane na „Zbiór Zasad Etyczno-Deontologicznych Polskiego Lekarza”. Obowiązywał on w postępowaniu przed sądami lekarskimi na podstawie art. 63 ust. 2 ustawy o izbach lekarskich do 3 maja 1992, kiedy wszedł w życie KEL.
Po reaktywacji izb lekarskich w 1989 roku, podczas Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Izb Lekarskich odbywającego się w 1991 roku przyjęto „Kodeks Etyki Lekarskiej”, który znowelizowano dwa razy: w 1993 roku na III Krajowym Zjeździe Lekarzy oraz w 2003 roku na Nadzwyczajnym VII Krajowym Zjeździe Lekarzy.
Kontrowersje
Kodeks Etyki Lekarskiej trzykrotnie był przedmiotem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. W 1992 przedmiotem kontroli były przepisy KEL dotyczące przerywania ciąży, eksperymentu i wykonywania kary śmierci, zaś w 1993 ponownie regulacja przerywania ciąży oraz eksperyment biomedyczny na człowieku niemający charakteru leczniczego.
23 kwietnia 2008 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 52 ust. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej, dotyczący krytyki działania lekarzy przez innych lekarzy jest niezgodny z Konstytucją RP w zakresie, w jakim zakazuje zgodnych z prawdą i uzasadnionych ochroną interesu publicznego wypowiedzi publicznych na temat działalności zawodowej innego lekarza.
Obowiązkiem każdego lekarza i lekarza dentysty jest stosowanie zasad zawartych w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Za ich nieprzestrzeganie grozi postępowanie z zakresu odpowiedzialności zawodowej.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Podstawą uchwały były art. 4 ust. 1 pkt 2 i art. 33 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158) upoważniające samorząd lekarski do ustanowienia dla wszystkich lekarzy zasad etyki, w ustawie z 2009 są to art. 5 ust. 1 oraz 38 ust.1. Zasady te nie są źródłem prawa, lecz stanowią podstawę do orzekania o odpowiedzialności lekarzy przed sądami dyscyplinarnymi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki (Kodeks etyki lekarskiej – moc prawna i stosowanie w orzecznictwie sądów powszechnych).
- ↑ Dawniej art. 15 w zw. z art. 33 pkt 1 i w zw. z art. 41 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz.U. z 1989 r. nr 30, poz. 158).
- ↑ Biorąc na świadków Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego, że będę przestrzegał tego wszystkiego, co jest tą przysięgą objęte (...).
- ↑ Przyjmując z głębokim poszanowaniem prawa, na mnie z nauki lekarskiej płynące, przyrzekam, iż w ciągu całego życia niczym nie splamię zacności stanu mego (...).
- ↑ Przyjmując z czcią i głęboką wdzięcznością nadany mi stopień lekarza i podejmując całą wagę związanych z nim obowiązków, przyrzekam i ślubuję, że w ciągu całego życia będę spełniał prawem nałożone obowiązki, strzegł godności stanu lekarskiego i niczym jej nie splamię (...).
- ↑ Z art. 52 ust. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej: „Lekarz powinien zachować szczególną ostrożność w formułowaniu opinii o działalności zawodowej innego lekarza, w szczególności nie powinien publicznie dyskredytować go w jakikolwiek sposób”.
Przypisy
- ↑ Uchwały. nil.org.pl. . Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Lekarzy w brzmieniu pierwotnym z serwisu internetowego Naczelnej Izby Lekarskiej. KEL znajduje się pod pozycją 5.
- ↑ Uchwała nr 19. nil.org.pl. . III Krajowego Zjazdu Lekarzy z 14 grudnia 1993 r. oraz Uchwała Nr 5 Nadzwyczajnego VII Krajowego Zjazdu Lekarzy z 20 września 2003 r.
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej z 26 kwietnia 1994 r. (Biuletyn NRL z 1994 r. Nr 1(24)) oraz Obwieszczenie nr 1/04/IV Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej z 2 stycznia 2004 r. (Biuletyn NRL z 2004 r. Nr 1(81)).
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1731.
- ↑ Kodeks Etyki Lekarskiej. .
- ↑ Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich 1935 R. 6 nr 8, 21 czerwca 1936 r. Walne Zebranie wprowadziło zmiany do czterech zasad i dodało jedną nową (Zbiór zasad deontologii lekarskiej z uwzględnieniem zmian). Por. też: Historia odpowiedzialności zawodowej lekarzy w Polsce.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 36, poz. 326.
- ↑ Prawo lekarskie Drugiej Rzeczypospolitej w zarysie. bazhum.muzhp.pl. ., Kompetencje samorządu zawodowego lekarzy w zakresie odpowiedzialności zawodowej w Polsce.
- ↑ Uchwała. nil.org.pl. . Nadzwyczajnego II KZL z 14 grudnia 1991 r. w sprawie przepisów wprowadzających Kodeks Etyki Lekarskiej (pozycja 4).
- ↑ Dz.U. z 1989 r. nr 30, poz. 158.
- ↑ Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 października 1992 r. U 1/92, Państwo i Prawo 1992/12, s. 99.
- ↑ Uchwała Pełnego Składu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 marca 1993 r. W 16/92, OTK 1993/I poz. 16, s. 156.
- ↑ Wyrok z dnia 23 kwietnia 2008 r. sygn. akt SK 16/07, sentencja opublikowana w M.P. Nr 38, poz. 342 (M.P. z 2008 r. nr 38, poz. 342).
Linki zewnętrzne
- Kodeks Etyki Lekarskiej. Naczelna Izba Lekarska.
- Podręcznik etyki lekarskiej (oryg. Manual for physicians about the role of ethics in medicine), World Medical Association, Inc 2005 – publikacja Działu Etyki Światowego Stowarzyszenia Lekarskiego (WMA), autor: John R. Willams (dyrektor Działu Etyki WMA), przekład na język polski: Marek Szewczyński (na zlecenie Naczelnej Izby Lekarskiej)
