Kurentowanie
W dzisiejszym świecie Kurentowanie stał się tematem podstawowego zainteresowania większości społeczeństwa. Czy to ze względu na wpływ na gospodarkę, politykę, kulturę czy życie codzienne ludzi, Kurentowanie jest elementem, obok którego nie można przejść obojętnie. W całej historii Kurentowanie był źródłem debat, badań i refleksji, a dziś nadal jest istotnym i aktualnym tematem. Dlatego istotne jest pogłębienie naszej wiedzy o Kurentowanie, zrozumienie jego różnych aspektów i wymiarów oraz zastanowienie się nad jego znaczeniem w naszym życiu. W tym artykule zagłębimy się w ekscytujący świat Kurentowanie, badając jego różne aspekty i wpływ na współczesny świat.
Kurentowanie (słoweń. Kurentovanje) – słowiański ludowy obyczaj wiosenny dziś głównie uprawiany w Słowenii.
Obyczaj wiązany dziś z karnawałem i trwający przez 10 dni aż do wtorku przed Popielcem włącznie polega na korowodach i pochodach przebierańców w różnych kostiumach z głośną muzyką. Obyczaj ten pochodzi z najwcześniejszych czasów kolonizacji słowiańskiej na Bałkanach i przetrwał w Mohaczu węgierskim, w Serbii i Bułgarii – najwspanialej obchodzony jest dziś jednak w Słowenii pod nazwą Kurentovanje. Nazwa odnosi się do głównej postaci święta w charakterystycznym futrzanym kostiumie, zwanej Kurent lub Korent (w liczbie mnogiej Kurenti) i symbolizującej moc płodności, rozrodu i szczęścia oczekiwanego nadchodzącą wiosną. W tej mierze porównuje się pochody Kurentów do dionizyjskich rytualnych pochodów płodności.
W 2017 roku kurentowanie zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Historia
Uważa się, że Kurent jest starym bóstwem płodności, pokrewnym innym tak rozumianym istotom, stąd też porównywanie go z trackim/ greckim Dionizosem, a także i Priapem. Kult ten kiedyś miał szerszy niż obecnie zasięg wnioskując z lokalnie różnych tradycji i sposobów sporządzania kostiumów. Historycznie zanikający już zwyczaj odrodził się po paradzie w mieście Ptuj w 1939 roku dając początek tak znakomicie dziś rozwiniętej tradycji. Miasto Ptuj jest niezrównanym ośrodkiem tego obyczaju i w 2009 roku miało zarejestrowanych 36 bractw Kurentów, właśnie noszących maski z porami i wstążkami, podczas gdy rogi krowie noszone są przez bractwa Kurentów z okolic Haloze i Lancova vas i częściej noszą brązowego koloru kożuchy owcze.
Stawszy się znaną i znakomitą atrakcją turystyczną „karnawał w Ptuju” wzbogacony jest obecnie o inne parady kostiumowe, niewiele, lub wcale wręcz nie spokrewnione z Kurentowaniem.
Obchody
Pochód Kurentów odwiedza mijane zagrody i domostwa odczyniając hałasem i dzwonieniem uroki i złe wpływy nagromadzone przez zimę. Kurenty kroczą pochyleni, rzucając na boki głowami w maskach i poruszając biodrami by wydobyć dźwięki z dzwonków, oraz trzaskają drewnianymi pałkami zwieńczonymi kolcami jeża. Kobiety ofiarują Kurentom chustki przywiązując je im do pasa, oraz naczynia gliniane tłuczone u ich stóp. Także Kurenty żartobliwie przymuszają napotkane młode kobiety do markowania z nimi kopulacji na drogach wiejskich, co potwierdza charakter obyczaju. Inny zwyczaj związany z Kurentowaniem, to rzucanie przez gospodynię garnkiem ze strychu domu za pierwszym obcym pojawiającym się rano w obejściu. Pochodowi towarzyszy czerwono lub czarno przybrany diabeł (hudič, zlodej, vrag) ubrany w sieć do łowienia dusz.
Tradycyjny strój
Strój świąteczny Kurenta, którego masa dochodzi nawet do 30–40 kg, jest sporządzony z wyprawionej skóry owczej (najchętniej dzisiaj z bośniackich długowłosych merynosów) i jest obszernym luźnym płaszczem o dość szerokich rękawach, przepasanym łańcuchem metalowym z pięcioma krowimi dzwonkami dającymi trzy tony. Największy z nich umieszczony jest z tyłu, dwa średnie po obu bokach ciała, a dwa najmniejsze na brzuchu. Przybraniem głowy jest swoista maska z dwóch zszytych płatów sztywnej skóry z ostrym zwierzęcym pyskiem, jakby np. wilka, z długim czerwonym ozorem spadającym na piersi Kurenta. Częste są również czerwone i czarne obwódki wokół ślepii maski, wzmagające wrażenie grozy. Również krowie rogi dodane do szczytu maski, rosochate patyki, lub stylizowane pręty połączone poprzeczką z przymocowanymi wstążkami z kolorowej gofrowanej bibuły – zależnie od lokalnej wersji tradycyjnego stroju – podpowiadają symbolikę zwierzęcej jurności i płodności. Maska przybrana bywa często skrzydłami z ptasich (chętnie gęsich) piór i końskim włosiem.
Przypisy
- ↑ UNESCO ICH: Door-to-door rounds of Kurenti. . (ang.).
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Kurentowanie w Ptuju
- Opis Kurentów. thezaurus.com. .
- Opis Kurentowania przez SNPJ. snpj.org. .