Organizacja Toma

Temat Organizacja Toma to temat, który w ostatnich latach przykuł uwagę zarówno ekspertów, jak i entuzjastów. Artykuł ten, skupiając się na Organizacja Toma, bada różne aspekty i perspektywy, które zapewniają głębsze zrozumienie jego znaczenia i rezonansu we współczesnym społeczeństwie. Niezależnie od tego, czy patrzymy przez pryzmat historii, nauki, kultury czy technologii, Organizacja Toma jawi się jako temat o powszechnym zainteresowaniu, który zachęca do refleksji i debaty. Na tych stronach rozpoczyna się dialog, w którym odkrywane są jego konsekwencje i podkreślane potencjalne krótko- i długoterminowe konsekwencje. Bez wątpienia Organizacja Toma to fascynujący temat, do którego należy podejść z powagą i obszernością, na jaką zasługuje.

Organizacja Toma – działająca w latach 1943–1945 organizacja wywiadowcza, założona i kierowana przez Huberta Jurę, współpracownika Gestapo.

Organizacja powstała w 1943 z inicjatywy Jury, który po usunięciu z Armii Krajowej nie został przyjęty od razu do Narodowych Sił Zbrojnych, lecz dopiero po pewnym czasie. Pod koniec lata 1943 Hubert Jura nawiązał kontakt z SS-Hauptsturmführerem Paulem Fuchsem. Prawdopodobnie zaoferował mu współpracę polegającą na wspólnym zwalczaniu komunistów, w zamian za dostawy broni od Gestapo dla „Organizacji Toma” i opiekę podczas jego podróży między Warszawą i Radomiem.

Jesienią 1943 znów nawiązał kontakt z dowództwem NSZ. W wyniku rozłamu wewnątrz Narodowych Sił Zbrojnych, w kwietniu 1944, część jego dotychczasowych podkomendnych odmówiła dalszego wykonywania jego rozkazów i połączywszy się z Armią Krajową (NSZ-AK), doniosła nowym dowódcom o kolaboracji „Toma” z Niemcami. Komenda organizacji, dowodzona przez Władysława Pacholczyka, wydała na niego wyrok śmierci za współpracę z okupantem. Zorganizowano dwa zamachy na jego życie, jednak oba były nieudane. Postrzelony „Tom” trafił na leczenie do niemieckiego szpitala wojskowego w Radomiu.

Oficjalne kontakty z rozłamową grupą NSZ-ONR „Organizacja Toma” nawiązała w czerwcu 1944. Latem 1944 „Tom” został oficerem do zadań specjalnych Brygady Świętokrzyskiej i wraz ze swoimi ludźmi pośredniczył w kontaktach jej dowództwa z Gestapo i SD. Jesienią 1944, po upadku powstania warszawskiego, pojawił się wraz ze swoją grupą w Częstochowie, wykonując wyroki śmierci na dawnych dowódcach NSZ, którzy dołączyli do AK. Dzięki kontaktom z oficerem SS i Gestapo Paulem Fuchsem zorganizował tajny ośrodek tortur w udostępnionej „Tomowi” przez Gestapo willi przy ulicy Jasnogórskiej 25 w Częstochowie, która stała się odtąd siedzibą „Organizacji Toma”. Mordowano tam nie tylko członków PPR, GL i AL, ale również politycznych oponetów Brygady Świętokrzyskiej z organizacji niekomunistycznych (zarówno lewicowych, takich jak PAL i OW PPS-AK, jak i prawicowych, np. NOW-AK, NSZ-AK oraz BCh). Ich likwidacja miała na celu przejęcie przez wywodzące się z ONR polityczne zaplecze Brygady pełni władzy w Polsce w drodze zamachu stanu i wprowadzenie w niej faszystowskiej dyktatury. Z nieznanych przyczyn ówczesną funkcję i rolę „Toma” pomijają we wspomnieniach dowódcy Brygady.

Na przełomie 1944/1945 ludzie „Toma” zostali włączeni w szeregi Brygady Świętokrzyskiej i opuścili Polskę wraz z nią. Jura i Fuchs udali się do Berlina. Ponownie nawiązali kontakt z Brygadą w styczniu 1945, kiedy Brygada Świętokrzyska przekraczała granicę polsko-czechosłowacką. „Tom” został włączony w szeregi Brygady 20 lutego 1945.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f David & Todd Morgan. The Anabasis of the Holy Cross Brigade Reflected in the Documents of the United States Government, 1945-1950. „Glaukopis”. 5–6, s. 250–251, 271–272, 2006. Warszawa. ISSN 1730-3419. (ang.). 
  2. a b c d e f Andrzej J. Zakrzewski: Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie, 1998, s. 51–52. ISBN 83-70-98495-9.
  3. Krzysztof Wieczorek: Kolej na historię: Kpt. Hubert Jura ps. „Tom” Kolaborant, czy kontrowersyjny bohater?. wolnadroga.pl. .
  4. David Morgan, Todd Morgan. Odyseja Brygady Świętokrzyskiej w świetle dokumentów. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 7 (1–2), s. 121–124, 2006. 
  5. Rafał Wnuk: Brygada Świętokrzyska. Zakłamana legenda. wyborcza.pl, 2016-01-25. .
  6. Andrzej Friszke: Gdy więźniowie Dachau czekali na egzekucję, Brygada Świętokrzyska piła szampana z Gestapo. wyborcza.pl, 2019-08-12. .
  7. Przegląd Historyczno-Wojskowy”. T. 7, Wyd. 1-2. Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa: 2006. s. 121.
  8. „Tom” Noty biograficzne oficerów BŚ NSZ: S-U, Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Kraków.