W tym artykule szczegółowo zbadamy temat Osiedle kopalni Dębieńsko w Czerwionce, analizując jego pochodzenie, znaczenie dzisiaj i wpływ w różnych obszarach. Od momentu pojawienia się Osiedle kopalni Dębieńsko w Czerwionce budzi duże zainteresowanie i jest przedmiotem licznych debat i badań. Na przestrzeni lat Osiedle kopalni Dębieńsko w Czerwionce ewoluował i dostosował się do zmian współczesnego świata, zyskując nowe wymiary i znaczenia. W tym artykule zagłębimy się w najważniejsze aspekty Osiedle kopalni Dębieńsko w Czerwionce, oferując kompletną i zaktualizowaną wizję, która pozwala czytelnikowi dokładnie zrozumieć to zjawisko i jego konsekwencje dla dzisiejszego społeczeństwa.
nr rej. A/1550/95 z 10.11.1995 | |
Ulica gen. Józefa Hallera | |
Państwo | |
---|---|
Miasto | |
Dzielnica | |
Data budowy |
1898–1916 |
Położenie na mapie Czerwionki-Leszczyn | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu rybnickiego | |
Położenie na mapie gminy Czerwionka-Leszczyny | |
50°09′06,4001″N 18°40′18,9739″E/50,151778 18,671937 |
Osiedle kopalni Dębieńsko w Czerwionce – zespół budynków mieszkalnych (familoków) zlokalizowanych w centralnej części Czerwionki (miasto Czerwionka-Leszczyny, województwo śląskie) pomiędzy ulicami: Szkolną, Wolności, Słowackiego, Hallera, Kombatantów i Mickiewicza. Został wpisany do rejestru zabytków w 1995.
Osiedle patronackie 84 budynków z czerwonej cegły obejmuje obszar około 15 hektarów. Powstawało dla pracowników kopalni Dębieńsko etapami w latach 1898–1916. Domy są wolnostojące, jedno- i dwukondygnacyjne, wzbogacone fragmentami z glazurowanej białej cegły, muru pruskiego, gładkimi tynkami piaskowymi i innymi elementami. Budynki usytuowano równolegle do ulic. Ich dachy kryte są dachówka ceramiczną. Obrzeża zespołu (od ul. Wolności) zabudowano obiektami parterowymi z dachami mansardowymi nad poddaszami, które są częściowo użytkowe. Wewnątrz zespołu stoją budynki dwukondygnacyjne o zróżnicowanej architekturze i dekoracjach. Zamknięcia ulic poprzecznych z widokiem w kierunku ul. Wolności są zaakcentowane budynkami większych rozmiarów i bogatszym wystroju elewacyjnym.
Wejścia do domów usytuowano na ich tyłach lub bokach. Poszczególne z nich mieściły od czterech do ośmiu mieszkań z kuchniami. Mieszkania robotnicze miały od 40 do 70 m², a urzędnicze były większe. Budynki wyposażono w strychy użytkowe, piwnice, piece kaflowe, wodociągi, kanalizację i prąd z sieci należącej do kopalni, a nadto w obiekty gospodarcze przeznaczone do przydomowej hodowli niewielkich zwierząt. Ubikacje zlokalizowano w budynkach gospodarczych. Istniały również ogródki rodzinne o powierzchni około 250 m² (zajmowały one łącznie 6,7 hektara, czyli prawie połowę powierzchni kompleksu). Na osiedlu była też pralnia i piekarnia chleba (obecnie Miejski Ośrodek Kultury przebudowany w latach 70. XX wieku), szkoła (ul. Szkolna - zachowane wejście) i ochronka (ul. Wolności 11, obecnie przedszkole, częściowo rozbudowane).
Układ urbanistyczny jest zachowany w dobrym stanie i uzupełniony stosunkowo zdrową, różnorodną zieleń liściastą rosnącą wzdłuż ulic, np. na ul. Słowackiego rośnie dwurzędowa aleja lipowa. Także na ulicach Hallera i Mickiewicza znajdują się aleje formowanych akacji, a na ul. Wolności - jarzębiny. Ulica Szkolna obsadzona jest starymi lipami, kasztanowcami, jak również bukami. Cenną właściwością zespołu jest silne zróżnicowanie form architektonicznych oraz urozmaicenie detali (na 80 budynków istnieje 40 ich typów). Z uwagi na wartość zabytkową osiedla, od początku XXI wieku jest ono rewitalizowane i promowane jako atrakcja turystyczna regionu górnośląskiego. Znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Układ urbanistyczny kolonii jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A/1550/95 z 10 listopada 1995. Do rejestru wpisano: