Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie

Temat Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie jest od dawna przedmiotem zainteresowania i dyskusji. Niezależnie od tego, czy chodzi o środowisko akademickie, zawodowe czy osobiste, Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie przyciąga uwagę ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. W miarę postępu społeczeństwa i rozwoju nowych technologii zrozumienie i analiza Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie z różnych perspektyw stała się jeszcze ważniejsza. W tym artykule zbadamy różne aspekty Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie, badając jego wpływ na życie codzienne, jego znaczenie w historii i jego znaczenie w obecnym kontekście. Zagłębiając się w ten temat, mamy nadzieję rzucić światło na jego znaczenie i wpływ na dzisiejsze społeczeństwo.

Parafia św. Antoniego z Padwy
Ilustracja
Kościół parafialny w 2020 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Chorzów

Adres

Kopernika 1
41-500 Chorzów

Data powołania

1934

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

katowicka

Dekanat

Chorzów Batory

Kościół

Kościół św. Antoniego z Padwy

Proboszcz

ks. Krystian Kukowka

Wezwanie

św. Antoniego

Wspomnienie liturgiczne

13 czerwca

Położenie na mapie Chorzowa
Mapa konturowa Chorzowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Antoniego z Padwy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Antoniego z Padwy”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Antoniego z Padwy”
Ziemia50°17′35″N 18°57′12″E/50,293056 18,953333
Strona internetowa

Parafia św. Antoniego z Padwy w Chorzowie – parafia rzymskokatolicka w Chorzowie, województwo śląskie.

Należy do dekanatu Chorzów Batory w archidiecezji katowickiej.

Historia

Zlokalizowany w rejonie ulic Kopernika, Kilińskiego i placu Matejki kościół pw. św. Antoniego Padewskiego został zbudowany w latach 1930-1934, według projektu poznańskiego architekta Adama Ballenstedta. Kościół został rozplanowany na rzucie prostokąta z wieżą dostawioną do elewacji od strony ul Kopernika. Wysokość wieży, która miała mierzyć 89 m, ze względu na trudny teren i panujący kryzys ograniczono do 38 m.

Kamień węgielny pod budowę nowego kościoła poświęcono 28 czerwca 1931 roku a 1 lipca 1932 roku dokonano poświęcenia pierwszego dzwonu o imieniu “Magdalenka”.

Poświęcenie kościoła odbyło się 9 września 1934 roku. Poświęcenia dokonał biskup ordynariusz Stanisław Adamski.

Poczet proboszczów" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj | edytuj kod]

Grupy parafialne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj | edytuj kod]

Muzyka organowa parafii

Instrumentarium

Pierwsze wzmianki o organach parafii świętego Antoniego w Chorzowie pochodzą z okresu jeszcze przed wybudowaniem świątyni, kiedy to zakłady organmistrzowskie, jak np. Fabryka Organów Stanisława Krukowskiego  i jego Syna z Piotrkowa Trybunalskiego dowiadując się o budującym się kościele, zaproponowała montaż organów. Kolejna wzmianka dotycząca instrumentu pochodzi z 12 listopada 1934 r., kiedy władze województwa śląskiego zakupiły od Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Tarnowskich Górach za cenę 1 750 zł 2-manuałowy (+ pedał), 5-registrowy instrument. Inne źródła podają, że organy były 3-registrowe, i że w roku 1948 rozbudowano je o kolejne 4 registry. Za wersją 3-registrowego instrumentu przemawia notatka o rozbudowie pochodząca z kroniki parafialnej, w której znajduje się zapis: „Korzystając z nadwyżki zebranych ofiar na budowę ogrzewania w kościele zgodnie z uchwałą Rady Parafialnej i zezwoleniem Kurii Diecezjalnej rozbudowano nasze małe 3-registrowe organy o dalsze cztery registry. Zamontowano też silnikową dmuchawę powietrza. Pracę tę wykonał organmistrz Zbigniew Zając z Zabrza w miesiącach wiosny”. Instrument ten, jak na parafię tej wielkości i kościół o takich gabarytach, był dalece niewystarczający, nawet po rozbudowie. Na kolejną rozbudowę organy musiały czekać 14 lat, a czego powodem był fakt, że jeszcze w latach 50. XX w. kasa parafialna była w „opłakanym stanie”, co wynikało z nadwyrężenia funduszy kościelnych budową kościoła filialnego.

Z listu Zakładu Organów Leona Michalika ze Świętochłowic, datowanego na dzień 7 lutego 1960 r., wiadomo, że planowane było wykonanie nowego magazynu powietrznego. Nie wiadomo, czy do wymiany doszło, a jeśli tak, to kto był jego wykonawcą. Nowy magazyn powietrzny był przystosowany do zamontowania nożnego czerpaka klinowego. Czy czerpak ten miał służyć tylko w sytuacjach awaryjnych, czy został wbudowany ze względu na  obecność  w parafii osoby pełniącej funkcję kalikanta, nie wiadomo. Należy jednak sądzić, że był to dodatkowy napęd organowy, ewentualnie że kalikant był potrzebny do czasu rozbudowy organów w 1948 r.

Podczas wizytacji kanonicznej przeprowadzonej w parafii w dniach 10–11 czerwca 1962 r., ówczesny ordynariusz  bp Herbert Bednorz  w jednej z wytycznych powizytacyjnych nakazał ufundować parafii nowe organy, względnie rozbudować stare.

30 grudnia 1964 r. ofertę swoją złożył z polecenia ks. proboszcza Ignacego Czabańskiego  z Poznania budowniczy organów Bronisław Cepka  z Popowa  koło Wronek. Ksiądz Józef Kempiński najwyraźniej był zainteresowany jego ofertą, gdyż już 13 sierpnia 1965 r. sporządzono kosztorys przedwykonawczy przebudowy i uzupełnienia obecnych wówczas 8-głosowych  organów na 45-głosowy instrument elektryczny, względnie pneumatyczny. Według tego projektu instrument miał być wyposażony w 3-manuałowy wolno stojący kontuar. Projekt zawierał trzy wersje dyspozycji głosowych, które na życzenie zleceniodawcy mogły ulec zmianie przed rozpoczęciem budowy. Przyjęto projekt pierwszy ze zmianami ks. Piotra Sopory.

Finansowanie remontu przebiegało w dość nietypowy sposób: parafianie zakupywali za pośrednictwem parafii piszczałki, których byli właścicielami przez 10 lat, po czym darowywali je parafii, względnie parafia je od nich odkupowała. Parafia zawierała z ofiarodawcami umowy na wypadek śmierci, by piszczałki przechodziły na własność księdza proboszcza z ewentualnym obowiązkiem odprawienia jednej Mszy świętej w intencji ofiarodawcy.

Z dokumentów wizytacyjnych organów i organistów wiemy, że we wrześniu 1973 r. organy liczyły „43 głosy, w tym 5 rezerwowych”; w styczniu 1978 r. organy dysponowały  40 głosami grającymi, cała zaś rozbudowa została ukończona w 1979 r. Rozbudowa trwała zatem 13 lat. W 1984 r. organy przeszły generalne strojenie w związku z jubileuszem powstania kościoła. Kolejny generalny remont miał miejsce w 1995 r., a przeprowadzony został przez firmę Bronisława Cepki.

Ostatecznie organy parafii świętego Antoniego mają trakturę gry i trakturę registrów elektropneumatyczną, 46 głosów rozłożonych na 3 manuały i pedał, w manuałach po 61 tonów, w pedale zaś 32 tony. Instrument wyposażony jest w 2 dmuchawy (sekcja lewa i prawa). W lewej części organów (patrząc od strony prezbiterium) znajdują się piszczałki I manuału oraz większa część pedału, w prawej – piszczałki II i III manuału oraz violin bass 16', oktawbas 8' i chorałbas 4' z sekcji pedału. W prospekcie znajdują się fragmenty głosów: pryncypałbas 16' (P), violin bass 16' (P), oktawbas 8' (P), chorałbas 4' (P) i pryncypał 8' (I). Piszczałki manuału III są zabudowane szafą ekspresyjną, która nigdy nie została dokończona i podłączona do kontuaru.

Organiści

Na dzisiejszych organach koncertowali między innymi Piotr Klemeński  z Gdyni, Andrzej Ginko  z Wiednia, Jan Szydło  z Łańcuta czy Anna Tobik z Katowic. Poza nimi za kontuarem zasiadali Julian Gembalski, Wacław Golonka oraz Józef Serafin. Zaś na stałe za ich kontuarem zasiadał Alojzy Godziek (1934-1941; 1955-1978), Tadeusz Klonowski (1941-1954), Paweł Morgała (1954-1955), Tadeusz Tomys (1978-1990),  Klaudiusz Króliczek (1995-2011), Krzysztof Zuga (2008-2013) i Bolesław A. Dullek (2011-nadal).

Przypisy

  1. ↑ Józefa Dziadek-Wilk, Z dziejów Kościoła i Parafii św. Antoniego w Chorzowie 1934-2004.
  2. ↑ grupy , www.antoni.net.pl (pol.).
  3. ↑ Stanisław Krukowski – uczeń Leopolda Blomberga, założyciel istniejącej w latach 1879-1963 Fabryki Organów w Piotrkowie Trybunalskim.
  4. ↑ Miało to już miejsce na samym początku roku 1932. Archiwum Parafii Świętej Jadwigi w Chorzowie , Skoroszyt 52/II: Organy 1908-1983.
  5. ↑ Archiwum parafii świętego Antoniego w Chorzowie , Kronika parafii świętego Antoniego w Chorzowie do 1975 roku. Gdzie indziej znajdują się informacje mówiące, że zakupu dokonano 12 września 1934 r. za cenę 800 zł oraz że kupcem była parafia świętej Jadwigi: ApJCh, Skoroszyt 52/II: Organy 1908-1983. Za pierwszą z przedstawionych wersji opowiada się J. Dziadek-Wilk, Z dziejów Kościoła i Parafii św. Antoniego w Chorzowie 1934-2004, Chorzów 2005, s. 16.
  6. ↑ ApACh, Segregator: Inwentarz. Należy się zastanowić, czy możliwe było istnienie instrumentu 2-manuałowego z pedałem o zaledwie trzech registrach. Nawet z pięcioma registrami instrument ten był bardzo nietypowy. Za wersją 3-registrową opowiada się A. Lapski, Skromny olbrzym na skarpie. Historia kościoła i parafii św. Antoniego z Padwy Spotkania. Chorzowski Przegląd Parafialny 5 (2015), s. 20.
  7. ↑ ApACh, Kronika parafii świętego Antoniego w Chorzowie do 1975 roku.
  8. ↑ ApJCh, Skoroszyt 42/II: Ogólna korespondencja dotycząca majątku kościelnego.
  9. ↑ a b c d e f Bolesław A. Dullek, Historia organów i sylwetki organistów kościoła św. Antoniego w Chorzowie Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce. Historia, red. J. Nyćkowiak, J. Leśny, Poznań 2016, s. 99-108.
  10. ↑ a b c d e f ApACh, Skoroszyt B33: Organy.
  11. ↑ a b c d ApACh, Skoroszyt A33: Wizytacje biskupie.
  12. ↑ Ignacy Czabański – proboszcz parafii św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu w latach 1958-1981.
  13. ↑ Bronisław Cepka – uczeń Władysława Kaczmarka, założyciel firmy organmistrzowskiej w Popowie koło Wronek.
  14. ↑ B. Szczypka-Gwiazda podaje błędnie z „Popowic koło Wronek”, Historia budowy kościoła pw. Św. Antoniego w Chorzowie Zeszyty Chorzowskie, 7 (2002), s. 179.
  15. ↑ Co przemawia znowu za tym, że instrument pierwotnie był 4-registrowy, i rozbudowany w 1948 r. o kolejne cztery registry.
  16. ↑ Ibidem. Pełne dyspozycje głosowe poszczególnych projektów przedstawiały się następująco: Projekt 1: I manuał: bourdon 16', pryncypał 8', flet koncertowy 8', gamba 8', flet kryty 8', oktawa 4', flet koniczny 4', oktawa 2', kwinta 1 1/3', cornet 3ch, mixtura 4–5ch, trąba 8; II manuał: pryncypał skrzypcowy 8', salicjonał 8', flet rurkowy 8', blokflet 4', prestant 4', kwinta 2 2/3', tercja 1 3/5', flet leśny 2', mixtura 4 ch., krzywy róg 8', ranket 16'; III manuał: quintaton 16', gemshorn 8', flet łagodny 8', aeolina 8', nocny róg 4', pryncypał 4', schwegel 2', piccolo 1', cymbel 3ch, harmonica 3ch, obój 8'; pedał: pryncypałbas 16', violin 16', subbas 16', quintbas 10 2/3', oktawbas 8', fletbas 8', cello 8', chorałbas 4', róg nocny 2', piffaro 4+2, puzon 16'; przyciski ręczne: wolna kombinacja I, wolna kombinacja II, wolna kombinacja III, piano, mezzo forte, forte, fortissimo, tutti; przyciski nożne: general tutti, wyłącznik suprów, wyłącznik łączników, wyłącznik języków, wyłącznik mixtur, wyłącznik crescendo, łącznik I do pedału, łącznik II do pedału, łącznik III do pedału. Projekt 2: I manuał: kwintadena 16', pryncypał 8', flet koncertowy 8', gamba koniczna 8', oktawa 4', flet koniczny 4', flet leśny 4', cornet septime 4ch, mixtura 7ch, trąba 8'; II manuał: flet kryty 8', quintaton 8', prestant 4', nasard 2 2/3', oktawa 2', oktawiana 1', tercja 4/5', cymbel 1/3', mixtura 8 ch, schalmei 4'; III manuał: bourdon 16', pryncypał fletowy 8', flet wiklinowy 8', vox coelestis 8', oktawa 4', koppel flet 4', flet płaski 2', tercflet 1 3/5', sifflet 1 1/3', mixtura harmonic 4ch, dulcian 16'; pedał: pryncypałbas 16', subbas 16', quintbas 10 2/3', oktawbas 8', basflet 8', flet pomorski 4', gemshorn 8', mixtura 5 1/3', nocny róg 2', trąba 8', dulcian 16', puzon 16'. Projekt 3: I manuał: prynypał 16', pryncypał 8', flet kryty 8', salicjonał 8', flet podwójny 8', flet koniczny 4', oktawa 4', oktawa 2', kwinta 2 2/3', cornet 3ch, mixtura 5ch, trąba 8'; II manuał: pryncypał fletowy 8', gamba 8', quintaton 16', flet rurkowy 8', prestant 4', flet minor 4', nasard 2 2/3', flet leśny 2', kwinta 1 1/3', mixtura harmonic 3ch, dzwonki 2+1ch, obój 8'; III manuał: flet łagodny 16', viola d’amore 8', dulcian 8', flet kryty 8', salicjonał 8', nocny róg 4', pikolo 1', sesquialtera 2 2/3+1 3/5', cymbel 3ch, schwegel 2', vox humana 8'; pedał: pryncypałbas 16', violino 16', subbas 16', cello 8', nasard 5 1/3', chorałbas 4', basflet 8', oktawbas 8', nocny róg 2', puzon 16'.
  17. ↑ Piotr Sopora – wizytator organistów i organów parafii diecezji katowickiej.
  18. ↑ Ostatecznie pełna dyspozycja głosowa przedstawia się następująco: I manuał: trąbka , mixtura 5 ch, cornet 4 ch, kwinta 1 1/3', oktawa , oktawa , flet koniczny , pryncypał , dulcian , flet koncertowy , flet kryty , flet pomorski ; II manuał: flet rurkowy , salicjonał , pryncypał rogowy , blokflet , prestant , kwinta 2 2/3', flet leśny , tercja 1 3/5', mixtura 4 ch, krzywy róg , ranket ; III manuał: obój , cymbel 3 ch, tercja 4/5', piccolo , harmonika 3 ch, blokflet , pryncypał , róg nocny , flet koniczny , flet łagodny , kwintaton , aeolina ; pedał: puzon , mixtura 3 ch, okaryna , chorałbas , cello , fletbas , oktawbas , kwintbas 10 2/3', violin bass , pryncypałbas , subbas ; łączniki: subb III–I, subb II–I, subb III–II, supper II–I, supper III–I, supper III–II, łącznik III–II, łącznik III–I, łącznik II–I, III–pedał, II–pedał, I–pedał; registry zbiorowe: wolna kombinacja A, wolna kombinacja B, wolna kombinacja C, wolna kombinacja D, kasownik, tutti, pleno, craescendo, automat pedału; dźwignie nożne: wolna kombinacja A, wolna kombinacja B, wolna kombinacja C, wolna kombinacja D, tutti, kasownik, pleno, crescendo, wałek pleno, pedał craescendo, I do pedału, II do pedału, III do pedału, II do I, III do II, wyłącznik subb-supper; osobne wyłączniki języczków: omnes, puzon , trąba , obój , róg , ranket .
  19. ↑ Piotr Klemeński –  stypendysta w Pontificio Istituto di Musica Sacra w Rzymie.
  20. ↑ Andrzej Ginko – absolwent warszawskiej i wiedeńskiej Akademii Muzycznej.
  21. ↑ Jan Szydło – organista kościoła farnego w Łańcucie, założyciel Łańcuckiego Towarzystwa Muzycznego.
  22. ↑ J. Dziadek-Wilk, Z dziejów Kościoła i Parafii św. Antoniego w Chorzowie 1934-2004, Chorzów 2005, s.44.

Linki zewnętrzne

Parafie dekanatu Chorzów Batory
Parafie dekanatu chorzowskiego
dawne parafie dekanatu
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot