Pierwsza dama Polski
Obecnie Pierwsza dama Polski stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Ludzie coraz częściej starają się zrozumieć i zbadać różne aspekty i zastosowania Pierwsza dama Polski, czy to w sferze zawodowej, akademickiej, czy osobistej. Temat ten został umieszczony jako centralny punkt dyskusji i debaty w różnych obszarach, wywołując głębokie refleksje i analizy na temat jego wpływu i znaczenia we współczesnym życiu. Pierwsza dama Polski zapoczątkował dużą liczbę badań, projektów i produkcji kulturalnych, które miały na celu zrozumienie i zastosowanie jego koncepcji w innowacyjny i kreatywny sposób. W tym artykule zbadamy wiele wymiarów i perspektyw, jakie oferuje Pierwsza dama Polski, a także jego znaczenie w bieżącym kontekście.
 Flaga Rzeczypospolitej Polskiej | |
| Obecna Pierwsza dama | |
.jpg) Agata Kornhauser-Duda | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obecna Pierwsza dama | |
| Obecna od |
6 sierpnia 2015 |
| Strona internetowa | |
Pierwsza dama Rzeczypospolitej Polskiej, także Prezydentowa – nieformalny tytuł grzecznościowy i protokolarny stosowany na określenie małżonki prezydenta Polski.
Pierwsza dama
Z pełnieniem roli pierwszej damy nie wiążą się żadne uprawnienia polityczne. Pełni jedynie funkcje reprezentacyjne i ceremonialne. Między innymi towarzyszy głowie państwa podczas oficjalnych spotkań czy wystąpień. Małżonki prezydentów zarówno w Polsce, Stanach Zjednoczonych Ameryki i innych państwach nie otrzymują wynagrodzenia, choć np. Betty Ford i Rosalynn Carter, które aktywnie udzielały się w różnych programach społecznych, poruszały publicznie kwestię stałej pensji dla pierwszej damy.
Określenie pierwsza dama jest kalką językową z języka angielskiego (first lady), które w USA pojawia się w II połowie XIX wieku, zaś w polszczyźnie pod koniec XX wieku m.in. w prasie na początku 1989 przy okazji przedstawienia Barbary Bush i jej poprzedniczek czy w publikacji z 1993 gdzie zwrotem First Lady III Rzeczypospolitej nazwano Danutę Wałęsę.
W odniesieniu do małżonek głów państwa polskiego zwrot pierwsza dama zaczął być stosowany dopiero w III Rzeczypospolitej. W II RP w odniesieniu do małżonki prezydenta używano zwrotu pani prezydentowa lub np. pani Michalina Mościcka. Taką formę stosowano również wobec małżonek prezydentów innych państw – też i w okresie Polski Ludowej, np. w publikacji Interpress Publishers dotyczącej wizyty prezydenta Nixona w Warszawie są zwroty: president Richard Nixon with Mrs. Nixon, Edward Gierek with Mrs. Gierek. Jednak współcześnie w publicystyce częstą praktyką jest określanie tym tytułem partnerek przywódców państwa polskiego z lat 1918–1989 (tj. żon: prezydentów, przewodniczących Rady Państwa, a nawet przywódców partii komunistycznej).
W okresie PRL, z racji braku jednoosobowego urzędu głowy państwa, funkcje reprezentacyjne pełnił Przewodniczący Rady Państwa. Podczas oficjalnych spotkań, gdy wymagała tego sytuacja, towarzyszyła mu małżonka. Było tak np. podczas wizyty prezydentów USA Richarda Nixona w 1972, George’a Busha w 1989 roku, czy też cesarza Iranu Rezy Pahlawi w 1977. W takich uroczystościach brali również udział I sekretarze PZPR z małżonkami, którzy, podobnie jak w pozostałych państwach komunistycznych, de facto stali na czele państwa. W dniu 1 sierpnia 1975 w Helsinkach przywódcy 35 państw europejskich oraz Kanady i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej podpisali Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – w imieniu państw komunistycznych podpisy złożyli pierwsi sekretarze partii rządzących (w imieniu PRL Edward Gierek) i w ten sposób uznano de facto najwyższe stanowisko partyjne za odpowiadające głowie państwa.
Lista partnerek życiowych i małżonek polskich przywódców państwowych
II Rzeczpospolita (1918–1939)
Żona Gabriela Narutowicza, Ewa Narutowicz, zmarła w 1920 roku, czyli 2 lata przed objęciem funkcji prezydenta przez jej męża. W związku z tym Gabriel Narutowicz był wdowcem i jego żony nie należy nazywać pierwszą damą.
| Zdjęcie | Małżonka | Małżonek | W latach |
|---|---|---|---|
| Żony naczelnika państwa | |||
|
Maria Piłsudska | Józef Piłsudski | 1918–1921 |
|
Aleksandra Piłsudska | 1921–1922 | |
| Żony prezydentów II RP | |||
|
Maria Wojciechowska | Stanisław Wojciechowski | 1922–1926 |
.jpg)
|
Michalina Mościcka | Ignacy Mościcki | 1926–1932 |
|
Maria Mościcka | 1933–1939 | |
Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1990)
Stanisław Ostrowski oraz Edward Bernard Raczyński, pełniący funkcję prezydenta w latach 1972–1979 i 1979–1986, byli wdowcami.
| Zdjęcie | Małżonka | Małżonek | W latach |
|---|---|---|---|
| Żony prezydentów RP na uchodźstwie | |||
| Jadwiga Raczkiewicz | Władysław Raczkiewicz | 1939–1947 | |
| Ewelina Zaleska | August Zaleski | 1947–1972 | |
| Anna Sabbat | Kazimierz Sabbat | 1986–1989 | |
.JPG)
|
Karolina Kaczorowska | Ryszard Kaczorowski | 1989–1990 |
Rzeczpospolita Polska (1947–1952) i PRL (1989)
| Zdjęcie | Małżonka | Małżonek | W latach |
|---|---|---|---|
| Żona prezydenta RP/PRL | |||
| Janina Górzyńska | Bolesław Bierut | 1947–1952 | |
| Żona prezydenta PRL | |||
| Barbara Jaruzelska | Wojciech Jaruzelski | 1989 | |
III Rzeczpospolita (od 1989 roku)
| Zdjęcie | Małżonka | Małżonek | W latach | Źródło |
|---|---|---|---|---|
| Żony prezydentów III RP | ||||
| Barbara Jaruzelska | Wojciech Jaruzelski | 1989–1990 | ||
|
Danuta Wałęsa | Lech Wałęsa | 1990–1995 | |
|
Jolanta Kwaśniewska | Aleksander Kwaśniewski | 1995–2005 | |
_cropped.jpg)
|
Maria Kaczyńska | Lech Kaczyński | 2005–2010 | |
.jpg)
|
Anna Komorowska | Bronisław Komorowski | 2010–2015 | |
|
|
Agata Kornhauser-Duda | Andrzej Duda | od 2015 | |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b L. Pastusiak, Panie Białego Domu, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa, 1994, ISBN 83-7066-580-2, s. 5–7.
- ↑ Małgorzata Marcjanik: Pierwsza dama. Słownik Języka Polskiego, 2005-10-04. . (pol.).
- ↑ Damy w Białym Domu „Zwierciadło” z 1989.
- ↑ First Lady III Rzeczypospolitej w Kronika kobiet, Wydawnictwo „Kronika” – Marian B. Michalik, Warszawa, 1993, ISBN 83-900331-5-1, s. 620.
- ↑ A. Chojnowski, Ignacy Mościcki, prezydent Rzeczypospolitej 1 VI 1926 – 30 IX 1939 w Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej, Zakład Narodowy imienia Ossoliński Wydawnictwo, 1992, ISBN 83-04-03854-4, s. 224.
- ↑ President Nixon’s 24 hours in Warsaw, Interpress Publishers, Warsaw, 1972.
- ↑ Kamil Janicki: Pierwsze damy II Rzeczpospolitej. Znak, 2012. ISBN 978-83-240-2201-4.
- ↑ Emilia Padoł: Pierwsze damy komunizmu. wiadomości onet, 2014-01-28. .
- ↑ Edyta Bugowska: Nixon u Gierka, czyli pierwsza wizyta prezydenta USA w Polsce - przeczytaj esej!. 2010-02-03. . (pol.).
- ↑ Prezydenci USA w Polsce. Interia.pl. . (pol.).
- ↑ Wizyta Cesarza Iranu. „Trybuna Robotnicza”. 190, 1977.
- ↑ Kronika XX wieku, Marian B Michalik (oprac.), Eugeniusz Duraczyński (oprac.), Jolanta M Michasiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo „Kronika”, 1991, s. 1102, ISBN 83-900331-0-0, OCLC 834073689.
- ↑ J. Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa, 1992, ISBN 83-7066-208-0, s. 126.
- ↑ Komunikaty. Wigilia w Miej. Zakładach Opieki nad Dziećmi. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 294 z 29 grudnia 1938.
- ↑ Danuta B. Łomaczewska: Stanisław Ostrowski. Ostatni Prezydent królewskiego stołecznego miasta Lwowa. .
- ↑ Polka o niespożytej energii. Rzeczpospolita, 1998-10-30. . (pol.).
- ↑ Genealogia rodziny.
- ↑ Pierwsze Damy wolnej Polski. wp.pl.
- ↑ Sławomir Cenckiewicz: Danuta na odsiecz Lechowi. Sławomir Cenckiewicz o biografii żony Lecha Wałęsy. U nas pełna wersja. wPolityce.pl, 2011-12-02. . (pol.).
- ↑ Aleksandra Krzyżaniak-Gumowska: Kwaśniewska: Polki radzą sobie w kryzysie. Wysokie Obcasy, 2009-06-21. . (pol.).
- ↑ Maria Kaczyńska. LechKaczyński.org. . (pol.).
- ↑ Maria Kaczyńska, Pierwsza Dama RP 2005-2010. TVN24, 2010-04-11. . (pol.).
- ↑ Ceremonia zaprzysiężenia Prezydenta RP. Prezydent.pl, 2010-08-06. . (pol.).
- ↑ Agata Kornhauser-Duda. www.prezydent.pl. . (pol.).