Plac Wyzwolenia w Katowicach
W dzisiejszym świecie Plac Wyzwolenia w Katowicach stał się bardzo istotnym tematem. Wywierając znaczący wpływ na różne aspekty społeczeństwa, Plac Wyzwolenia w Katowicach przykuł uwagę wielu ekspertów i uczonych pragnących zrozumieć jego wpływ i implikacje. Od momentu powstania do chwili obecnej Plac Wyzwolenia w Katowicach wywołał debaty, dyskusje i refleksje w różnych obszarach, w tym w polityce, ekonomii, kulturze i technologii. W tym artykule szczegółowo zbadamy zjawisko Plac Wyzwolenia w Katowicach, analizując jego pochodzenie, obecny rozwój i możliwe przyszłe trendy.
| Janów-Nikiszowiec | |
 Widok ogólny na plac Wyzwolenia od strony południowo-zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°14′37,6″N 19°04′55,8″E/50,243764 19,082174
| |
Plac Wyzwolenia w Katowicach – plac położony w katowickiej dzielnicy Janów-Nikiszowiec, powstały około 1907–1908 roku. Jest to centralny plac historycznego założenia urbanistycznego osiedla patronackiego Nikiszowiec, popularnie nazywany rynkiem nikiszowieckim. Z placem sąsiaduje skwer Emila i Georga Zillmannów.
Historia
Plac powstał wraz z budową osiedla Nikiszowiec, rozpoczętą w 1907 roku, zgodnie z założeniem projektantów – Georga i Emila Zillmannów. Jego południowo-wschodnią część miał zamykać budynek kościoła parafialnego. Do 1921 roku nosił nazwę Kirchplatz, od 1921 roku – plac Kościelny (od 1926 jako plac Marszałka Józefa Piłsudskiego). W budynku mieszkalnym przy placu znajdował się konsum – restauracja z szynkiem i salą widowiskową. W 1914 roku na centralnym placu rozpoczęto budowę kościoła, jednak prace przerwała I wojna światowa. Ukończono go dopiero w 1927 roku.
W latach niemieckiej okupacji Polski (1939–1945) plac nosił nazwę Kirchplatz, natomiast od 1945 roku funkcjonuje obecna nazwa. W latach 1952–1962 w budynku przy placu Wyzwolenia funkcjonowała świetlica zakładowa, prowadząca działalność kulturalno-oświatową.
W 2010 roku plac zmodernizowano. Został wyłączony z ruchu kołowego dla samochodów, przejeżdżają natomiast przez niego autobusy ZTM (zlokalizowany jest tu przystanek Nikiszowiec Kościół). Na placu ułożono granitową kostkę w miejsce stuletniej kostki brukowej, znajdującej się wcześniej pod asfaltem. W 2011 roku Nikiszowiec został uznany za pomnik historii. Upamiętnia to tablica na fasadzie jednego z budynków przy placu Wyzwolenia.
-
Plac Wyzwolenia w 1912 roku -
Plac Wyzwolenia w trakcie trwającej modernizacji w czerwcu 2010 roku -
.jpg)
Obiekty zabytkowe
Plac sąsiaduje z neobarokowym kościołem pw. św. Anny. Przy placu zlokalizowane są także budynki mieszkalne i usługowe, posiadające charakterystyczne podcienia. Plac to niewielki trójkątny ryneczek osiedla, przy którym ulokowano szereg obiektów użyteczności publicznej.
19 sierpnia 1978 roku osiedle robotnicze Nikiszowiec wpisano do rejestru zabytków (nr rej.: A/1230/78). Granice ochrony obejmują cały układ przestrzenny osiedla między ulicami: Szopienicką, Zofii Nałkowskiej, torami kolejowymi i ulicą Giszowiecką oraz zespół zabudowań dawnego szpitala wraz z najbliższym otoczeniem (ulice: księdza Ficka, Giszowiecka, Odrowążów, Czechowa, Janowska, św. Anny, Garbarska, Rymarska, Zofii Nałkowskiej, Szopienicka, plac Wyzwolenia).
Obiekty zabytkowe, znajdujące się przy placu Wyzwolenia, pochodzące z lat 1908–1918:
- budynki mieszkalne (pl. Wyzwolenia 1–16),
- zespół budynków szkolnych (pl. Wyzwolenia 17–19),
- kościół św. Anny z plebanią (pl. Wyzwolenia 21).
W 2017 odnowiono charakterystyczne róże na fasadzie budynku przy pl. Wyzwolenia 4.
Instytucje
Przy placu swoją siedzibę mają m.in. (stan na listopad 2020 roku): parafia św. Anny w Katowicach-Janowie (pl. Wyzwolenia 21), Szkoła Podstawowa nr 53 (pl. Wyzwolenia 18), Urząd Pocztowy Katowice 16 (pl. Wyzwolenia 4), firmy handlowo-usługowe oraz ośrodek szkolenia kierowców.
Zobacz też
- Historia Katowic
- Place w Katowicach
- Ulica Zamkowa w Katowicach
- Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach
Przypisy
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. bip.um.katowice.pl. . (pol.).
- ↑ Route 4. Nikiszowiec – or the "Nikisz". katowice.eu. . (ang.).
- ↑ a b OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. openstreetmap.org. . (pol.).
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 7. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 9. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 49. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 280.
- ↑ a b Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 136, 137. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 8. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 269. ISBN 978-83-7164-636-2.
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 72. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 104. ISBN 978-83-87727-68-0.
- ↑ Spotkania z mieszkańcami. katowice.eu. . (pol.).
- ↑ Rewitalizacja miasta − budowa oddziału Muzeum Historii Katowic przy ul. Rymarskiej 4. katowice.eu. . (pol.).
- ↑ Anna Malinowska: Po wybrukowanym rynku na Nikiszowcu hula tylko wiatr. katowice.wyborcza.pl, 2010-11-25. . (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. . . (pol.).
- ↑ Rynek w katowickim Nikiszowcu już na ukończeniu. dziennikzachodni.pl. . (pol.).
- ↑ Anna Malinowska: Stara kostka wróci na Nikiszowiec. Ale nie na rynek. katowice.wyborcza.pl, 2010-06-16. . (pol.).
- ↑ Remont rynku w Nikiszowcu. Będzie nowa nawierzchnia. www.mmsilesia.pl. . (pol.).
- ↑ Dz.U. z 2011 r. nr 20, poz. 101.
- ↑ Anna Malinowska: Znany zakład fotograficzny znika z Nikiszowca. Jego miejsce zajmuje Ewa Minge. katowice.wyborcza.pl, 2018-03-21. . (pol.).
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007–2013. www.bip.um.katowice.pl. . (pol.).
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. wkz.katowice.pl. . (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wykaz obiektów chronionych poprzez wpis do rejestru zabytków. bip.um.katowice.pl. . (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 129.
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 235. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ Rzymskokatolicka Parafia Świętej Anny: Kontakt. sw-anna.wiara.org.pl. . (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Szkoła Podstawowa nr 53 przy Placu Wyzwolenia 18 w Katowicach. bip.um.katowice.pl. . (pol.).
- ↑ Poczta Polska - Urząd Pocztowy Katowice 16. mojekatowice.pl. . (pol.).
- ↑ Ośrodek Szkolenia Kierowców MATRIX. oskmatrix.prv.pl. . (pol.).
