Prasa gadzinowa
W tym artykule szczegółowo omówimy temat Prasa gadzinowa. Od jego początków po dzisiejsze znaczenie, uwzględnimy pod lupą wszystkie aspekty związane z Prasa gadzinowa. Naszym celem jest zaoferowanie naszym czytelnikom pełnego i szczegółowego spojrzenia na ten temat, dostarczając bezcennych informacji, które pozwolą im lepiej zrozumieć jego znaczenie i wpływ w różnych obszarach. Poprzez wyczerpującą analizę i prezentację odpowiednich danych zagłębimy się w Prasa gadzinowa, aby odkryć jego implikacje i zakres w różnych kontekstach. Bez wątpienia Prasa gadzinowa to bardzo istotny temat, który zasługuje na dokładne zbadanie i właśnie tym zajmiemy się na kolejnych stronach. Przygotuj się więc na fascynującą podróż przez Prasa gadzinowa.
_Czerwony_Sztandar.jpg)
Prasa gadzinowa (również pismo gadzinowe, gadzinówka, gadzinowiec, szmata, szmatławiec, kurwar i ścierwoniak) – powszechne w czasach okupacji niemieckiej i sowieckiej określenie polskojęzycznej prasy, wydawanej przez administrację okupacyjną w Generalnym Gubernatorstwie oraz zachodnich obwodach ZSRR, w miejsce zlikwidowanych polskich tytułów prasowych.
Najbardziej znane tytuły na terenie okupacji niemieckiej to: „Nowy Kurier Warszawski”, „Kurier Częstochowski”, „Goniec Krakowski”, „Dziennik Radomski”, „Goniec Codzienny”, „Ilustrowany Kurier Polski”, „Gazeta Lwowska”, „Fala”. Gadzinówkami okupanta sowieckiego były „Prawda Wileńska”, „Prawda Komsomolska”, „Wolna Łomża” i „Czerwony Sztandar” we Lwowie.
Prasa gadzinowa miała na celu kształtowanie pożądanego przez okupanta sposobu myślenia u ludności na okupowanych terenach przez odpowiednią interpretację wydarzeń politycznych i militarnych, podkreślanie potęgi państw okupacyjnych i trwałości okupacyjnego status quo, odwołując się jednocześnie do najniższych gustów i potrzeb w sferze kultury i oświaty. Dla opinii publicznej za granicą miała stwarzać pozytywny obraz życia w okupowanej Polsce.
Współpraca z prasą gadzinową była uznawana przez Polskie Państwo Podziemne za kolaborację.
W latach osiemdziesiątych XX wieku mianem tym określano gazety, które odzyskały prawo publikowania w okresie stanu wojennego.
W szerszym znaczeniu gadzinówka to pismo służące za pieniądze niecnej sprawie, korzystające z niegodziwych funduszy; prasa służącą rządowi zaborcy, okupanta czy systemu totalitarnego.
Pochodzenie nazwy
Określeniu temu dała początek gazeta „Godzina Polski”, wydawana w Warszawie i Łodzi przez okupacyjne władze niemieckie podczas I wojny światowej. Ukazywała się w latach 1915–1918 a jej wydawcą był proniemiecki „król prasy” ze Śląska, Adam Napieralski. Gazeta ta była w Warszawie nazywana „Gadziną Polską”, a potem potocznie „gadzinówką”.
Według innej koncepcji, nazwa pochodzi od tajnego „funduszu gadzinowego” (niem. Reptilienfonds), który utworzono w czasach Ottona von Bismarcka. Jego celem było pozyskiwanie przychylności dziennikarzy mających rozpowszechniać informacje propagandowe – korzystne z punktu widzenia rządu Prus. Nazwa funduszu pochodzi od określenia „gady” (niem. Reptilien), którego użył Bismarck w 1869 roku wobec zwolenników wydziedziczonej dynastii hanowerskiej. Fundusz pochodził ze skonfiskowanego majątku tej dynastii.
Przypisy
- ↑ a b Gadzinowe pisma. Encyklopedia Gutenberga. .
- ↑ Bronisław Wieczorkiewicz: Gwara warszawska dawniej i dziś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 288.
- ↑ a b Grzegorz Hryciuk, Polacy we Lwowie 1939-1944. Życie codzienne., Warszawa 2000, wyd. Książka i Wiedza, ISBN 83-05-13148-3, rozdział „Polskojęzyczna prasa gadzinowa”, s. 102–105.
- ↑ a b gadzinowa prasa, Encyklopedia PWN .
- ↑ Maciej Wilamowski, Konrad Wnęk, Lidia A. Zyblikiewicz, Leksykon polskich powiedzeń historycznych. Jacek Gawłowski (ilustr.), Kraków: Znak, 1998, s. 41, ISBN 83-7006-880-4, OCLC 830191934.
- ↑ Słownik języka polskiego: Tom 2;Tom 2, 1960.
- ↑ Gadzinówka. pwn.pl. .
- ↑ Henryk Zieliński: Historia Polski 1914-1939. Wrocław: Ossolineum, 1983, s. 39. ISBN 83-04-00712-6.
- ↑ Jadwiga Weydel Dmochowska: Dawna Warszawa: wspomnienia. Warszawa: PIW, 1958, s. 476.
- ↑ Marek Wąs. Gadzinowi dziennikarze. „Ale Historia”. 7/2013 (57), s. 6–7, 2013-02-15.
- ↑ Gadzi fundusz Bismarcka , Antykorupcja .