Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce
W tym artykule temat Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce zostanie omówiony z różnych perspektyw i dyskusji. Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce to temat, który wywołał zainteresowanie i debatę w różnych obszarach, generując ogromne oczekiwania wśród ekspertów i ogółu społeczeństwa. W poniższych wierszach zostaną zbadane implikacje, reperkusje i możliwe rozwiązania związane z Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce, aby zaoferować wszechstronną i pouczającą wizję na ten temat. Co więcej, różne opinie i podejścia zostaną wzięte pod uwagę w celu wzbogacenia analizy i zapewnienia wielowymiarowego spojrzenia na Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce.
Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce – fala protestów społecznych zorganizowanych przez fundację Akcja Demokracja, Komitet Obrony Demokracji, ruch Obywatele RP i inicjatywę „Wolne Sądy”, która rozpoczęła się w 2018 po komunikacie Kancelarii Prezydenta RP dotyczącym przejścia w stan spoczynku sędziów oraz pierwszej prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzaty Gersdorf przed przewidzianym przez konstytucję końcem pełnionej obecnie kadencji.
Przebieg
12 lipca 2017 na posiedzeniu Sejm przyjął przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz nowelizację ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, która była inicjatywą poselską PiS. Obie ustawy miały na celu reformę wymiaru sprawiedliwości.
Nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym
20 lipca 2017 sejm uchwalił nową ustawę o Sądzie Najwyższym, która przewiduje m.in. możliwość przeniesienia obecnych sędziów SN w stan spoczynku. Nowa ustawa przewiduje m.in. utworzenie trzech nowych Izb Sądu Najwyższego, zmiany w trybie powoływania sędziów SN i umożliwienie przeniesienia obecnych sędziów w stan spoczynku.
W myśl zapisów ustawy przymusowo opuścić stanowiska miałoby 27 z 74 sędziów Sądu Najwyższego, którzy osiągają wiek emerytalny. Jednocześnie nowa ustawa przewiduje rozszerzenie liczby sędziów do 120. Daje to możliwość uzupełnienia w niemal 2/3 składu sędziowskiego sędziami nominowanymi przez stronę rządową, zdominowaną przez PiS.
Zgodnie z zapisanymi w ustawie zmianami z SN powinna odejść I prezes prof. Małgorzata Gersdorf przed końcem trwającej sześć lat (2014–2020). Umocowanie prawne kadencyjności prezesów SN zapisane jest w art. 183 Konstytucji: „Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego.” Krytycy ustawy podkreślają niezgodność z tymi zapisami, natomiast obrońcy ustawy podnoszą, że prof. Gersdorf jest przede wszystkim sędzią i podlega przepisom ustaw na równi z innymi sędziami i powinna przejść w stan spoczynku w chwili osiągnięcia 65 roku życia.
Uchwała Sądu Najwyższego
Rzecznik prasowy Sądu Najwyższego sędzia Michał Laskowski po zakończeniu posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego 28 czerwca 2018 przekazał, że 63 sędziów uczestniczących w spotkaniu jednogłośnie przyjęło dwie uchwały.
„My sędziowie Sądu Najwyższego stwierdzamy, że sędzia SN prof. Małgorzata Gersdorf zgodnie z bezpośrednio stosowanym art. 183 ust 3 konstytucji pozostaje do dnia 30 kwietnia 2020 r. pierwszym prezesem SN, kierującym instytucją, w której pełnimy naszą służbę społeczeństwu” – głosi uchwała. „Uznajemy, że nie można, zgodnie z regułami obowiązującymi w prawie, nie można w trybie ustawy, zmieniać jasnej, kategorycznej i pełnej normy, wynikającej wprost z konstytucji. Tam kadencja I prezesa SN została uregulowana i zgodnie z zasadami prawodawstwa obowiązuje zakaz regulowania tej samej materii w drodze ustawy, a więc aktu, który zawsze powinien być zgodny z konstytucją” – dodał Laskowski.
W drugiej uchwale Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego podkreślono, że „niezgodna z art. 180 ust. 1 konstytucji regulacja zawarta w art. 111 par. 1 ustawy o Sądzie Najwyższym z dniem 4 lipca 2018 usuwa ze składu SN znaczną liczbę sędziów” i że „Stanowi to oczywiste naruszenie przez władzę ustawodawczą jednej z podstawowych gwarancji niezależności sądownictwa i już w najbliższym czasie istotnie zakłóci normalne funkcjonowanie sądów”.
Protesty w kraju
Protesty odbyły się w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Nowym Sączu i Koszalinie, a także w Gdańsku, Poznaniu, Bydgoszczy, Wrocławiu, Szczecinie, Lublinie, Rzeszowie, Toruniu, Białymstoku, Kielcach, Olsztynie, Opolu, Krośnie, Busku-Zdroju, Sandomierzu, Starachowicach i innych miastach.
W Warszawie do zgromadzonych protestujących na pl. Krasińskich przemawiali m.in. były prezydent Lech Wałęsa, sędzia Igor Tuleya, sekretarz generalny Amnesty International Salil Shetty oraz prof. Marcin Matczak. W Krakowie przemawiał m.in. sędzia Waldemar Żurek.
3 lipca 2018 pod Sądem Okręgowym w Gdańsku odbyła się manifestacja, na której obecni byli m.in. Lech Wałęsa, europoseł Jarosław Wałęsa, wiceprezydenci Gdańska Aleksandra Dulkiewicz i Piotr Grzelak, a także lider pomorskiego KOD-u Radomir Szumełda. Zdaniem protestujących w Gdańsku „ustawa jest niezgodna z Konstytucją, bowiem niezawisłych Sędziów SN, którzy zostali zmuszeni do przejścia w stan spoczynku, zastąpią osoby nominowane przez Krajową Radę Sądowniczą w pełni kontrolowaną przez polityków. Upolityczniona Rada swoimi nominatami uzupełni ponad 60 proc. składu Sądu Najwyższego”.
Protesty Polaków za granicą
Zagranicznym podróżom Andrzeja Dudy towarzyszyły protesty środowisk polonijnych w Nowym Jorku w USA, w Melbourne i Sydney w Australii oraz w Auckland i Wellington w Nowej Zelandii.
Przeciwko łamaniu zapisów konstytucji przez Andrzeja Dudę zaprotestowała też Polonia z Chicago.
Reakcje za granicą
Komisja Europejska ogłosiła wszczęcie procedury wobec Polski, zarzucając ustawom niezgodność z europejskimi standardami i łamanie polskiej konstytucji. Rzecznik Komisji Europejskiej Margaritis Schinas powiedział 2 lipca 2018: Biorąc pod uwagę brak postępu i nadchodzące wdrożenie nowego reżimu emerytalnego dla sędziów Sądu Najwyższego, Komisja Europejska zdecydowała w trybie pilnym o uruchomieniu procedury o naruszenie prawa Unii Europejskiej.
Mick Jagger w czasie koncertu The Rolling Stones w Warszawie 8 lipca 2018 wsparł demonstrujących wypowiedzianymi po polsku słowami: „Jestem za stary, żeby być sędzią, ale dość młody, by śpiewać” i dodał: „Byliśmy tu w 1967. Pomyślcie, ile osiągnęliście od tego czasu. Niech Bóg będzie z Wami”.
Przeciwko ograniczaniu wolności mediów, niezawisłości sądów i łamaniu konstytucji wystąpił też Roger Waters w czasie koncertu w Gdańsku w ramach trasy Us+Them 5 sierpnia 2018 r.
Prasa zagraniczna
Protesty Polaków w obronie sądów odbiły się echem za granicą. „New York Times” opisał polskie demonstracje na pierwszej stronie. Publikacje pojawiły się także w „The Guardian” oraz BBC. O antyrządowych manifestacjach donosiły też m.in. CNBC, The Washington Post. O poparciu Unii Europejskiej dla racji protestujących informowały Vatican News.
Zobacz też
- kryzys sejmowy w Polsce
- kryzys wokół Sądu Najwyższego w Polsce
- kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce
- protesty przeciwko zmianom w sądownictwie w Polsce
Przypisy
- ↑ Walka o Sąd Najwyższy trwa. Impas w sprawie I prezesa SN [RELACJA NA ŻYWO] , Newsweek.pl, 6 lipca 2018 .
- ↑ To nie koniec walki o Sąd Najwyższy. Protesty pod Senatem i Pałacem Prezydenckim , Newsweek.pl, 24 lipca 2018 .
- ↑ Kancelaria Prezydenta: od środy pracami Sądu Najwyższego kieruje sędzia Iwulski (www.tvn24.pl). 5 lipca 2018. .
- ↑ Sejm uchwalił ustawy reformujące sądownictwo. 2017-07-12. .
- ↑ Nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Co zmieniają poprawki PiS. 20.7.2017. .
- ↑ Christian Davies: Poland’s supreme court constitutional crisis approaches a standoff. 2.7.2018. .
- ↑ a b c d Protesty w obronie Sądu Najwyższego. Lech Wałęsa o PiS: „Cały świat ich wyśmiewa”. 4 lipca 2018. .
- ↑ a b Uchwała Sądu Najwyższego: profesor Gersdorf pozostaje pierwszym prezesem do 2020 roku. 28 czerwca 2018. .
- ↑ Protesty w polskich miastach w obronie Sądu Najwyższego. 3 lipca 2018. .
- ↑ Protest w Gdańsku w obronie sądów. 3 lipca 2018. .
- ↑ Dziwne zachowanie Pierwszej Damy w Nowym Jorku. Co mówi o wizerunku pary prezydenckiej?. .
- ↑ Protest KOD pod Białym Domem. „Hasłem dnia jest KONSTYTUCJA”. .
- ↑ W koszulkach z napisem „Konstytucja”. 44 przedstawicieli Polonii wita prezydenta Dudę w Australii (www.tvn24.pl). .
- ↑ „Historia okryje Cię hańbą, Duda”. Protesty Polonii w Australii i Nowej Zelandii. .
- ↑ Prezydent w Nowej Zelandii. Polacy przypomną mu o konstytucji. .
- ↑ Polacy w stolicy Nowej Zelandii protestują w milczeniu i piszą list do premier Jacindy Ardern w obronie polskich sądów. .
- ↑ We protest against Andrzej Duda, the President who repeatedly violated the Constitution. .
- ↑ Komisja Europejska się spóźniła? W Sądzie Najwyższym nie widzą „bezpośredniego przełożenia” (www.tvn24.pl). 3 lipca 2018. .
- ↑ Jagger mówił o sędziach, a Brudziński na to... „Obawiałem się pretensji Charliego Wattsa”. 9 lipca 2018. .
- ↑ Roger Waters w Gdańsku w koszulce z napisem: „Konstytucja. #KOD”. Odpowiada mu owacja fanów i skandowanie hasła. 6 sierpnia 2018. .
- ↑ Poland sees mass protests after sweeping court reforms: Here’s what you need to know. 4 lipca 2018. .
- ↑ Protests in Poland against government judicial overhaul. 4 lipca 2018. . .
- ↑ Massive Protests In Poland Over Judicial Law. 4 lipca 2018. .