Ropa (dopływ Wisłoki)
W dzisiejszym świecie Ropa (dopływ Wisłoki) przyjął fundamentalną rolę w społeczeństwie. Niezależnie od tego, czy na poziomie osobistym, zawodowym czy akademickim, Ropa (dopływ Wisłoki) wywarł znaczący wpływ na sposób, w jaki żyjemy, pracujemy i odnosimy się do innych. Dlatego niezwykle ważne jest, aby w pełni zrozumieć rolę, jaką Ropa (dopływ Wisłoki) odgrywa w naszym codziennym życiu i jak możemy ją najlepiej wykorzystać. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Ropa (dopływ Wisłoki), od jego powstania po ewolucję i implikacje, jakie ma w dzisiejszym świecie. Ponadto przeanalizujemy możliwe możliwości i wyzwania, jakie wynikają z obecności Ropa (dopływ Wisłoki) w naszym społeczeństwie.
 Rzeka Ropa koło Biecza | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kontynent | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Województwo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rzeka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 78,7 km | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Powierzchnia zlewni |
974,1 km² | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Źródło | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | Jaworzynka Beskid Niski | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wysokość |
790 m n.p.m. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ujście | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Recypient | Wisłoka | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wysokość | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ropa – rzeka w południowej Polsce (województwo małopolskie), w górnym biegu Blechnarka. Lewobrzeżny dopływ Wisłoki w 105 km jej biegu.
Ropa płynie z najwyższych pasm Beskidu Niskiego przez Obniżenie Gorlickie do Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej. Rzeka Ropa jest źródłem wody pitnej dla uzdrowiska Wysowa oraz dla miasta Gorlice – ujęcie w Ropicy Polskiej. Nazwa rzeki ma prawdopodobnie etymologię celtycką. Ropę (podobnie jak Białą Tarnowską) cechuje bardzo duża zmienność przepływów – od głębokich i długotrwałych niżówek do katastrofalnych powodzi. Do momentu oddania do użytku zbiornika Klimkówka najniższe przepływy w miejscowości Ropa osiągały 200 l/s, w Jaśle 500 l/s. Aktualnie zbiornik dysponuje na rzece przepływy gwarantowane nie niższe niż 2 m³/s. Zmienność stanów wody u ujścia Ropy do Wisłoki (posterunek Topoliny) wynosi od 21 cm (przy przepływie ok. 0.5 m³/s w okresie sprzed budowy zbiornika) do 691 cm (przy przepływie 858 m³/s).
Charakterystyka
- Źródło w Beskidzie Niskim, na wysokości ok. 790 m n.p.m., prawie pod samym głównym grzbietem wododziałowym Karpat, na pd. stokach Jaworzynki i pd.-wsch. stokach Wysokiego Wierchu.
- Długość: 78,7 km
- Wielkość dorzecza: 974,1 km².
- Główne dopływy: Młynówka, Bielanka, Bystrzanka, Sękówka, Moszczanka, Strzeszynianka, Kobylanka, Libuszanka, Sitniczanka, Olszynka, Bednarka, Zdynia, Stróżowianka.
- Miejscowości leżące nad Ropą: Blechnarka, Wysowa-Zdrój, Hańczowa, Uście Gorlickie, Klimkówka, Ropa, Szymbark, Ropica Polska, Gorlice, Klęczany, Kobylanka, Libusza, Korczyna, Biecz, Siepietnica, Skołyszyn, Przysieki, Trzcinica i Jasło.
- W Klimkówce zapora wodna.
Historia
Dorzecze Ropy zostało skolonizowane przez Kazimierza III Wielkiego, który „zakładał wsie na prawie niemieckim u podnóża Beskidów oraz granicy ze Śląskiem; wokół Myślenic, Tymbarku, Grybowa, Ciężkowic, a także w dorzeczu Ropy, Wisłoki oraz na pograniczu z Rusią Czerwoną. Wśród osadników było około 25% Niemców. Sąsiadującą z Małopolską Ruś Czerwoną zamieszkiwało w średniowieczu sporo Niemców, i to w zwartych nieraz skupiskach. Ruś Czerwona leżała wzdłuż ważnej drogi handlowej Śląsk – Kraków – Lwów – Morze Czarne (zob. DK28), co sprzyjało osiedlaniu na tych terenach Niemców ze Śląska i Krakowa. Osadnictwo na tych obszarach było jednak późniejsze i przypada na połowę XIV wieku”.
W roku 1869 dorzecze Ropy i okolic opisał m.in. Wincenty Pol:
- Na obszarze Wisłoki uderza nas fakt inny; całą tę okolicę, którą obszar Wisłoki, Ropy, Jasły, Jasełki i średniego Wisłoka zajmuje, osiedli tak zwani Głuchoniemcy od dołów Sanockich począwszy, to jest od okolicy Komborni, Haczowa, Trześniowa aż po Grybowski dział: Gorlice, Szymbark i Ropę od wschodu na zachód, ku północy aż po ziemię Pilźniańską, która jest już ziemią województwa Sandomierskiego. Cała okolica Głuchoniemców jest nowo-siedlinami Sasów; jakoż strój przechowali ten sam co węgierscy i siedmiogrodzcy Sasi. Niektóre okolice są osiadłe przez Szwedów, ale cały ten lud mówi dzisiaj na Głuchoniemcach najczystszą mową polską dijalektu małopolskiego, i lubo z postaci odmienny i aż dotąd Głuchoniemcami zwany, nie zachował ani w mowie ani w obyczajach śladów pierwotnego swego pochodzenia, tylko że rolnictwo stoi tu na wyższym stopniu, a tkactwo jest powołaniem i głównie domowem zajęciem tego rodu.
Od schyłku średniowiecza Ropa była wykorzystywana gospodarczo. Jej wody poruszały koła wodne wielu młynów i tartaków, a w dolnym biegu na jej brzegach funkcjonowały liczne blichy (łąki do bielenia płótna). W drugiej połowie XIX w. tylko w okolicach Gorlic Ropa napędzała 13 młynów o łącznej liczbie 29 kamieni, 12 tartaków, młyn do mielenia kości oraz stęplarnię (do barwnego drukowania płótna).
Skażenie Ropy
12 maja 2007 odkryto śnięte ryby. Odcinek, na którym je znaleziono rozciąga się od mostu w Gorlicach do Ropicy Polskiej. Wśród śniętych ryb przeważały lipienie, piekielnice i klenie.[potrzebny przypis]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ropa, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 739.
- ↑ „ celtyckie nazwy rzek, głównie dopływów Wisły, jak Raba, Ropa, San i inne „ Światowit. Rocznik poświęcony archeologii i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej. Państwowe Wydawn. Naukowe. 1962. 254.; „ cytowane w literaturze, a więc: San, Raba, Ropa oraz braha albo bryja, sługa, hak, szczęka (patrz prace Mikołaja Rudnickiego, Jan Rozwadowskiego. Nazwy Wisły i jej dorzecza. Monografia Wisły. 2. – Studia nad rzek słowiańskich, I. Rozprawa. PAU. XLIII; przypisy tamże)” Janina Rosen-Przeworska. Tradycje celtyckie w obrzędowości Protosłowian. Ossolineum. 1964. str. 117; „Puisqu'il est impossible de les enumerer tous citons moins: Brda, Brenna, Bzura, Drwęca, Mroga, Nida, Raba, San, etc. Bzura selon Jan Michał Rozwadowski correspond avec Brigulos, Drwęca aves Druentia, Durance, Nida avec Nidder, Raba avec Raab, San avec Sadne et Sein.” Ethnologia Polona. Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk). 1981. p. 49.
- ↑ Uście Gorlickie, Encyklopedia PWN .
- ↑ Barbara Czopek-Kopciuch Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim. PAN IJP. Kraków. 1995. ISBN 83-85579-33-8 str. 7-8
- ↑ Wincenty Pol. Historyczny obszar Polski; rzecz o dijalektach mowy polskiej. Kraków 1869.
- ↑ Berezowski Stanisław: Powiat nad Ropą, w: „Poznaj świat” R. XIV, nr 6 (163), czerwiec 1966, s. 7-10.
Linki zewnętrzne
- Ropa, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 739.