Rynek w Chorzowie
W dzisiejszym świecie Rynek w Chorzowie stał się tematem ogólnego zainteresowania obejmującym szerokie spektrum zastosowań. Od wpływu na społeczeństwo po znaczenie w gospodarce światowej, badanie Rynek w Chorzowie zyskało niezaprzeczalne znaczenie w różnych dziedzinach wiedzy. W tym artykule zbadamy różne aspekty Rynek w Chorzowie i jego wpływ na nasze codzienne życie. Od jego początków do dzisiejszej ewolucji, zagłębimy się w szczegółową analizę, która pozwoli nam lepiej zrozumieć znaczenie i zakres Rynek w Chorzowie we współczesnym świecie.
| Centrum | |
 Rynek w Königshütte, niemiecka pocztówka z 1. połowy XX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Poprzednie nazwy |
plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, Adolf Hitler-Platz, Plac 1 Maja |
| Plan | |
| |
Położenie na mapie Chorzowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°17′50,2″N 18°57′17,4″E/50,297278 18,954833
| |
Rynek w Chorzowie (od 1935 roku plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, podczas okupacji hitlerowskiej Adolf Hitler-Platz, do 1992 roku Plac 1 Maja) – rynek w Chorzowie, w dzielnicy Centrum, założony w 2. połowie XIX wieku na miejscu miejskiego targowiska, w latach 70. XX wieku poważnie przekształcony poprzez wyburzenie części zabudowy i wzniesienie estakady nad jego płytą; w latach 2017–2019 przeprowadzono rewitalizację płyty Rynku.
Historia
Plac pod przyszły Rynek został wytyczony przy ratuszu miejskim, który wzniesiono w latach 1874–1876. Zniwelowano hałdy i zmieniono przebieg szosy łączącej Katowice z Bytomiem, aby nie przechodziła ona przez plac. Rynek powstał na miejscu użytkowanym jako plac targowy, które było wykorzystywane jako targowisko do 1905 roku, następnie kramy przeniosły się do otwartej w tymże roku Hali Targowej. Kształt Rynku ustalono pod koniec XIX wieku, kiedy to wytyczono ulice wzdłuż placu oraz wyznaczono parcele pod budowę kamienic. Rynek został obsadzony drzewami, powstały alejki i skwery z rabatami.
W 1919 roku na Rynku odbyła się demonstracja robotników pod gmachem inspekcji górniczej; w wyniku ostrzału prowadzonego przez wojsko zginęło 17 protestujących, a 21 zostało rannych.
Część zabudowy północnej i południowej pierzei Rynku, w tym secesyjne kamienice były wyburzane od 1976 pod budowę estakady z betonu sprężonego, której budowę rozpoczęto 26 sierpnia 1976. Pod jej budowę wyburzono także jedną z wizytówek Chorzowa, tj. most Wolności, wzniesiony w latach 1874–1876. Otwarcie estakady odbyło się 22 lipca 1979 roku w Narodowe Święto Odrodzenia Polski, w 35-lecie Polski Ludowej. Estakada o długości blisko 400 m przebiega nad Rynkiem po jego przekątnej, stanowi część drogi krajowej nr 79 dominuje w przestrzeni Rynku, a jej budowa spowodowała utratę jego rekreacyjnej funkcji. Wielokrotnie pojawiały się koncepcje wyburzenia estakady, które jednak nie doszły do skutku. W 2012 roku rozpoczęto przebudowę i wzmocnienie estakady, prace trwały ponad rok. W 2015 roku ukończono przebudowę układu komunikacyjnego na chorzowskim Rynku, utworzono centrum przesiadkowe Chorzów Rynek z czterema stanowiskami dla ruchu tramwajowego, przebudowano także układ drogowy.
W latach 2017–2019 przeprowadzono przebudowę płyty Rynku, której koszt wyniósł około 25–26 mln zł, dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wyniosło 6,05 mln zł, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia dołożyła ponad 3 mln zł, a 990 tys. zł pochodziło z budżetu państwa. Pod estakadą wybudowano cztery przeszklone pawilony usługowe, gdzie zlokalizowano restaurację Cho Cho, kawiarnio-księgarnię Dopełniacz wydawnictwa Sonia Draga, sklep Gryfnie, miejską galerię wystawienniczą, punkt informacji, biuro urzędu miasta i toaletę miejską oraz pokój dla matki z dzieckiem. Przed ratuszem położono wielkogabarytowe płyty betonowe, zainstalowano podświetlaną fontannę i dwa drewniane podesty z siedziskami z metalu, a także donice z siedziskami i ozdobne kule. Zasadzono 47 drzew, m.in. graby pospolite odmiany kolumnowej, 3417 krzewów, w tym cisy pospolite jako żywopłot oraz irgę wierzbolistną oraz 2070 cebulek krokusów, po obu stronach estakady utworzono trawniki; rabaty zajęły 1080 m², powierzchnia roślinna zajęła 27% Rynku. Przywieziono także palmę z Palmiarni Miejskiej w Gliwicach, co nawiązuje do palmy ustawionej na Rynku w latach 60. i 70. XX wieku. Prace budowlane prowadziły firmy PB Jaekel-Bud-Tech i Przedsiębiorstwo Robót Drogowych MPRD. Oficjalne otwarcie Rynku po przebudowie odbyło się 28 czerwca 2019 roku, któremu towarzyszyły wydarzenia kulturalne pod hasłem „Ruszmy na rynek!”.
Najważniejsze obiekty
- Rynek 1 – zabytkowy ratusz
- Rynek 7 – Galeria Sztuki Współczesnej w kamienicy
- Rynek 12 – budynek sądu i więzienia z 2. połowy XIX wieku, wyburzony w 1969 roku
- ul. Katowicka 72 – budynek Królewskiej Inspekcji Górniczej z 1892 roku, w okresie międzywojennym siedziba Skarbofermu
- estakada nad płytą Rynku
- jeden z egzemplarzy rzeźby Chłopiec z łabędziem Theodora Erdmanna Kalidego (znajdował się na Rynku do 1912 roku)
Przypisy
- ↑ Renata Skoczek: Jak po raz pierwszy oficjalnie, w 1937 roku, Święto Niepodległości 11 listopada było celebrowane w Chorzowie?. Wnet.fm . 2019-11-15. .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Olga Krzyżyk: Rynek w Chorzowie dawniej i dziś. Poznajmy historię chorzowskiego rynku i zobaczmy, jak się zmieniał. naszemiasto.pl Chorzów . Polska Press, 2019-06-14. .
- ↑ Ratusz w Chorzowie. Śląska Organizacja Turystyczna. .
- ↑ a b c d Salamak, Markowski 2014 ↓, s. 168.
- ↑ Dariusz Zalega: Wojsko i policja z bronią przeciw robotnikom na Górnym Śląsku. Polska+ . Polska Press, 2018-01-15. .
- ↑ a b Arkadiusz Faruga: Czy Ślązacy są narodem? Przemilczana historia Górnego Śląska. ROCOCO Jarosław Krawczyk, 2004, s. 65.
- ↑ Olga Krzyżyk: Rynek w Chorzowie z ponad 100-letnią historią. Poznajmy dzieje chorzowskiego rynku. Dziennik Zachodni . 2019-06-29. .
- ↑ a b Salamak, Markowski 2014 ↓, s. 167.
- ↑ a b c d e pap, mg: Chorzowski rynek po rewitalizacji już otwarty. Kosztował 26 mln zł. Portal Samorządowy . 2019-06-28. .
- ↑ Salamak, Markowski 2014 ↓, s. 176.
- ↑ Łukasz Kuś: Centrum przesiadkowe w Chorzowie już działa. TransportPubliczny . 2015-12-22. .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Olga Krzyżyk: Po ponad 40 latach chorzowianie odzyskują „serce miasta” – rynek. Zobaczcie, jak wygląda rynek po przebudowie. Dziennik Zachodni . 2019-06-28. .
- ↑ Magdalena Mikrut-Majeranek: Nowy artystyczny sezon w Teatrze Rozrywki wystartował!. Dziennik Teatralny . 2019-09-25. .
- ↑ Estakada przecięła w Chorzowie centrum miasta. Jest potrzebna, ale znienawidzona. Dziennik Zachodni . 2015-01-23. .
- ↑ Królewska Inspekcja Górnicza w Chorzowie. Śląska Organizacja Turystyczna. .
- ↑ Zenon Szmidtke. Julian Tytus Zagórowski (1890–1967) Przypomnienie wielkości. „Górnik Polski. Zeszyty Naukowe Muzeum Górnictwa Węglowego”, s. 130, 2007.
- ↑ Michalina Bednarek: Rzeźbę tego chłopca zna cały świat. Stworzył ją śląski artysta. wyborcza.pl Katowice . Agora SA, 2016-02-06. .
Bibliografia
- Marek Salamak, Bogusław Markowski. Przebudowa i wzmocnienie estakady nad Rynkiem w Chorzowie. „Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej”, 2014. ISSN 1897-4007.
Linki zewnętrzne
- https://www.chorzow-mbp.sowa.pl/index.php?KatID=2&typ=repl&plnk=q__Rynek&sort=byscore (Publikacje nt. Rynku w Chorzowie w Bibliografii Chorzowa, hasło: Rynek)