Superwulkan
Obecnie Superwulkan to temat, który przykuł uwagę wielu ludzi na całym świecie. Wraz z postępem technologii i globalizacją Superwulkan stał się istotnym tematem, który bezpośrednio wpływa na codzienne życie ludzi. Od wpływu na gospodarkę światową po wpływ na społeczeństwo, Superwulkan stał się punktem zainteresowania naukowców, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa. W tym artykule szczegółowo zbadamy wszystkie aspekty Superwulkan i jego ewolucję na przestrzeni lat.
Superwulkan – wulkan, który powstaje wskutek potężnej eksplozji magmy zalegającej w ogromnym zbiorniku kilka kilometrów pod powierzchnią ziemi. Taka komora magmowa ma z reguły objętość kilkunastu tysięcy kilometrów sześciennych. Po erupcji superwulkanu pozostaje ślad w postaci zapadłego krateru – gigantycznej kaldery o średnicy kilkudziesięciu kilometrów. W odróżnieniu od zwykłych wulkanów, superwulkany są płaskie. Na powierzchni ziemi nad nimi przebiegają zjawiska hydrotermalne: gejzery, fumarole, solfatary. Magma zalegająca pod superwulkanem nie musi eksplodować, może ulec przekształceniu w nieszkodliwy batolit. Może także dojść do spokojnego wylewu lawy, który będzie trwał miesiącami i będzie stosunkowo nieszkodliwy.
Erupcja superwulkanu może być nawet tysiące razy silniejsza od największych erupcji zwykłych wulkanów. Objętość wyrzuconego materiału wulkanicznego (magmy i materiałów piroklastycznych) przekracza 1000 km³. W skali zwanej Indeksem Eksplozywności Wulkanicznej (Volcanic Explosivity Index, VEI) erupcje takie mają największe stopnie – VEI 7 oraz VEI 8. Powodują gigantyczne zniszczenia w promieniu setek, a nawet tysięcy kilometrów, oraz wpływają na klimat całej Ziemi z powodu olbrzymich ilości uwalnianych do atmosfery tlenków siarki, które tworzą cienki welon kwasu siarkowego naokoło planety, odbijający światło słoneczne przez wiele lat. Z erupcjami superwulkanów związana jest koncepcja globalnej zimy wulkanicznej, która jednak prawdopodobnie okazała się błędna.
Wybuch superwulkanu zdarza się na Ziemi średnio co 50–100 tysięcy lat. Erupcje takie nie zdarzały się w czasach historycznych – wiadomo o nich tylko dzięki badaniom geologicznym. Do tej pory znaleziono ślady kilkudziesięciu erupcji superwulkanów. Ostatni taki wybuch miał miejsce ok. 26,5 tysiąca lat temu (Taupo w Nowej Zelandii), natomiast wybuch wulkanu Toba na Sumatrze sprzed ok. 74 tys. lat był najsilniejszym wybuchem w czwartorzędzie. Superwulkan w Parku Narodowym Yellowstone wybuchał ponad 2 mln lat temu, 1,3 mln lat temu oraz 640 tys. lat temu, dlatego też naukowcy[którzy?] wnioskują, że może on wybuchnąć w najbliższym czasie, tj. w ciągu najbliższych kilku tysięcy lat.
Nie wiadomo, ile superwulkanów istnieje na świecie. Superwulkany odkrywane są za pomocą szczegółowych badań geologicznych. Kalderą superwulkanu może okazać się zarówno górska dolina, jak i polodowcowe jezioro rynnowe.
Znane superwulkany
- Long Valley Caldera, Kalifornia, USA
- Bruneau-Jarbidge, Idaho, USA
- Kaldera La Garita, Kolorado, USA
- Valle Grande, Nowy Meksyk, USA
- Kaldera Yellowstone, Wyoming, USA
- Aira, Kiusiu, Japonia
- Aso, Kiusiu, Japonia
- Kikai, Riukiu, Japonia
- Toba, Sumatra, Indonezja
- Laacher See, Nadrenia-Palatynat, Niemcy
- Taupo, Wyspa Północna, Nowa Zelandia
- Pola Flegrejskie, Włochy
Przypisy
- ↑ a b Lane, Christine S., Chorn, Ben T., Johnson, Thomas C. Ash from the Toba supereruption in Lake Malawi shows no volcanic winter in East Africa at 75 ka. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 110 (20), s. 8025–8029, 2013.
Linki zewnętrzne
Karolina Głowacka i Ewa Słaby, Superwulkany przepotężne i nieprzewidywalne. Skutki erupcji odczułaby cała planeta, kanał „Radio Naukowe” na YouTube, 22 lipca 2021 .
