Vaporwave

W tym artykule zajmiemy się tematem Vaporwave z różnych perspektyw i punktów widzenia. Przeanalizujemy jego znaczenie, wpływ i znaczenie dzisiaj, a także jego ewolucję w czasie. Przeanalizujemy różne opinie i stanowiska w tej sprawie, aby zaoferować wszechstronną i kompletną wizję Vaporwave. W tym celu będziemy opierać się na danych, badaniach i świadectwach, które pozwolą nam pogłębić naszą wiedzę i zrozumienie tego tematu. Przyjmując krytyczne i refleksyjne podejście, zbadamy implikacje i konsekwencje Vaporwave w społeczeństwie, kulturze i ogólnie na świecie.

Vaporwave
Pochodzenie

hipnagogiczny pop, chillwave, rhythm and blues, plunderphonics, p-funk, smooth jazz, lounge, new age, ambient, muzak, muzyka gier wideo

Czas i miejsce powstania

2010-2011, internet

Instrumenty

syntezator, sampler, sekwencer

Gatunki pokrewne

future disco, future jazz

Podgatunki
mallsoft, future funk, hardvapour, late night lo-fi, VHS pop, utopian virtual, vaportrap, vapornoise, laborwave, fashwave
Multimedia w Wikimedia Commons

Vaporwave – muzyczno-graficzny gatunek sztuki internetu powstały w latach 2010-2011. Muzycznie jest częściowo zdefiniowany przez utwory złożone z sampli innych piosenek, zwłaszcza z gatunku smooth jazz, elevator music, R&B czy lounge z lat 80. i 90. XX wieku. Związana z nim subkultura jest czasami kojarzona z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do kapitalizmu, konsumpcjonizmu czy popkultury i zazwyczaj charakteryzuje się nostalgicznym oraz surrealistycznym przywiązaniem do kultury, technologii i reklam poprzednich dekad. Wizualnie składa się z wczesnych internetowych obrazów, designu stron internetowych późnych lat 90., reklam z lat 80. i 90., glitch art, anime, obiektów renderowanych w 3D i cyberpunkowych odwołań na okładkach i w teledyskach.

Vaporwave powstał jako ironiczny wariant chillwave, ewoluując od hipnagogicznego popu, a także podobnych motywów retro-revivalistycznych i post-internetowych, które stały się modne w undergroundowej muzyce cyfrowej i scenach artystycznych, takich jak np. seapunk Tumblra. Pionierami stylu byli tacy artyści jak James Ferraro, Daniel Lopatin i Ramona Andra Xavier, z których każdy używał różnych pseudonimów. Po tym, jak album Ramony Xavier Floral Shoppe (2011) ustanowił kierunek dla gatunku, na stronach Last.fm, Reddit i 4chan rosła coraz większa publiczność. W tym czasie pojawiła się fala nowych wykonawców, działających również pod pseudonimami, która na portalu Bandcamp dystrybuowała swoje utwory.

Po szerszym zyskaniu popularności w 2012, pojawiło się wiele podgatunków vaporwave, takich jak future funk, mallsoft i hardvapour, chociaż zainteresowanie większością z nich szybko zmalało. Gatunek krzyżował się również z trendami w modzie, takimi jak streetwear. Od połowy 2010 vaporwave jest często opisywany jako „martwy” gatunek. Opinia publiczna zaczęła postrzegać go jako żartobliwego mema internetowego, co frustrowało niektórych twórców, którzy traktowali swoją twórczość poważnie. Od tego czasu wielu najbardziej wpływowych muzyków i wytwórni płytowych związanych z vaporwave przeniosło się w inne style muzyczne. Później, w 2010, gatunek ten wywołał odrodzenie zainteresowania japońską muzyką ambient i city popem.

Charakterystyka

Nazwa „vaporwave” wywodzi się od „vaporware”, terminu określającego oprogramowanie albo sprzęt komputerowy, które nie zostały jeszcze ukończone, ale których zapowiedziana data inauguracji została już dawno przekroczona. Drugi człon nazwy, czyli „wave” (ang. fala) jest często stosowany do określania różnych gatunków muzycznych (jak np. new wave, cold wave, synthwave). Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album Surf's Pure Hearts zespołu Girlhood, jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu. Jednak niektóre źródła przypisują stworzenie terminu polskiemu blogerowi Jakubowi Adamkowi.

Vaporwave stanowi hiperspecyficzny podgatunek lub „mikrogatunek”, który jest zarówno formą muzyki elektronicznej, jak i stylem artystycznym, chociaż czasami sugeruje się, że jest to przede wszystkim medium wizualne. Gatunek w dużej mierze definiuje otaczającą go subkultura, w ramach której muzyka jest nierozerwalnie związana z wizualizacją. Laura Glitsos pisała: „W ten sposób vaporwave przeciwstawia się tradycyjnym konwencjom muzycznym, które zazwyczaj stawiają muzykę nad formą wizualną”. Muzycznie vaporwave rekonfiguruje muzykę taneczną z późnych lat 80. i wczesnych 90. stosując technikę „chopped and screwed” oraz dodając pogłos. Utwory są celowo cięte, spowalniane czy zapętlane, co ma stworzyć wrażeniem uszkodzonego materiału dźwiękowego. Składa się prawie w całości ze spowolnionych sampli, a jego stworzenie wymaga jedynie znajomości podstawowych technik produkcji.

Gatunek ten opiera się na satyrycznych tendencjach chillwave i hipnagogicznego popu, będąc jednocześnie kojarzonym z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do kapitalizmu, konsumpcjonizmu i technokultury. Krytyk muzyczny Adam Trainer pisał o upodobaniu tego stylu do „muzyki stworzonej mniej dla przyjemności, a bardziej do regulacji nastroju”, na przykład korporacyjnej muzyki giełdowej do reklam informacyjnych i demonstracji produktów. Adam Harper opisał typowy utwór vaporwave jako „całkowicie zsyntetyzowany lub mocno przetworzony fragment korporacyjnej muzyki nastrojowej, jasny i poważny lub wolny i zmysłowy, często piękny, albo zapętlony z synchronizacją i poza punktem funkcjonalności”. Kulturoznawca Rafał Sowiński zauważył natomiast, że „utwory vaporwave – zarówno muzyczne, jak i graficzne czy audiowizualne – składają się z fragmentów innych utworów, odpowiednio przetworzonych i połączonych w nową całość”. Definiuje on także gatunek jako typowo plądrofoniczny, co odróżnia go od plagiatu.

Angażując obie formy, muzyczną oraz wizualną, vaporwave traktuje internet jako medium kulturowe, społeczne i estetyczne. Przy czym w swojej estetyce wizualnej (w języku angielskim „aesthetic”, często stylizowane na „ＡＥＳＴＨＥＴＩＣＳ”, ze znakami o pełnej szerokości) obejmuje m.in. wczesne grafiki internetowe oraz design stron internetowych, przekaz reklamowy z lat 80. i 90., obiekty renderowane w 3D, glitch art, anime, cyberpunk, antyczne popiersia czy niskiej jakości obraz VHS. Bardzo często przewijającym się motywem są odwołania do Japonii oraz jej kultury. Ogólnie rzecz biorąc, artyści ograniczają chronologię swojego materiału źródłowego pomiędzy rozkwitem gospodarczym Japonii w latach 80., a atakami z 11 września lub pęknięciem bańki internetowej w 2001 (niektóre albumy, w tym Floral Shoppe, przedstawiają na okładkach nienaruszone Twin Towers).

Historia

Początek

James Ferraro w 2012.

Vaporwave ma swój początek w internecie na początku 2010 jako ironiczna odmiana chillwave i pochodna twórczości hipnagogicznych artystów popowych, takich jak Ariel Pink i James Ferraro, których również charakteryzowało odwoływanie się do popkultury retro. Był to jeden z wielu mikrogatunków internetowych, które pojawiły się w tej epoce, obok witch house, seapunk, shitgaze, cloud rap i innych. Vaporwave zbiegło się z szerszym nurtem obejmującym młodych artystów, których twórczość czerpała z dzieciństwa lat 80.

„Chillwave” i „hipnagogiczny pop” powstały praktycznie w tym samym czasie, w połowie 2009, i uznano je za zamienne. Podobnie jak vaporwave, związane były ze zjawiskiem nostalgii i pamięci kulturowej. Wśród najwcześniejszych twórców hipnagogicznych, którzy zwiastowali vaporwave, był Matrix Metals i jego album Flamingo Breeze (2009), który został stworzono w oparciu o loopy syntezatora. Mniej więcej w tym samym czasie Daniel Lopatin (Oneohtrix Point Never) anonimowo przesłał na YouTube kolekcję plądrofonicznych loopów pod pseudonimem sunsetcorp. Nagrania pochodziły z jego audiowizualnego albumu Memory Vague (czerwiec 2009). Natomiast nagranie Feel It All Around autorstwa Washed Out (czerwiec 2009), który spowolnił włoską piosenkę taneczną I Want You Gary'ego Lowa z 1983, był przykładem „analogowej nostalgii” chillwave, którą artyści vaporwave starali się przekonfigurować.

Vaporwave został włączony w szerszą „estetyką Tumblra”, która stała się modna w podziemnych scenach muzyki cyfrowej i sztuki w 2010. W tym samym roku Lopatin umieścił kilka utworów z albumu Memory Vague, a także kilka nowych, na swoim albumie Chuck Person's Eccojams Vol. 1, wydanym w sierpniu pod pseudonimem „Chuck Person”. Okładka, która przypominała grę wideo Ecco the Dolphin z 1993, zainspirowała wielu nastolatków i młodych dorosłych do stworzenia czegoś, co miało stać się z czasem vaporwave. W połowie 2011 wykreował się seapunk, subkultura Tumblr opierająca się na wodnym motywie, będąca jednocześnie internetowym memem. Zapowiadała ona vaporwave w swoim przywiązaniu do „kosmicznej” muzyki elektronicznej i grafik internetowych z Geocities. Podobnie jak vaporwave, została zdefiniowana przez swój związek z kulturą internetową, będąca podejściem, które jest czasami określane jako post-internetowe.

Muzyczny wzór dla vaporwave pochodzi z Eccojams i Far Side Virtual (październik 2011). Eccojams zawierał zmiksowane popowe piosenki z lat 80., podczas gdy Far Side Virtual czerpał głównie z „ziarnistych i bombastycznych dźwięków” takich mediów, jak Skype i Nintendo Wii. Według Milesa Bowe'a ze „Stereogum”, vaporwave było połączeniem „pociętych plądrofonii” Lopatina oraz „nihilistycznego melodyjnego muzaka z piekła Jamesa Ferraro”. Post z 2013 roku na blogu muzycznym przedstawiał te albumy, wraz z Hologramami Skeletona (listopad 2010), jako „proto vaporwave”.

Wczesna scena

Adam Harper pierwotnych artystów vaporwave określił „tajemniczymi i często bezimiennymi bytami, które czają się w internecie. Często za pseudo-korporacyjną nazwą lub fasadą internetową, i których muzykę można zazwyczaj pobrać za darmo przez Mediafire, Last.fm, SoundCloud lub Bandcamp”. Według Metallic Ghosts (Chaz Allen), oryginalna scena vaporwave wyszła z internetowego kręgu powstałego na stronie Turntable.fm. Obejmował on m.in. takich twórców jak: Internet Club (Robin Burnett), Veracom, Luxury Elite, Infinity Frequencies, Transmuteo (Jonathan Dean), Coolmemoryz i Prismcorp Virtual Enterprises (Vektroid).

Wielu producentów tego środowiska czerpało inspirację z New Dreams Ltd. Ramony Xavier (lipiec 2011). Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album Surf's Pure Hearts zespołu Girlhood, jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu. Floral Shoppe Ramony Xavier (wówczas jako „Macintosh Plus”, grudzień 2011) był pierwszym albumem tego gatunku, który zawierał wszystkie podstawowe elementy vaporwave, jednak sama Vektroid oparł kompozycję tego albumu na albumie Eccojams Vol. 1 wydanego przez Chuck Person w 2010 roku.

Gatunek zyskał szersze zainteresowanie w połowie 2012, przede wszystkim na takich stronach jak Last.fm, Reddit i 4chan. W serwisie Tumblr użytkownicy często dekorowali swoje profile grafikami w stylu vaporwave. We wrześniu Blank Banshee wydał swój debiutancki album Blank Banshee 0, który odzwierciedlał trend producentów vaporwave, którzy byli bardziej pod wpływem muzyki trap i mniej zainteresowani przekazywaniem podtekstów politycznych. Portal Bandwagon nazwał to „płytą progresywną”, która wraz z „Floral Shoppe” „zasygnalizowała koniec pierwszej fali gatunku z dużą ilością sampli i ponownie skonfigurowała, co to znaczy tworzyć muzykę vaporwave”.

Po tym, jak zalew nowych twórców vaporwave zwrócił się do Bandcamp w celu dystrybucji, różne internetowe wydawnictwa muzyczne, jak Tiny Mix Tapes, Dummy Mag i Sputnikmusic, zaczęły interesować się tym ruchem. Jednak pisarze, fani i artyści mieli trudności z rozróżnieniem między vaporwave, chillwave i hipnagogicznym popem, podczas gdy Ash Becks z portalu The Essential zauważył, że większe witryny, takie jak Pitchfork i Drowned in Sound, „pozornie nie tykały vaporwave przez cały dwuletni szczytowy okres gatunku”. Powszechnie krytykowano, że gatunek ten był „zbyt głupi” lub „zbyt intelektualny”.

Szczyt popularności

W listopadzie 2012 estetyka seapunk została użyta w teledyskach piosenkarek pop Rihanny i Azealii Banks. W związku z tym subkultura dostała się do mainstreamu, a wraz z nią vaporwave. W tym samym miesiącu recenzja wideo Floral Shoppe, opublikowana przez YouTubera Anthony'ego Fantano, pomogła umocnić album jako reprezentatywne dzieło vaporwave, ale została również uznana za kluczowy moment w upadku gatunku. Wkrótce po tym, gdy znalazł się on w mainstreamie, był często opisywany jako „martwy”. Takie wypowiedzi pochodziły od samych fanów.

Po pierwszej fali użytkownicy 4chana i Reddita wymyślili nowe terminy, które starały się podzielić vaporwave na wiele podgatunków. Początkowo powstały gatunki traktowane przez niektórych odbiorców jako żart, m.in. „vaportrap”, „vapornoise” i „vaporgoth”. Dalsze podgatunki obejmowały „eccojams”, „utopian virtual”, „mallsoft”, „future funk”, „post-Internet”, „late-nite lo-fi”, „broken transmission” (lub „signalwave”) czy „hardvapour”. Joe Price z portalu muzycznego Complex poinformował, że „większość zanikła, a wiele z nich na początku nie miało sensu. Aspekt wizualny kształtował się szybciej niż dźwięk, co zaowocowało wydaniami, które wyglądają tak samo, ale nie tworzyły spójnej dźwiękowo całości”.

W 2013 YouTube zaczął umożliwiać swoim użytkownikom prowadzenie transmisji na żywo, co zaowocowało powstaniem wielu całodobowych „stacji radiowych” poświęconych mikrogatunkom, m.in. takim jak vaporwave czy lo-fi hip hop. Szwedzki raper Yung Lean i jego kolektyw Sad Boys zainspirowali falę anonimowych DJ-ów tworzących remiksy vaporwave bazujące na muzyce i obrazach z Nintendo 64, które następnie przesyłano na YouTube i SoundCloud. Evelyn Wang z magazynu „Dazed” przypisała Yung Leanowi wyniesienie stylistyki vaporwave poza internet, czego charakterystycznymi elementami były „smutne twarze”, streetwear, japońskie i arabskie akcesoria, mrożona herbata Arizona oraz komunikowanie się za pomocą memów.

Pod koniec 2013 portal Vice opublikował artykuł zatytułowany Is Vaporwave the Next Seapunk?. Chociaż autor twierdził, że vaporwave nie zakończy się jako „żart” tak, jak stało się z seapunkiem, to gatunek ten zaczął być w dużej mierze postrzegany jako internetowy mem oparty głównie na wizualnym retro stylu lub „klimacie”. Frustrowało to niektórych producentów muzycznych oraz artystów z tego gatunku, którzy wypuszczaną przez siebie muzykę traktowali poważnie.

W 2015 „Rolling Stone” opublikował listę „10 artystów, których musisz znać”, a wśród nich umieszczono vaporwaveowy projekt muzyczny 2814. Przywołano ich album Birth of a New Day (新 し い 日 の 誕 生) jako niezwykły sukces na skalę internetu. Album I'll Try Living Like This zespołu Death's Dynamic Shroud znalazł się na piętnastym miejscu listy magazynu „Fact” The 50 Best Albums of 2015. Tego samego dnia MTV International wprowadziło rebranding zainspirowany vaporwave i seapunkiem. Tumblr natomiast uruchomił przeglądarkę GIFów o nazwie Tumblr TV, w stylu zbliżonym do tego zastosowanego przez MTV. Singiel artysty hip-hopowego Drake'a Hotline Bling, wydany 31 lipca, również stał się popularny wśród producentów vaporwave, inspirując zarówno humorystyczne, jak i poważne remiksy utworu.

Od 2016 albumy vaporwave, w tym Floral Shoppe, nadal znajdowały się wśród najlepiej sprzedających się albumów eksperymentalnych na Bandcamp. Scena utrzymywała również społeczności fanów na takich portalach jak Reddit. Joe Price twierdził, że dla osób spoza tych grup gatunek vaporwave uważano za „wielki żart”. Dodał, że „użytkownicy różnych vaporwave sub-Redditów zawsze będą traktować to bardzo poważnie, ale nawet tam ludzie dyskutują, czy vaporwave jest nadal tak wpływowe”.

George Clanton, istotna postać gatunku, skomentował, że etykieta „vaporwave” nadal dobrze funkcjonował jako tag marketingowy dla muzyki niezależnej. We wrześniu 2019 zorganizował on pierwszy w historii festiwal vaporwave – 100% ElectroniCON, który odbywał się w Nowym Jorku. Wystąpiło wówczas wielu artystów związanych z gatunkiem, m.in. Saint Pepsi, Vaperror, Nmesh, t e l e p a t h テレパシー能力者, 18 Carat Affair czy sam Clanton. Dla niektórych był to pierwszy występ na żywo w karierze. W kolejnych latach odbyły się kolejne edycje tego festiwalu - Electronicon 2 w 2019, Electronicon 3 w 2022 i Electronicon 4 w 2023.

Odbiór

Grafika w stylu vaporwave stworzona przez redaktorów Wikipedii.
Inny przykład grafiki stworzonej w stylu vaporwave.

Parodia, mem, gatunek muzyczny

Vaporwave był jednym z kilku mikrogatunków powstałych na początku 2010, które przez krótki czas skupiły uwagę mediów. Użytkownicy na forach muzycznych, cytowani przez Vice, różnie go scharakteryzowali, np. „chillwave dla marksistów”, „post-elevator music” i „korporacyjny smooth jazz Windows 95 pop”. Jego rozpowszechnienie bardziej przypominało internetowy mem niż typowy gatunek muzyczny. W 2017 autorzy Georgina Born i Christopher Haworth napisali: „Praktyki kulturowe vaporwave świadomie powielają i parodiują uzależniające, niemal przymusowe uczestnictwo w serwisach społecznościowych, gdzie nieodpłatna praca społeczności użytkowników napędza system i generuje wartość. Każdy, kto ma połączenie z internetem może tworzyć vaporwave. Jednolitości memów sprzyja ich szybkie kopiowanie wśród hiperaktywnej subkultury internetowej tego gatunku”.

Współpracownik Pitchfork, Jonny Coleman, zdefiniował vaporwave jako coś „pomiędzy prawdziwym gatunkiem, który brzmi fałszywie, a fałszywym gatunkiem, który może być prawdziwy”. Również z Pitchfork, Patrick St. Michel nazwał vaporwave „niszowym zakątkiem muzyki internetowej, zamieszkałym przez ludzi Zachodu wygłupiających się z japońską muzyką, samplami i językiem”. Rob Arcand, związany z Vice, skomentował, że „szybkie rozprzestrzenianie się podgatunków samo w sobie stało się częścią puenty vaporwave”, wskazując na absurdalność samego gatunku, nawet jeśli widzi, że artyści używają go jako trampoliny do innowacji”. W artykule „Rolling Stone” z 2018, w którym opisano entuzjazm Michaela Nesmitha z The Monkees dla vaporwave, autor Andy Greene opisał go jako „marginalny elektroniczny podgatunek, o którym słyszało niewielu poza entuzjastami ironicznych memów, nie mówiąc już o wypracowaniu opinii na ten temat”. Nesmith natomiast pochwalił gatunek i porównał go do psychodelicznego tripu.

Krytyk muzyczny Scott Beauchamp napisał, że postawa vaporwave jest bardziej skoncentrowana na stracie, pojęciu znużenia i biernej zgody, „był pierwszym gatunkiem muzycznym, który przeżył całe swoje życie od narodzin do śmierci całkowicie online”. Zasugerował, że przejawy hipermodulacji – precyzyjnie dostrojone „mikrodoświadczenia” wynikające z algorytmów mediów społecznościowych kierujących różnych ludzi o podobnych zainteresowaniach w niejasne tematy – zainspirowały zarówno rozwój, jak i upadek vaporwave.

Kapitalizm i technologia

Vaporwave jest wiązany ze sceptycznym lub akceleracjonistycznym podejściem do kapitalizmu konsumenckiego. Adam Harper w swoim artykule Dummy z 2012 porównał gatunek do punk rocka i postawy antykapitalistycznej. Stwierdził, że producentów vaporwave „można odczytywać jako sarkastycznych antykapitalistów ujawniających kłamstwa i pomyłki współczesnej technokultury i jej reprezentacji”. Uznał także, że vaporwave stanowi zarówno krytykę, jak i poddanie się kapitalizmowi. Taka postawa byłaby charakterystyczna dla akceleracjonizmu, według którego opór wobec kapitalizmu jest bezcelowy, a wyłącznie przyczynianie się do jego rozrostu doprowadzi do załamania systemu. Niemniej jednak, Jakub Strużyński z portalu Meakultura zauważył, że akceleracjonistycznej wizji przeczy „zbyt jawnie ironiczna, zbyt przerysowana campowa estetyka vaporwave’u, co szczególnie łatwo zobaczyć w „bazarowej” estetyce przesytu marketingowego kiczu”. Według niego vaporwave „funkcjonuje jednak w ramach sztuki, a nie w relacji władzy wewnątrz społeczeństwa. Nie jest tak – jak ustrój polityczny – natrętny czy wszechobecny i niepowstrzymany, nie ingeruje w życie codzienne większości ludzi. Byłaby więc to po prostu krytyka pewnego modus operandi, a nie jego celowe wspieranie, szczególnie że przywoływane dźwięki nie są dla większości społeczeństwa nieprzyjemne”. Natomiast dziennikarka muzyczna Katarzyna Warmuz w swoim artykule z 2016 oceniła, że nurt vaporwave jest bliski idei prezentowanej przez ruch nowej lewicy. Ma na to wskazywać przede wszystkim krytyczna postawa wobec systemu kapitalistycznego, konsumpcjonizmu, ale i zjawisko czerpania tego, „co wartościowe z przeszłości” i nadawaniu temu nowego znaczenia, na wzór filozofii Guya Deborda.

Pedagog muzyczny Grafton Tanner napisał: „vaporwave to jeden ze stylów artystycznych, który ma na celu zmianę naszej postawy względem mediów elektronicznych, zmuszając nas do uznania nieznajomości wszechobecnej technologii... Vaporwave to muzyka „nie-czasu” i „nie-miejsca”, ponieważ wyraża sceptycyzm wobec tego, co kultura konsumpcyjna zrobiła z czasem i przestrzenią”. Komentując przyjęcie rebrandingu inspirowanego vaporwave i seapunkiem przez MTV International, Jordan Pearson z Motherboard, serwisu technologicznego Vice, zauważył, jak „cyniczny impuls, który ożywił vaporwave i związaną z nim estetykę opartą na Tumblrze, został dokooptowany i wymazany po obu stronach — tam, skąd pochodził materiał źródłowy i tam gdzie żyje”. Natomiast Scott Beauchamp zaproponował paralelę między postawą punka „No Future” i jego „surową energią niezadowolenia” wywodzącą się z historycznej dadaistycznej dystopii, a prezentowaną przez vaporwave „polityczną porażką i społeczną anomią”.

Rafał Sowiński w 2017 zdefiniował postawę gatunku w następujący sposób: „Vaporwave stanowi interesujący przyczynek ku refleksji nad relacjami muzyki popularnej z kapitalizmem oraz oporem wobec niego. Apoteoza konsumpcji, standaryzacji i postępu technologicznego zostaje posunięta w tym nurcie do tak daleko idącej przesady, że przestaje być wiarygodna i staje się pastiszem komunikatu reklamowego”. Natomiast w 2019 naukowiec Emile Frankel swojej książce Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagin the Future? napisał, że vaporwave został zredukowany do „komercyjnej powłoki samego siebie” przez tych, którzy fetyszyzowali lata 80. i „retro synth-pop”. Porównał tę scenę do PC Music, wytwórni, która prezentowała ironiczne podejście do komercji, a finalnie stała się „zwykłym popem”. „Wszystko, co stosuje ironię jako formę krytyki, grozi nieporozumieniem”.

Podgatunki

Future funk

Okładka albumu Palm Mall zespołu Cat System Corp., która muzycznie reprezentuje styl mallsoft.

Future funk to odgałęzienie inspirowane french housem, które łączy elementy disco i house z vaporwave. Wizualnie nawiązuje do anime z lat 80., czepiąc obrazy z takich seriali jak Urusei Yatsura, Chōjikū Yōsai Macross i Czarodziejka z Księżyca. Muzycznie future funk jest produkowany w ten sam sposób co vaporwave, w oparciu o sample, aczkolwiek z bardziej optymistycznym podejściem. Większość sampli muzycznych pochodzi z japońskich albumów city popu z lat 80.

Jednym z najpopularniejszych artystów future funk jest Macross 82-99, który był pionierem tego gatunku swoją serią Sailorwave w 2013. Innymi znanymi artystami korzystającymi z tego gatunku są również: Skylar Spence (aka Saint Pepsi), Tsundere Valley, Ducat, and Yung Bae.

Hardvapour

Hardvapour pojawił się pod koniec 2015 jako reimaginacja vaporwave z mroczniejszymi motywami, szybszym tempem i cięższym dźwięk. Jest pod wpływem speedcore i gabber oraz definiuje się wbrew utopijnym nastrojom przypisywanym czasami vaporwave. Przykładowymi artystami hardvapour są wosX i Subhumanizer.

Mallsoft

Mallsoft wzmacnia wpływy lounge w vaporwave. Można to postrzegać w nawiązaniu do „koncepcji centrów handlowych jako dużych, bezdusznych przestrzeni konsumpcjonizmu”, a twórczość z tego gatunku jako „badają społeczne konsekwencje kapitalizmu i globalizacji”. Popularnymi artystami mallsoft są Disclaimer, Groceries, Hantasi i Cat System Corp.

Inne

  • Eccojams – wczesny podgatunek, który według Daniela Lopatina zaczął się od prostego ćwiczenia polegającego na zapętleniu spowolnionego fragmentu pewnej piosenki i dodaniem wibrujących ech.
  • Vaportrap korzysta z podkładu muzyki trap, a także kładzie nacisk na sample z gier wideo i oprogramowania komputerowego z początku XXI wieku oraz tematy związane z niepokojem, pustką i nowoczesną technologią.
  • Simpsonwave – trend powstały na YouTube i spopularyzowany przez użytkownika Luciena Hughesa. Składają się na niego wideo ze scenami wyciętymi z amerykańskiego serialu animowanego The Simpsons, do których zostaje dodany podkład muzyczny vaporwave. Na nagrania często zostają nałożone efekty VHS czy neonowych kolorów, co ma nadać im surrealistyczny i hipnotyczny charakter.
  • Late night lo-fi (albo late-nite lo-fi) – spowolniony pop i jazz z lat 80., naśladujący programy nagrane na starych telewizorach 4:3.
  • VHS pop – bardziej pozytywna odmiana late night lo-fi, z bogatszym dźwiękiem i żywą estetyką.
  • Signalwave (lub czasami nazywana broken transmission) – samplowane i zniekształcone audycje radiowe i programy telewizyjne, zwłaszcza The Weather Channel.
  • Fashwave – w dużej mierze jest to instrumentalna fuzja synthwave i vaporwave, która powstała na YouTube około 2015, jako próba politycznego zawłaszczenia gatunku. Gatunek ten łączy nazistowską oraz faszystowską symbolikę ze stylistyką vaporwave i synthwave. W sierpniu 2016 założyciel neonazistowskiego portalu Daily Stormer Andrew Anglin, stwierdził, że prawicowi działacze powinni tworzyć synthwave zamiast gatunków rockowych tradycyjnie kojarzonych z ruchami skrajnie prawicowymi, ponieważ synthwave reprezentuje „najbielszą muzykę wszech czasów”.
  • Labourwave lub laborwave – gatunek muzycznie niewiele różniący się od vaporwave; do niektórych piosenek wplatane są zniekształcone przemówienia lewicowych liderów politycznych lub klasycznych lewicowych pieśni. Wizualnie łączy estetykę vaporwave z symboliką oraz hasłami lewicowymi, przy czym, mogą to być elementy związane z anarchizmem, socjalizmem wolnościowym, syndykalizmem, jak również marksizmem czy leninizmem.
  • Slushwave - gatunek charakteryzujący się wolnym tempem, wielokrotnym powtarzaniem fragmentów utworów, co powoduje długą duracje albumów, reprezentowany przez np. t e l e p a t h テレパシー能力者

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Larissa Hjorth i inni, The Routledge Companion to Digital Ethnography, Taylor & Francis, 20 stycznia 2017, ISBN 978-1-317-37778-8 (ang.).
  2. ↑ a b Jordan Minor, Drown yourself beneath the vaporwave , Geek.com, 1 kwietnia 2017 (ang.).
  3. ↑ a b c d Rafał Sowiński, Vaporwave. Kapitalizm zremiksowany, „Kognitywistyka i Media w Edukacji”, 2017/1, 2017, ISSN 1643-6938 (pol.).
  4. ↑ a b c d Michelle Lhooq, Is Vaporwave The Next Seapunk? , Thump, 26 kwietnia 2014 (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Sean Francis Han, Daniel Peters, Vaporwave: subversive dream music for the post-Internet age , Bandwagon, 18 maja 2016 (ang.).
  6. ↑ Could vaporwave be the future of music? , AUX.TV, 23 września 2015 (ang.).
  7. ↑ a b c d e f Leor Galil, Vaporwave and the observer effect , Chicago Reader, 19 lutego 2013 (ang.).
  8. ↑ a b Nico Amarca, From Bucket Hats to Pokémon: Breaking Down Yung Lean's Style , Highsnobiety, 1 marca 2016 (ang.).
  9. ↑ Eli Enis, The batshit album that explains how 2019 feels , The Outline (ang.).
  10. ↑ Luke Morgan Britton, Music Genres Are A Joke That You're Not In On , www.vice.com (ang.).
  11. ↑ a b c d e f g Joe Price, Vaporwave’s Second Life , Complex (ang.).
  12. ↑ a b c Adam Harper, Personal Take: Vaporwave Is Dead, Long Live Vaporwave!, Nicholas Cook, Monique M. Ingalls, David Trippett (red.), The Cambridge Companion to Music in Digital Culture, Cambridge University Press, 2019, ISBN 978-1-107-16178-8.
  13. ↑ Philip Sherburne, 25 Microgenres That (Briefly) Defined the Last 25 Years , Pitchfork, 7 października 2021 (ang.).
  14. ↑ a b Benjamin Saeptem Hours, La City Pop, bande-son de vos apéros estivaux , Slate.fr, 11 lipca 2018 (fr.).
  15. ↑ a b c d Laura Glitsos, Somatechnics and Popular Music in Digital Contexts, Springer Nature, 2019, ISBN 978-3-030-18122-2.
  16. ↑ Tom Pendergast, Sara Pendergast (red.), St. James Encyclopedia of Popular Culture, t. 3, St. James Press, 2000, s. 545–547, ISBN 978-1-55862-403-0.
  17. ↑ Unknown, Weed Temple: Review: Girlhood - Surfs Pure Hearts (Holy Page, 2011) , Weed Temple, 13 października 2011 .
  18. ↑ Andżelika Kaczorowska, Vaporwave i okolice , screenagers.pl, 2013 (pol.).
  19. ↑ Ian Nordin, University of Texas at San Antonio, Vaporwave Might Be Dead, but Its Ghost Continues To Haunt Pop Music , Study Breaks, 20 marca 2020 (ang.).
  20. ↑ Anne H. Stevens, Molly C. O’Donnell, The Microgenre: A Quick Look at Small Culture, Bloomsbury Publishing USA, 23 stycznia 2020, ISBN 978-1-5013-4583-8 (ang.).
  21. ↑ a b Dave Schilling, » Songs of the Week: Skylar Spence, Vampire Weekend’s Chris Baio, and the Return of Chillwave , 2954 (ang.).
  22. ↑ a b c d e Adam Harper, Comment: Vaporwave and the pop-art of the virtual plaza , DummyMag.com, 1 kwietnia 2015 (ang.).
  23. ↑ a b c Emile Frankel, Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagine The Future?, John Hunt Publishing, 25 października 2019, ISBN 978-1-78535-839-5 (ang.).
  24. ↑ a b c d e f Sheila Whiteley, Shara Rambarran, The Oxford Handbook of Music and Virtuality, Oxford University Press, 2016, ISBN 978-0-19-932128-5 (ang.).
  25. ↑ Genista Jurgens, Why Won't Vaporwave Die? , FORMAT (ang.).
  26. ↑ a b c Katarzyna Warmuz, Chaosmuza: Vaporwave, czyli muzyczna narkopara w sieci , Reflektor, 26 kwietnia 2016 (pol.).
  27. ↑ a b c Stefan Colton, Love in the Time of VHS: Making Sense of Vaporwave , The Politic, 29 kwietnia 2018 (ang.).
  28. ↑ a b Johnny Coleman, Quiz: Is This A Real Genre , Pitchfork, 1 maja 2015 (ang.).
  29. ↑ Ezra Marcus, Wave Music Is a Marketing Tactic, Not a Microgenre , www.vice.com (ang.).
  30. ↑ a b Tomasz Murczenko, Czemu tęsknię za czym, czego nie było? Rzecz o karierze vaporwave , stonerpolski.pl, 2023 (pol.).
  31. ↑ Kevin J. Wetmore jr., Uncovering Stranger Things: Essays on Eighties Nostalgia, Cynicism and Innocence in the Series, McFarland, 6 kwietnia 2018, ISBN 978-1-4766-7186-4 (ang.).
  32. ↑ Selim Bulut, Remembering Sam Mehran, one of underground music’s most unique talents , Dazed, 31 lipca 2018 (ang.).
  33. ↑ Lucy Stehlik, Seapunk: scenester in-joke or underground art movement?, „The Guardian”, 14 grudnia 2012, ISSN 0261-3077 (ang.).
  34. ↑ a b c Ash Beks, Vaporwave is not dead , The Essential, 10 grudnia 2015 (ang.).
  35. ↑ Miles Bowe, Q&A: James Ferraro On NYC’s Hidden Darkness, Musical Sincerity, And Being Called “The God Of Vaporwave” , Stereogum, 11 października 2013 (ang.).
  36. ↑ Miles Bowe, Band To Watch: SAINT PEPSI , Stereogum, 26 lipca 2013 (ang.).
  37. ↑ a b c Scott Beauchamp, How Vaporwave Was Created Then Destroyed by the Internet , Esquire, 18 sierpnia 2016 (ang.).
  38. ↑ Genre As Method: The Vaporwave Family Tree, From Eccojams to Hardvapour , Bandcamp Daily, 21 listopada 2016 .
  39. ↑ Aimee Cliff, Essay: Invest in Vaporwave Futures! , dmy.co (ang.).
  40. ↑ a b Miles Bowe, Vaporwave Finally Makes An IRL Connection At 100% ElectroniCON , Stereogum, 3 września 2019 (ang.).
  41. ↑ Nico Amarca, Cyber Trends: 5 Subcultures Created on the Internet , Highsnobiety, 11 marca 2015 (ang.).
  42. ↑ a b c d e Rob Arcand, Inside Hardvapour, an Aggressive, Wry Rebellion Against Vaporwave , www.vice.com (ang.).
  43. ↑ a b c Simon Chandler, Genre As Method: The Vaporwave Family Tree, From Eccojams to Hardvapour , Bandcamp Daily, 21 listopada 2016 (ang.).
  44. ↑ Kemi Alemoru, Florence Guan, Inside YouTube’s calming ‘Lofi Hip Hop Radio to Relax/Study to’ community , Dazed, 14 czerwca 2018 (ang.).
  45. ↑ Evelyn Wang, A brief history of sad boy fashion , Dazed, 9 sierpnia 2016 (ang.).
  46. ↑ Is Vaporwave The Next Seapunk? , www.vice.com (ang.).
  47. ↑ 2814 - 10 New Artists You Need to Know: November 2015 , Rolling Stone, 3 lipca 2016 (ang.).
  48. ↑ The 50 Best Albums of 2015 , FROONT (ang.).
  49. ↑ Maggie Lange, The Crowd-Sourced Chaos of MTV's Vaporwave VMAs , GQ, 29 sierpnia 2015 (ang.).
  50. ↑ a b Jordan Pearson, How Tumblr and MTV Killed the Neon Anti-Corporate Aesthetic of Vaporwave , www.vice.com (ang.).
  51. ↑ a b Kevin Lozano, What the Hell Is Simpsonwave? , Pitchfork, 14 czerwca 2016 (ang.).
  52. ↑ Jordan Adams, George Clanton on Vaporwave, Rebranding and His Record Label, 100% Electronica , Seven Days (ang.).
  53. ↑ a b Sarah Gooding, Inside 100% ElectroniCON, the world’s first vaporwave festival , The FADER (ang.).
  54. ↑ Patrick St. Michel, 10 Essential Japanese Netlabels , Pitchfork (ang.).
  55. ↑ Andy Greene, Michael Nesmith of the Monkees Loves Vaporwave. Seriously. , Rolling Stone, 22 sierpnia 2018 (ang.).
  56. ↑ a b Scott Beauchamp, "Attention Online Shoppers..." , The Brooklyn Rail, 1 kwietnia 2017 (ang.).
  57. ↑ Jakub Strużyński, Vaporwave, hauntologia, technokultura i kapitalizm , Czasopismo Meakultura, 19 sierpnia 2017 (pol.).
  58. ↑ Grafton Tanner, Babbling Corpse: Vaporwave And The Commodification Of Ghosts, John Hunt Publishing, 2016, ISBN 978-1-78279-760-9.
  59. ↑ Condé Nast, The Endless Life Cycle of Japanese City Pop , Pitchfork, 24 lutego 2021 (ang.).
  60. ↑ Jibril Yassin, Tendencies Revamps the 80s with Some Shiny Future Funk , www.vice.com (ang.).
  61. ↑ a b Timothy Donohoo, Macross 82-99’s ‘Sailorwave’ Should Be Every Retro Anime Fan’s Soundtrack , CBR, 5 października 2020 (ang.).
  62. ↑ Elisa Victoria, Future funk, el género musical que te va a alegrar la vida, „El País”, Madrid, 16 sierpnia 2017, ISSN 1134-6582 (hiszp.).
  63. ↑ Moritz Sommet, Intermediality and the discursive construction of popular music genres: the case of ‘Japanese City Pop’, „Handai ongaku gakuhō / Journal of Handai Music Studies”, 16, 30 września 2020 (ang.).
  64. ↑ Douglas Markowitz, 5 Vaporwave and Future Funk Tracks to Get You Ready for YUNG BAE , Phoenix New Times (ang.).
  65. ↑ Rob Voice, Interview: DUCAT & The Retro, Feel-Good World of Future Funk , magneticmag.com, 11 maja 2020 (ang.).
  66. ↑ Roman Gokhman, Interview: Yung Bae 'straight up relaxin' yet won't stop creating , RIFF Magazine, 3 grudnia 2021 (ang.).
  67. ↑ a b Matt Broomfield, Inside ‘hardvapour’, the internet’s latest microgenre , Dazed, 28 kwietnia 2016 (ang.).
  68. ↑ Disconscious – Hologram Plaza – Sunbleach ☀ , Sunbleach (ang.).
  69. ↑ Music of the Spectacle: Alienation, Irony and the Politics of Vaporwave , Bandcamp Daily, 31 października 2019 (ang.).
  70. ↑ Vaportrap - Music genre , Rate Your Music (ang.).
  71. ↑ Simpsonwave: Nostalgia and sentiment in dystopia , libcom.org (ang.).
  72. ↑ a b Dharma Bum, Vaporwave, the Millennial legacy of Daniel Lopatin , Revista cultural el Hype, 21 lutego 2020 (ang.).
  73. ↑ Jake Stevenson, The Viability of Vaporwave , MOON LVNDING, 14 kwietnia 2020 (ang.).
  74. ↑ Jonny Coleman, "Fashwave" Is Fascist Synthesizer Music and Yes, It's an Actual Thing , LA Weekly, 19 grudnia 2016 (ang.).
  75. ↑ a b Astrid Johnson, Marxist memes: Socialists use humor to battle right-wing ideology online , People's World, 29 września 2017 (ang.).
  76. ↑ Avi Selk, Why the Islamophobic publisher of a neo-Nazi website is hiding from a group of Muslims, „The Washington Post”, ISSN 0190-8286 (ang.).
  77. ↑ Patrik Hermansson i inni, The International Alt-Right: Fascism for the 21st Century?, Routledge, 31 stycznia 2020, ISBN 978-0-429-62709-5 (ang.).
  78. ↑ Leonardo Galletti, The Rapid Proliferation of “Laborwave” and What it Means , Medium, 12 czerwca 2019 (ang.).
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot