Wilczy bilet to motyw, który przykuł uwagę ludzi na całym świecie. Od chwili pojawienia się budzi duże zainteresowanie i jest przedmiotem licznych debat i dyskusji. Niezależnie od tego, czy ze względu na dzisiejsze znaczenie, czy wpływ historyczny, Wilczy bilet pozostaje kwestią o ogromnym znaczeniu dla ogółu społeczeństwa. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne wymiary Wilczy bilet i jego wpływ na różne aspekty naszego życia. Od jego początków po wpływ na kulturę popularną – przyjrzymy się, jak Wilczy bilet odcisnął swoje piętno na historii i jak jest nadal aktualny.
Wilczy bilet – ograniczenie praw osobistych obywatela przez wydanie mu zakazu zamieszkania w niektórych miejscach, bądź podjęcia nauki lub pracy w określonych szkołach lub zakładach. Określenie używane także wobec decyzji administracyjnych zmuszających do emigracji.
Wilczy bilet był stosowany zarówno w Imperium Rosyjskim, jak i później ZSRR (nazywany tam po rosyjsku волчий билет, wołczij bilet), m.in. jako zakaz zamieszkania w promieniu do 100 km od większych miast i wywołując efekt „sto pierwszego kilometra”, a także w innych krajach[potrzebny przypis].
W Polsce na przykład, po wydarzeniach marcowych w 1968, niektórzy uczestniczący w nich studenci otrzymali „wilczy bilet” w postaci zakazu studiowania gdziekolwiek w Polsce[potrzebny przypis] (nie było wówczas z wyjątkiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego żadnych innych uczelni niepublicznych i władze komunistyczne mogły łatwo taki zakaz egzekwować[potrzebny przypis]). W tym samym czasie wielu obywateli polskich pochodzenia żydowskiego zmuszonych zostało do emigracji z Polski: wydano im paszporty ważne tylko w jedną stronę – na wyjazd z Polski. Podobne metody zastosowano po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 wobec niektórych internowanych działaczy „Solidarności” jak i działaczy organizacji zdelegalizowanych na mocy dekretu o stanie wojennym oraz osób skazanych za „działalność antypaństwową”[potrzebny przypis]. Paszport ważny tylko na wyjazd z Polski – zamiast stosowanej w zwykłych paszportach tamtego okresu standardowej adnotacji z prawem jednokrotnego przekroczenia granicy polskiej oraz powrotu – miał podobnie brzmiącą adnotację, ale bez ostatnich dwóch wyrazów. Dodatkowo zawierał adnotację, zalecającą posiadaczowi, po dotarciu do kraju docelowego, wymianę dokumentu na tzw. paszport konsularny[potrzebny przypis].