Enna
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
|
Enna a l'é na sità dla Sicilia ëd 28.181 abitant, dal 1926 capleugh dl'omònima provinsa. PosissionEnna a resta an sn'autipian a 931 méter, ant un pòst motobin panoràmich.
A l'é ël capleugh ëd provinsa pì àut ëd Sicilia. StòriaPostà an na posission amportanta da na mira stratégica, la sità a l'é stàita abità fin da la preistòria. La tradission literaria a la presenta tanme antich sènter dij sican e peui dij sìcuj; a parte dal sécol ch'a fa VII aGC a intra ant ël reu coltural grech, an acujend j'anfluense ch'a vnisìo da Gela e da Siracusa. A riess comsëssìa a goerné dle prerogative autonomiste, butà an discussion na prima vira dal siracusan Agatòcle dël IV sécol aGC, peui da Cartàgin. Le guère pùnicheAlià ai roman durant la prima guèra pùnica, la sità a l'é stàita batùa dai cartaginèis dël 259 aGC e liberà tòst dël 258 aGC. Tutun, durant la sconda guèra pùnica, ël cónsol roman a l'ha fàit massé tuti j'abitant, ch'a l'avìo strenzù n'acòrd con ij cartaginèis. La dominassion roman-aSota ij roman, la sità a l'ha goernà soa caraterìstica ëd fortëssa militar e ëd sènter aministrativ d'un gròss teritòri. A l'época amperial a l'é vnùita munissipi. Ël perìod bisantinCand la potensa roman-a a l'ha declinà, a l'é stàita conquistà dai bisantin. Sota ij bisantin Enna a l'é restà fortëssa militar anté ch'a j'ero consentrà j'armade ancarià d'oponse a l'anvasion àraba. Soa posission ëstratégica a l'ha përmëttuje d'arziste motobin ëd temp. Tutun, apress n'assedi durà pì che vint agn, dl'859 Enna a l'é drocà ant le man d'Abbâs Ibn Fadhl, ch'a l'ha fala ravagé. L'ocupassion àrabaLa sità a l'ha avù un perìod ëd prosperità; ant ël sécol ch'a fa X a l'é stàita sede ëd n'emirà, sènter d'arzistensa contra ij conquistador norman, ai quaj as rend dël 1087. Dël 1926 la sità, che fin-a a col moment a l'avìa goernà la denominassion ëd Castrogiovanni, a l'ha pijà ël nòm d'Enna e a l'é vnùita cap-leugh ëd provinsa. ArtisanàAntra ij prodot tìpich ëd l'artisanà, a-i son j'artìcoj an fer forgià, an aram e d'àutre lije, le brodarìe e le siràmiche. Leu d'anteresseContrà 'd Roma e le piasse Vitòrio Emanuel e Umbert I a son ij leu ëd rancontr. CostrussionMuséCeseAministrassionËl sìndich a l'é Gaspare Agnello (dal 17/05/2005). Anliure esterne |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
