Harald V

Kunâgâs Harald V leehâstmin sämitige tievâsčuákkim roovvâdmáánust 2021

Harald V (š. kuovâmáánu 21. peeivi 1937, Skaugum, Asker, Taažâ) lii Taažâ tááláš kunâgâs. Sun lii Taažâ kunâgâs Olav V (1903–1991) já ruuvnâprinses Märtha (1898–1994) nuorâmus pärni já áinoo alge. Sust šoodâi jiečânâs Taažâ kunâgâs uđđâivemáánu 17. peeivi 1991, ko kunâgâs Olav V jaamij.

Eellim

Pärni- já nuorâvuotâ

Prinssâ Harald já suu enni ruuvnâprinses Märtha ive 1937

Taažâ prinssâ Harald šoodâi kuovâmáánu 21. peeivi 1937 Skaugumist, Askerist, Taažâst. Suu eeči lâi Taažâ kunâgâs Olav V já suu enni ruuvnâprinses Märtha. Sun lâi sunnuu kuálmád páárnáš. Harald stuorrâuábih lává ive 1930 šoddâm prinses Ragnhild (1930–2012) já ive 1932 šoddâm prinses Astrid (1932–).

Kihlájááh já heejah

Ruuvnâprinssâ Harald já Sonja ive 1968
Ruuvnâprinssâ Harald já Sonja heejah porgemáánu 29. peeivi 1968 Oslo tuámukirhoost

Kesimáánust 1958 ruuvnâprinssâ Harald já Sonja Haraldsen teiváin vuossâmuu keerdi juuhlijn. Ive 1959 Harald povdij Sonja kaadeetškoovlâ tanssáid. Tobbeen sunnust váldojii koveh oovtâst vuossâmuu keerdi.

Harald já Sonja tooláin koskâvuođâs syeligâsâst oovce ihheed, tastko Sonja ij lamaš aatellâš ige kunâgâslâš. Ruuvnâprinssâ Harald toovâi čielgâsin, ete sun ij kuássin naajâ, jis sun ij uážu naaijâđ Sonjain. Tastko Harald lâi áinoo ruuvnâárbálâš, suu najâhánnáávuotâ ličij tovâttâm ennuv čuolmâid.

Kunâgâs Olav V koijâdij ravvuid uáiviministerist já haldâttâsâst tast, mii ličij pyeremus vyehi toimâđ. Taažâ tallaa vuáđulaavâst ij lamaš mihheen aagâid, mondiet ruuvnâprinssâ ij uážuččii naaijâđ nisonáin, kote ij lamaš kunâgâslâš ige aatellâš. Njuhčâmáánust 1968 kunâgâs Olav V adelij ruuvnâpriinsân love naaijâđ Sonjain, já te suoi kihloin njuhčâmáánu 19. peeivi 1968.

Kihlom piejâi joton savâstâllâm monarkia puátteevuođâst Taažâst. Savâstâllâm kuittâg nuuvâi heejâi maŋa.

Porgemáánu 29. peeivi 1968 Oslo pispe Fridtjov Birkeli viihkâi Sonja já Taažâ prinssâ Harald Oslo tuámukirhoost. Siämmást Sonjan mieđettui Pase Olav riitaarkode stuorrâristâ.

Tiervâsvuotâ

Vyesimáánust 2023 Harald kaartâi pyecceiviäsun infektio tiet. Ive 2024 sun lâi muáddi peeivi puoccâmluámust vuoiŋâmuáli-infektio tiet uđđâivemáánu loopâst. Siämmáá ive kuovâmáánust sun puáccái luámus ääigi Malesiast já kaartâi pyecceiviäsun infektio tiet. Malesiast kunâgâs finnij tipšo sehe malesialii já taažâ tipšopargovievâst. Sun tipšui Sultanah Maliha pyecceiviäsust Langkawi-suollust.

Peerâ

Haraldist já Sonjast láá kyehti päärni: Märtha Louise já Haakon. Prinses Märtha Louise šoodâi čohčâmáánu 22. peeivi 1971 já ruuvnâprinssâ Haakon syeinimáánu 20. peeivi 1973.

Fáádást eres soojijn

Käldeeh

  1. ↑ Majestehta Gonagas Taažâ kunâgâsviäsu. 31.12.2022. Čujottum 22.2.2024. (tavesämikielân)
  2. ↑ 2,0 2,1 Bratberg, Terje: Sonja (dronning). Store norske leksikon, 3.11.2022. Artikkâl nettiversio Čujottum 19.11.2022. (tárukielân)
  3. ↑ Det første møte fant sted på folkeskolen: kjærligheten slo ut i 1958. Rogalands Avis, 20.3.1968, 70. ihekerdi, nr 68, s. 8. Artikkâl nettiversio Čujottum 21.11.2022. (tárukielân)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Dimmen, Sofie Dege: Dronning Sonja: Min døde bror ble aldri funnet NRK. 29.8.2018. Čujottum 16.12.2022. (kirjetárukielân)
  5. ↑ 5,0 5,1 Majestehta Dronnet Taažâ kunâgâsviäsu. Čujottum 19.11.2022. (tavesämikielân)
  6. ↑ 6,0 6,1 Norges fremtidige dronning er en kunnskapsrik, vakker, sporty pike. Gjengangeren, 20.3.1968, 118. ihekerdi, nr 68, s. 3. Artikkâl nettiversio Čujottum 16.12.2022. (tárukielân)
  7. ↑ Møte onsdag den 3. april kl. 12. Stuorrâtigge. 3.4.1968. Čujottum 16.12.2022. (tárukielân)
  8. ↑ Majestehta Dronnet Taažâ kunâgâsviäsu. Čujottum 19.11.2022. (tavesämikielân)
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Schreck, Jasmina: Taažâ kunâgâs Harald kaartâi pyecceiviäsun Malesiast anarasaavis.fi. 1.3.2024. Čujottum 1.3.2024.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Muhonen Helni & Korte, Henriikka: Norjan kuningas Harald joutui sairaalaan Malesiassa Helsingin Sanomat. 27.2.2024. Čujottum 1.3.2024. (suomâkielân)
  11. ↑ Helljesen, Vilde: Kongen innlagt på sykehus i Malaysia nrk.no. 27.2.2024. Čujottum 1.3.2024. (kirjetárukielân)
  12. ↑ Majestehta Dronnet Taažâ kunâgâsviäsu. Čujottum 19.11.2022. (tavesämikielân)
  13. ↑ Prinseassa Märtha Louise Taažâ kunâgâsviäsu. Čujottum 15.12.2022. (tavesämikielân)
  14. ↑ Gonagaslaš Allavuohta Ruvdnaprinsa Taažâ kunâgâsviäsu. Čujottum 15.12.2022. (tavesämikielân)