Çocuk evliliği konusu son yıllarda oldukça ilgi çeken bir konu. Medyada ve genel olarak toplumda kendisine gösterilen ilginin artmasıyla, Çocuk evliliği'in günlük hayatımızda önemli bir rol oynadığı açıktır. Ayrıca, Çocuk evliliği'in önemi küresel olarak kabul edilmiştir ve etkisi çok çeşitli alan ve disiplinlere yayılmaktadır. Bu makalede, Çocuk evliliği'i bu kadar anlamlı ve önemli kılan şeyin ne olduğunu ayrıntılı olarak inceleyeceğiz, hayatımızın farklı yönleri üzerindeki etkisini inceleyeceğiz ve konuya derinlemesine bir bakış sunacağız.
Makale serilerinden |
Çocuk evliliği, 18 yaş altı bir birey veya çiftin evliliğidir. Küçük yaşta evlendirilme erkek çocuklar için de geçerlidir fakat bu durum kız çocuklarında daha çok görülür.[not 1] Çocuk evliliğinde, özellikle yaş, statü farkı ve zorlama faktörü birlikte ele alındığında çocuğun cinsel istismarı göz ardı edilemez. Bununla beraber fiziksel ve zihinsel istismar da çocuk evliliklerinde görülen en temel sorunlardandır. Çocukların evlendirilmesi insan hakları ihlali olarak değerlendirilmektedir.
Bazı durumlarda partnerlerden birisi (çoğunlukla kız) çocuktur. Bu durum aile veya toplumun bekarete verdiği önemle ilişkilidir. Çocuk evliliğinin diğer sebepleri arasında fakirlik, başlık parası, çocuk evliliğine izin veren yasalar, dini ve sosyal baskılar, bölgesel alışkanlıklar, kadınların para kazanma ve çalışma hayatına katılmada yaşadığı güçlükler gösterilebilir.[not 2]
Çocuk evliliği, yetişkinlerin çocuklara yönelen, yetişkinlerden cinsel haz almayan bir psikoseksüel bozukluğu olan pedofiliden ayrı bir normdur.
Orta Çağ'da Aşkenaz Yahudi cemaatlerinde kızlar genç yaşta evlendirilirdi. Talmud'daki bazı hahamlar bir oğlanın ergenlik çağına girmesinin ardından hemen evlendirilmesine sıcak bakmaktaydı. Yirmi yaşını geçmiş fakat hala evlenmemiş kişilere Tanrı tarafından lanetlenmiş gözüyle bakılmaktaydı. Evliliği ertelemenin tek geçerli yolu Tevrat çalışmaktı fakat ne pahasına olursa olsun ömür boyu romantik ilişkiden uzak kalmak teşvik edilmemekteydi. Kişilerin genç yaşta evlenmelerinde sorun görülmezken yüksek yaş farkına karşı çıkılmaktaydı. Modern zamanda Yahudi cemaatlerinde küçük yaşta evlilik çok ender görülen bir hadise olup çoğu ülke tarafından yasaklanmıştır.
Şeriat kurallarınca İslam'da 18 yaş altında evlilik yasak değildir. Osmanlılar, 1917’de çıkardıkları Hukuk-ı Aile Kararnamesi’nde erkeklerin 12, kızların da 9 yaşını bitirmiş olmaları şartını getirmişlerdir.
Fakat bazı İslam toplumlarında sivil yasaya göre çocuk evlilikleri yasaktır. 2011'den itibaren Orta Doğu'da çocuk yaşta evlilik yaygınlaşmıştır. Mısır'da 6 evlilikten 1'i, Yemen'de 3 evlilikten 1'i çocuk yaşta evliliktir. Tecavüz ise suç olarak değerlendirilir ve zina üzerinden cezalandırılabilir. Bazı durumlarda tecavüz suçlusu kurbanla evlendirilerek ceza düşürülür.
İslam fıkhında bir kız buluğa erince kendisiyle evlilik yapılması caizdir.
İran İslam Devrimi'nin dini-siyasi lideri Humeyni nin Tahrir-el Vesile isimli kitabında yazılanlar Şii toplumunda konuya bakış açısını vermesi bakımından dikkat çekicidir;
"Daimi veya gayri-daimi nikâh ile 9 yaşından önce eş ile cima (cinsel ilişkide bulunmak) caiz değildir. Lakin diğer faydalanmalar şehvetle el atmak, sarılmak veya tefhiz etmenin sakıncası yoktur. Hatta emzikteki olsa bile."
Edip Yüksel, İmam Humeyni'nin Tahrir-el Vesile isimli kitabında yer alan bu ifadelerin aslında çok daha ağır ifadeler içerdiğini, bu ifadelerin sonraki basımlarda yukarıda verilen ifadelerle değiştirildiği notunu düşer.
Bugün en fazla Afrika, Asya, Okyanusya ve Güney Amerika gibi bölgelerde yaygındır. Bugün için en yaygın olduğu ülkeler Çad, Nijer, Gine, Mali ve Bangladeş'tir.[kaynak belirtilmeli]
Sıralama ICRW verilerine göre |
Ülke | Evlenen kız çocuklarının %'si 18'den önce (ICRW verileri) |
Evlenen kız çocuklarının %'si 18'den önce (BM verileri) |
---|---|---|---|
1 | Nijer | 75 | 62 |
2 | Çad | 72 | 49 |
3 | Bangladeş | 66 | 48 |
4 | Gine | 63 | 46 |
5 | Orta Afrika Cumhuriyeti | 61 | 42 |
6 | Mali | 55 | 50 |
7 | Mozambik | 52 | 47 |
8 | Malavi | 50 | 37 |
9 | Madagaskar | 48 | 34 |
10 | Sierra Leone | 48 | 47 |
11 | Burkina Faso | 48 | 35 |
12 | Hindistan | 47 | 30 |
13 | Eritre | 47 | 38 |
14 | Uganda | 46 | 32 |
15 | Somali | 45 | 38 |
16 | Nikaragua | 43 | 32 |
17 | Zambiya | 42 | 24 |
18 | Etiyopya | 41 | 30 |
19 | Nepal | 41 | 40 |
20 | Dominik Cumhuriyeti | 40 | 29 |